რა ნაბიჯები უნდა გადადგას სკოლამ, ოჯახმა და სახელმწიფომ იმისთვის, რომ ბავშვებში ნარკოტიკული ნივთიერებების მოხმარება შემცირდეს ან სრულად აღმოიფხვრას? – ამ თემაზე „ბათუმელები“ მასწავლებლებსა და მშობლებს ესაუბრა შეხვედრაზე, რომელიც „ამერიკულ აკადემიაში“ შემეცნებითი სემინარების ფარგლებში გაიმართა.
მშობლები და პედაგოგებიც მიიჩნევენ, რომ აუცილებელია ანტინარკოტიკული კამპანიის წამოწყება და გაძლიერება, რადგან ახალგაზრდებს დროულად მიეწოდოთ ინფორმაცია, თუ როგორ ანადგურებს ნარკოტიკები ჯანმრთელობას, მომავალს და რა მძიმე შედეგებს იწვევს როგორც მათთვის, ასევე მათი ოჯახებისთვის.
ირმა ქოქოლაძე ჭარნალის საჯარო სკოლის მასწავლებელია. მისი თქმით, საფრთხეები არა მარტო ქალაქებში, სოფლად მცხოვრები ახალგაზრდებისთვისაც გაიზარდა.
„სოფლებშიც მოდიან და სხვადასხვა ადგილას ტოვებენ ნარკოტიკებს. ამას ხედავენ ბავშვებიც ხომ? მოდიან, ეძებენ შეშლილი სახეებით ამ ლოკაციებს და ჩიჩქნიან გზის პირებს.
არაერთხელ დაუნახავთ ბავშვებს.
იყო შემთხვევა, როცა ჩემმა თანასოფლელმა პოლიციაშიც დარეკა, შეშინდა, სამი შვილი ჰყავს კაცს. მოდით, მიშველეთ უცხო ადამიანები არიან ეზოში შემოსულიო.
ტყეებში რომ პლანს რგავენ, ამაზე ხომ აღარც არის საუბარი. ყველგან მოდებულია“, – ამბობს ირმა.
მისი თქმით, სკოლები ცდილობენ ნარკოტიკების მძიმე შედეგებზე ესაუბრონ მოსწავლეებს, თუმცა საკმარისი არ არის და უფრო მეტია საჭირო ახალგაზრდების ცნობიერების ასამაღლებლად.
„სკოლაში ბავშვი რომ არ მოდის, 15 წუთში უკვე მშობელთან ვრეკავთ.
გუშინ იყო შემთხვევა, როცა გაიპარა ორი მოსწავლე და მაშინვე ვაცნობეთ მშობელს“, – ამბობს ირმა ქოქოლაძე.
მას ვკითხეთ, თუ უსაუბრიათ ბავშვებთან იმაზე, როგორ უნდა დაიცვან თავი სხვების ზემოქმედებისგან და არ გასინჯონ ნარკოტიკი, თუ აქვთ საკმარისი ინფორმაცია ამის თაობაზე მოზარდებს?
თქვან უარი ბავშვებმა ტოქსიკურ გარემოში ნარკოტიკების გასინჯვაზე, რა ზიანი მოაქვს ნარკოტიკებს, ამაზე თუ აქვთ ბავშვებს საკმარისი ინფორმაცია?
პედაგოგი მიიჩნევს, რომ ყველაფერი იწყება ოჯახიდან. „[მარიხუანას] ლეგალიზაცია რომ დაიწყო, ეს ჩემი საუკეთესო ბავშვები დაყრილები იყვნენ ხან მოსაცდელებში, ხან სად. გაღიმებულები რომ იყვნენ, მივხვდი, რომ პლანს ეწეოდნენ.
თავისუფალი საათი ჩამივარდებოდა თუ არა, ვცდილობდი მესაუბრა მათთან.
