„უბრალოდ მომისმინეთ“ – ვისაც კი გავიცნობდი პარიზში, თუ მუსიკა ესმოდა, ყველას ამას ვთხოვდი. ვცდილობდი მომეძებნა ადამიანები, რომლებიც მოისმენდნენ ჩემს ნამღერს და რამეს მირჩევდნენ.
მინდოდა დროზე დავრწმუნებულიყავი საკუთარ შესაძლებლობებში და მუსიკისთვის მიმეძღვნა თავი, ან რამე სხვა საქმეს შევდგომოდი. 2022 წელს წამოვედით საფრანგეთში. 16 წლის ვიყავი. სცენის მტვერი უკვე ვიცოდი რაც იყო და სიმღერისკენ მიმიწევდა სულ გული“ – ამბობს 19 წლის იუზა დენოსაშვილი.
პარიზის შოპენის სახელობის კონსერვატორიის პირველი კურსის სტუდენტი.
ემიგრაციაში იუზას მთელი ოჯახი წავიდა საფრანგეთში – მამას ინსულტი დაემართა და სარეაბილიტაციო კურსი, რომელიც მას სჭირდებოდა, საქართველოში ძვირი ღირს. საფრანგეთის სამედიცინო დაზღვევით კი ეს კურსი უცხოელებისთვისაც უფასოა.
- „გაჩუმდი, ნუ მღერი!“
იუზას ოჯახი საფრანგეთში სახელმწიფოს მიერ გამოყოფილ სასტუმროში ცხოვრობს. სულ მღერის. თავიდან ეს ყველასთვის შემაწუხებელი იყო. „გაჩუმდი, ნუ მღერი!“ ეს იყო ფრაზა, რასაც ყველაზე ხშირად ეუბნებოდნენ ყველგან, მათ შორის პარიზის სასტუმროშიც: „მე კი მგონია, რომ თუ მუსიკის ჰანგებია ირგვლივ პირიქით, უნდა უხაროდეთ ადამიანებს“, – ამბობს კონსერვატორიის სტუდენტი.
სასტუმროს დირექტორი უკვე შეეჩვია, რომ იუზა სულ მღერის და მეტიც: თუ სასტუმრო რაიმე შეკრებას მართავს, იუზას აუცილებლად იწვევენ, რომ დაუკრას და იმღეროს.
სასტუმროს მცხოვრებლებმაც იციან, რომ 19 წლის ბიჭი საქართველოდან სულ მღერის და ვერავინ აჩუმებს.
- ორ კვირაში მომზადებული პროგრამა მისაღები გამოცდებისთვის
იუზამ მეგობრების და მხარდამჭერების დახმარებით გაიცნო პარიზში მცხოვრები ოპერის მომღერალი ნონა ჯავახაძე, რომელმაც მისი ვოკალური მონაცემები შენიშნა და პარიზის კონსერვატორიაში ჩაბარება ურჩია. ორი კვირა ამეცადინა კიდეც და საგამოცდო პროგრამის მომზადებაში დაეხმარა.
ერთი ვოკალური, ერთი ფრანგული და ერთიც კლასიკური არია – ეს იყო პარიზის შოპენის კონსერვატორიის მოთხოვნა ვოკალური მიმართულების მისაღებ გამოცდაზე. მეოთხე, თავისუფალი ნაწარმოები აპლიკანტს თავად უნდა აერჩია.
„საფრანგეთში ცხოვრობს ასევე ტენორი დავით სუმბაძე. დავითმა თავისთან, ბორდოში მიმიწვია 1 კვირით და მანაც მნიშვნელოვანი რჩევები მომცა, მამეცადინა.
იუზას ცოტათი ეშინოდა, ფიქრობდა, რომ მცირეხნიანი მეცადინეობით კონსერვატორიის მისაღები გამოცდის ჩაბარება გაუჭირდებოდა, მაგრამ ნონა მას არწმუნებდა, რომ მისი ხმის სუფთა ბარიტონისთვის გამოცდის ჩაბარება მარტივი ამოცანა იყო, რომ მის ხმას დროულად სჭირდებოდა დამუშავება და ერთი წლის გაცდენა არ ღირდა.
იუზამ პედაგოგის რჩევით ერთდროულად შეიტანა განაცხადი მისაღები გამოცდების ჩასაბარებლად პარიზის გაბრიელ ფორეს სახელობის კონსერვატორიასა და შოპენის სახელობის კონსერვატორიაში.
პირველი გამოცდა შოპენის კონსერვატორიამ დანიშნა. ამ დღეს იუზას ვირუსი ჰქონდა. ვერაფერს ჭამდა და მუცელი სასტიკად სტკიოდა. გამოცდის თარიღის გადავადება შეუძლებელი იყო და საგამოცდო კომისიასთან აუცილებლად უნდა ემღერა:
„ძალიან ვნერვიულობდი. ისიც კი არ ვიცოდი, ვინ იქნებოდა ფორტეპიანოსთან, ვინ დაუკრავდა როცა მე ვიმღერებდი. ძალიან გამიმართლა, იდეალური კონცერტმაისტერი მყავდა გამოცდაზე, ერთმანეთს ვგრძნობდით, ეს ბევრს ნიშნავს.