ბოლოს ერთმა ბავშვმა მითხრა, – „იცით, როგორ დავიღალე? ვინც გადასარჩენია, გადარჩება“, – ეს თქვა 17 წლის ბიჭმა. აღარ მინდა ამდენი დარიგების მოსმენა, არჩევანი მათზეაო.
თუ ოჯახში ბავშვი ხედავს თრობისადმი, ნარკოტიკებისადმი მიდრეკილებას, ასეთ გარემოში ბავშვებიც ადვილად იწყებენ სხვადასხვა ნივთიერების გასინჯვას. თუმცა არიან ისეთებიც, ვისაც სიკვდილივით ეშინია ნარკოტიკების.
ცნობადობა რომ უნდა ამაღლდეს, ფაქტია, მაგრამ პრობლემა მხოლოდ ამით ვერ მოგვარდება“, – ამბობს ირმა ქოქოლაძე.
ვესაუბრეთ გიორგი დვალიძესაც, სტუდენტს. მისი თქმით, არავისთვის არის დასამალი, რომ ნარკოტიკულ ნივთიერებებზე დღეს ბევრად ადვილად მიუწვდებათ ხელი ახალგაზრდებს.
ის ამ პრობლემაზე ღიად საუბრისა და საჯარო დისკუსიების საჭიროებას ხედავს.
„თუ საკუთარ თავში ჯიუტად გაქვს გადაწყვეტილი, რომ არ გასინჯავ, რაც არ უნდა დაგაძალონ და შემოგთავაზონ, რაც არ უნდა ხათრზე აგაგდონ, არ მიიღებ. არ გინდა და მორჩა.
თუმცა, ჩემი ასაკის გოგო-ბიჭებს, მე რასაც ვხედავ, ურთიერთობის პრობლემა აქვთ. მათ შორის ოჯახის წევრებთანაც. ვირტუალურმა ურთიერთობებმა გააჩინა ეს პრობლემა.
აიღებენ ტელეფონს, „როგორ ხარ?“ მიწერენ, მოიკითხავენ და ძალიან მშრალად შემოიფარგლება ეს ურთიერთობები. როცა პირისპირ ხვდები ადამიანს, უფრო ბევრ რამეზე საუბრობ. გინდა თუ არა, მასთან ემოციურ დონეს ცვლი, უფრო მეტს იგებ მის შესახებ, უფრო მეტადაც ეხმარები და უფრო მეტად გესმის მისი. მაგრამ დისტანციურად ეს ურთიერთობები ვერ შედგება“, – გვითხრა გიორგიმ.
მისი თქმით, ამ პრობლემის დაძლევაში მნიშვნელოვანია მშობლების როლიც.
„მე, მაგალითად, მშობლებმა ერთხელ ამიხსნეს და შემდეგ, როცა სხვებს დავაკვირდი, მივხდი, რომ არ უნდა გავკარებოდი.
ემოციური დისბალანსი აქვთ ახალგაზრდების იმ ნაწილს, ვინც რაიმე სახის ნივთიერებას მოიხმარს. ვერ აზროვნებენ, წონასწორობას კარგავენ, დეპრესიულები არიან. ყველა ცუდ ამბავს იხსენებენ და მერე ამაზე ჩაიციკლებიან. სამწუხაროა, რომ ბევრი მოიხმარს ტაბლეტებს.
ინტერნეტით შეძენაც გამარტივდა. მით უმეტეს, თუ კრიპტოვალუტით ყიდულობ. იქ არც მყიდველი ფიქსირდება და არც რაოდენობა, რამდენი იყიდე.
ერთხელ ახლობელმა მითხრა, სადღაც უნდა გამყვეო და წავედით. ისეთ ადგილებში ეძებდა ამ ნივთიერებებს, ვერც კი წარმოიდგენ, რომ იქ რაღაც დევს. პირველად ვიყავი ცხოვრებაში ასეთ რამეზე“, – ამბობს დვალიძე.
მისი თქმით, შედეგებამდე უკვე აღარ მიდის მომხმარებლების ფიქრები.
„დღეს მინდა ვიყო ბედნიერი, – ამბობენ. თუმცა მე მაგას ბედნიერებას ვერ დავარქმევ“, – ამბობს გიორგი.
როცა ტკივილი და ფსიქიკური დარღვევები ეწყებათ, აქ დამხმარე პროგრამები უნდა ჩაერთოს – მიიჩნევს ანი. ისიც პედაგოგია, თუმცა უფროსკლასელებთან ნაკლებად აქვს შეხება.
„მე უფრო დაბალი კლასის მოსწავლეებს ვასწავლი, თუმცა მნიშვნელოვანია იმ მიზეზებზე საუბარი, რატომ უჩნდებათ ბავშვებს ნარკოტიკების გასინჯვის სურვილი.
პატარა ასაკიდანვე ვხედავ პრობლემას და ეს პრობლემა ჩანს იმაშიც, რომ ბავშვებს პატარა ასაკიდანვე არ ეძლევათ საშუალება, ჰქონდეთ პირადი სივრცე, პირადი ცხოვრება.
მეცადინეობა, მეცადინეობა. სულ სტრესულ გარემოში არიან და არ იციან ბუნებრივად სიამოვნების მიღება. ამიტომ თინეიჯერობას როცა მიაღწევენ, ექნებათ მსგავსი პრობლემები და შეიძლება გახდნენ ნარკოდამოკიდებულიც.
ჩემი აზრით, ყველაფერში საჭიროა ბალანსი. არც ძალიან მკაცრი უნდა იყოს მშობელი და არც სრული თავისუფლება უნდა მისცეს ბავშვს. რა თქმა უნდა, ყველა რისკისა და საშიშროების შესახებ უნდა მიაწოდოს ბავშვს ინფორმაცია“, – ამბობს ანა.
ფიქრია დავლაძე მშობლის პოზიციიდან გვესაუბრა. მისი აზრით, მშობლების დიდ ნაწილს უჭირს პრობლემის აღიარება. შესაბამისად, ისინი ვერც პრობლემის მოგვარების გზებს ხედავენ.
„ბევრი ისეთი მშობელი დავპატიჟეთ შეხვედრაზე, ვისი შვილებიც დიდი ოდენობით ნარკოტიკს მოიხმარენ, თუმცა არც ერთი მათგანი არ მოვიდა დისკუსიაზე. მიმღებლობა არ აქვთ მშობლებს.
ჩემი შვილი 12 წლისაა და მე, მაგალითად, მეშინია, 14-15 წლის როცა გახდება, ვიღაცამ არ გაასინჯოს რაიმე ნივთიერება. მინდა, სრულად ვიყო ინფორმირებული, რომ ვიცოდე, როგორ მოვიქცე, თუკი რაიმე ცვლილებას შევნიშნავ ჩემს შვილს, ზუსტად უნდა ვიცოდე, რასთან მაქვს საქმე“, – გვითხრა ფიქრიამ.
რომელი ასაკიდან უნდა ველაპარაკოთ ბავშვებს რისკებზე? – ვკითხეთ მას.
მისი აზრით, მშობლებმა შვილების ნდობა თავიდანვე უნდა მოიპოვონ და იცოდნენ მათთან სწორი ურთიერთობა. „რადგან, როცა გაიზრდებიან, მერე უკვე ვეღარ გავუგებთ მათ, თუკი ეს ურთიერთობები თავიდანვე არ გვაქვს სათანადოდ აწყობილი.
რაღაც დოზით მაინც ვშორდებით ზრდასრულ ასაკში შვილებს, მათ თავიანთი სამყარო აქვთ და ისედაც ჩნდება ეს ბარიერები.