პიანისტი მომღერლის „გამწევი ძალაა“. როცა მცირე ჩავარდნა მაინც გაქვს, ის ამის დაფარვას ოსტატურად ახერხებს და მეტიც – ხანდახან ლამაზადაც კი წარმოაჩენს შეცდომას.
აგვისტოში ჩავაბარე მისაღები გამოცდა, პასუხი კი ოქტომბერში უნდა მოსულიყო, თვე-ნახევარში“ – გვიყვება 19 წლის ბარიტონი.
- მოწვევა პარიზის ორი კონსერვატორიიდან
კონსერვატორიაში ჩარიცხვის ცნობა იუზას მეორე დღესვე მიუვიდა. მეცადინეობის ცხრილი იმავე კვირაში შეუდგინეს.
გაბრიელ ფორეს კონსერვატორიის გამოცდაც მალევე დანიშნეს. უნდოდა აქაც გამოეცადა საკუთარი შესაძლებლობები და წავიდა.
„მიუხედავად იმისა, რომ მაშინ ძალიან ცუდად მესმოდა ფრანგული, ცდილობდნენ უმარტივესი ენით გამსაუბრებოდნენ. დიდი საგამოცდო დარბაზი იყო. იქ ბევრად უკეთ ვიმღერე. ფორეს კონსერვატორიაშიც მითხრეს, რომ 1 თვეში იქნებოდა პასუხი, თუმცა აქედანაც მეორე დილით მომწერეს.
ჩინელი პროფესორი სამურაკი მწერდა, რომ ჩავირიცხე და შეგვეძლო მეცადინეობის ცხრილი შეგვედგინა“, – იხსენებს ქართველი ემიგრანტი. იუზამ არჩევანი შოპენის სახელობის კონსერვატორიაზე შეაჩერა.
მისი ოჯახი ამ დროს საფრანგეთში თავშესაფრის მოლოდინში იყო. არალეგალურად მცხოვრებ მიგრანტებად ითვლებოდნენ, თუმცა კონსერვატორიაში მაღალმა შეფასებამ იუზას მისცა შესაძლებლობა ქვეყანაში ცხოვრებისა და ლეგალურად მუშაობის უფლება მოეპოვებინა:
„ჩემი ხმის მიმართ ძალიან პრეტენზიული ვარ, ბევრს ვთხოვ საკუთარ თავს. კონსერვატორიაში ჩემი პედაგოგები მეუბნებოდნენ, რომ მთავარია ვოკალის დამუშავებასა და განვითარებაზე მეზრუნა, საბუთების ამბები კი მოგვარდებოდა“, – ამბობს პირველკურსელი.
ორ წელიწადში ენა ისწავლა, კურსელები გაიცნო. მღერის კონსერვატორიის სტუდენტების მიერ დადგმულ საოპერო სპექტაკლებში: „ჯადოსნური ფლეიტა“ და „ფიგაროს ქორწინება“.
პარიზის შოპენის კონსერვატორიის ვოკალური კლასის სტუდენტური საოპერო სპექტაკლი „ფიგაროს ქორწინება”
პარიზში ჩასვლიდან მალევე გახდა ხალხური ანსამბლების: ,,მარანის”, „ლაზის” და „თამარიონის” წევრი.
ცოტა ხნის წინ გაიგო, რომ საფრანგეთში 1921 წელს ჩასული ემიგრანტების მიერ დაარსებული ასოციაცია „შევარდენის” პრეზიდენტად აირჩიეს.
არსებობს თეორიები, რომ ხმაზე მუშაობისას დიაპაზონის გასაზრდელად მნიშვნელოვანია ნელი განვითარების ტემპი: როცა ჯერ ბანი გაქვს, მერე ბარიტონზე გადადიხარ, ნელ-ნელა კი ტენორის დიაპაზონამდე აღწევ.
პედაგოგების შეფასებით იუზას აქვს სპეციფიკური ბარიტონი, ხმის ასეთ დიაპაზონი კი შესაძლებელია მალევე იქცეს ტენორად, თუმცა ვოკალის დამუშავებისას სისწრაფემ შეიძლება ხმა საერთოდ დააზიანოს. ამიტომ რისკის დასაზღვევად მას მშვიდად მუშაობას ურჩევენ – ჯერ ბარიტონის დიაპაზონით.