როცა ყველაზე მეტად უჭირს ბავშვს, მაინც მშობელთან მოდის. მეც მეუბნება ხოლმე ჩემი შვილი, „თუ გეტყვი, მცემ?“, მაგრამ მირჩევნია მითხრას და მე მომეშალოს ნერვები, ვიდრე რაღაც აკეთოს დამალულად. კომუნიკაცია არის აუცილებელი“, – ამბობს ფიქრია დავლაძე.
საუბარში კიდევ ერთი მშობელი ჩაგვერთო, რომელმაც თქვა, რომ შვილების მიმართ უყურადღებობა ხშირად სასკოლო ასაკიდანვე იწყება.
„ჩემი შვილის კლასში 32 ბავშვი სწავლობდა და მთელი 12 წლის მანძილზე მაქსიმუმ 10 მშობელი ვიყავით, რომლებიც სკოლაში დავდიოდით კრებაზე. არც ემიგრაციაში არიან ეს მშობლები, ამ ქალაქში ცხოვრობენ, თუმცა არასდროს მოსულან“, – გვითხრა მან.
„ერთ-ერთ მშობელს რომ მივაწოდე ინფორმაცია, იუკადრისა. მე იმიტომ ვარ სახლში და არ ვმუშაობ, რომ შვილები დავზარდოო. დღეს ორივე ნარკოდამოკიდებულია. მშობელმა არ მიიღო რჩევა. მოიწამლა და მაგიტომ იყო ცუდადო, – მითხრა.
რამდენიც ვუთხარი, იმდენი შარი ვნახე. თუმცა დღეს დაჭერილია მისი შვილი. საინფორმაციო კამპანიის გაძლიერებასთან ერთად, აუცილებელია მკაცრად გაკონტროლდეს ნარკოტიკების ბრუნვა ქვეყანაში“.
ირინა ქოქოლაძე პედიატრია. მისი თქმით, მშობლები გრძნობენ ძალიან დიდ შიშს და ხშირად ამიტომ აქვთ ინფორმაციის მიუღებლობა.
„მეტი დისკუსია, მეტი ღიაობაა ამ პრობლემაზე საუბრისთვის საჭირო.
წლების წინ, მახსოვს, როგორ უჭირდათ საუბარი შშმ ბავშვების მშობლებს, როგორ მალავდნენ შვილებს და შეზღუდული იყო მათი ხილვადობა საზოგადოებაში. თუმცა, როცა დავარწმუნეთ მშობლები, რომ პრობლემას გაქცევა კი არა, საუბარი სჭირდება, ეს ბარიერებიც გადაილახა.
საზოგადოების ცნობიერებაც გაიზარდა ამ საკითხზე და ამ ადამიანების ცხოვრებაც მეტ-ნაკლებად შეიცვალა.
ასე იქნება ნარკომომხმარებლებთან დაკავშირებითაც. უნდა დაიწყოს ამ პრობლემაზე ღიად საუბარი. მეტი პასუხისმგებლობა უნდა აიღონ მშობლებმა, რადგან სკოლა, ექიმი, სახელმწიფო ვერ აიღებს სრულ პასუხისმგებლობას.
სანამ მშობლის ღიაობა არ იქნება, რაც უნდა ტრენინგები უტარო, რაც უნდა ნარკორეალიზატორები დააკავოს პოლიციამ, სრული სურათი მაინც არ შეიცვლება.
აუცილებელია ყველა სამსახურში ჩატარდეს შესაბამისი ტრენინგი, რადგან მათი დასაქმების ადგილზე მოისმინონ მშობლებმა ყველა საჭირო ინფორმაცია.
თუმცა ამ ყველაფერს სჭირდება დრო.
თუ ყველა ჩვენს მოვალეობას შევასრულებთ, მოვა დრო, ერთმანეთს ვეტყვით – შედეგს მივაღწიეთ“-ამბობს ირინა.
_____________________
მთავარი ფოტო: დისკუსია ახალგაზრდებში ნარკოტიკების მოხმარების თემაზე.