- „უსაბუთო ქართველი ემიგრანტების ცხოვრება მძიმეა, მაგრამ ოჯახში იუმორის კარგი გრძნობა გვაქვს“
როცა ვეკითხებით, როგორია არალეგალურად მცხოვრები ქართველი ემიგრანტების ცხოვრება პარიზში, 19 წლის ემიგრანტი მარტივად გვიხსნის:
„ძალიან რთული. მამას 4 წლის წინ ინსულტი რომ დაემართა, მამაჩემის მამიდაშვილმა აიღო საკუთარ თავზე ჩვენი საფრანგეთში ჩამოყვანის პასუხისმგებლობა. ის უკვე ემიგრანტი იყო. ჩვენ ჩამოგვიყვანა, მაგრამ 1 წლის შემდეგ გარდაიცვალა. გარდაცვალების მიზეზში წერია, რომ სიკვდილი დადგა უმძიმესი სამუშაო პირობების, მუდმივი უძილობის და ღამისთევების შედეგად… ბიძაჩემი საფრანგეთში მძღოლად მუშაობდა.
ჩვენ, მთელმა ოჯახმა, ემიგრაციაში ერთმანეთს პირობა მივეცით ყველას ჩვენ-ჩვენი შესაძლებლობის მაქსიმუმი გაგვეკეთებინა. მამა ძალიან დაადარდიანა ბიძაჩემის გარდაცვალებამ, მაგრამ ცდილობს არაფერი გვაგრძნობინოს.
ყველაფრის მიუხედავად, ცხოვრების მხოლოდ დადებითი მხარეებით ვხარობთ და უარყოფითი მხარეების გამოსასწორებლად ვშრომობთ“, – ამბობს იუზა და ამატებს იმასაც, რომ ბოლო დროს ძალიან გაამკაცრა ფრანგულმა მხარემ ემიგრანტების მიმართ დამოკიდებულება.
მისი თქმით, ყველა პირობა იქმნება იმისთვის, რომ ემიგრანტებმა, განსაკუთრებით მათ, ვინც უსაბუთოდ ცხოვრობს ქვეყანაში, საფრანგეთი დატოვონ.
იუზას ოჯახმა ჩამოსვლის პირველსავე წელს მიიღო თავშესაფარი. მისი უმცროსი ძმა, იაკობი, მეცხრე კლასში სწავლობს.
„ვცდილობთ ჩვენი ამბებით გავახალისოთ მშობლები. კონსერვატორიიდან რომ მოვდივარ, ვყვები ჩემი დღის ამბებს: როგორ ჩაიარა რეპეტიციამ, სად წავედით და წამოვედით კურსელები.
ჩემი ძმა თავისი სკოლის ამბებს ჰყვება, მამა მკურნალობს და ასე მიდის დღეები. საერთოდ უსაბუთო ქართველი ემიგრანტების ცხოვრება მძიმეა, მაგრამ ოჯახში იუმორის კარგი გრძნობა გვაქვს და ეს უნარი გვაძლევს ძალას სხვანაირად შევხედოთ პრობლემებს“, – ამბობს იუზა.
- „იქ, წყალთაშუაში ძგერს ჩვენი გულები“
14 წლის იყო მუშაობა რომ დაიწყო და პირველი ხელფასი აიღო. ბაღდათის ფოლკლორულ ანსამბლ „საირმეში“ მღეროდა 14 წლიდან.
მისი გამორჩეული ვოკალური მონაცემები პირველად ბაღდათის მუსიკალური შვიდწლედის დირექტორმა, ცისანა კაიშაურმა და მისმა მეუღლემ, ქუთაისის ოპერის თეატრის ტენორმა ბადრი სახამბერიძემ შენიშნა. ფორტეპიანოს კლასის შემდეგ იბარებდნენ და ამეცადინებდნენ, ასწავლიდა სიმღერას, სწორ მეტყველებას და სიმღერასთან დაკავშირებულ ბევრ რამეს.
ბაღდათის მოსწავლე-ახალგაზრდობის სახლში ლირიკული სიმღერის მიმართულებაზე ნუკრი კარკაძის კლასში მღეროდა, სადაც პირველად მოუწია სცენაზე, აუდიტორიის წინაშე სიმღერა.
სწავლობდა ასევე ქუთაისის მელიტონ ბალანჩივაძის სახელობის სამუსიკო სასწავლებელში, აკაკი ვასაძის სახელობის ფოლკლორის სახელმწიფო სასწავლებელში, რის შემდეგაც ოჯახმა ემიგრაცია გადაწყვიტა.
წყალთაშუა იუზას სოფელია იმერეთში, სადაც ბებია დარჩა მარტო. ამბობს, რომ ისეთ პატარა სოფლებში, როგორიც წყალთაშუაა, მეზობლებს ერთმანეთი ჰყავთ იმედად და ბებიასაც მეზობლები ეიმედება.
„ჩვენი გულები წყალთაშუაში ძგერს. იქ არის ჩემი ბავშვობა, მდინარის პირებზე, ზაფხულის საბანაოზე. კარგი სოფელი გვაქვს, კარგი ადამიანებით, რომლებიც ჩვენს ბებიას ყვანან იქ ნუგეშად“, – ამბობს იუზა.
