ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობა დღეს გლობალური ჯანმრთელობის ერთ-ერთი უდიდესი საფრთხეა. მიუხედავად აქტიური საინფორმაციო კამპანიებისა, მოსახლეობაში მაინც ხშირია ანტიბიოტიკების არამიზნობრივი გამოყენება. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ცნობით, ანტიბიოტიკური რეზისტენტობა ძირითადად გამოწვეულია ანტიბიოტიკების ხშირი, გადაჭარბებული ან არასწორი გამოყენების შედეგად.
ანტიბიოტიკები ვირუსულ ინფექციებს არ კურნავს, მათ შორის, არც გრიპს. ვირუსული ინფექციის მქონე ზოგიერთ პაციენტს შეიძლება განუვითარდეს ბაქტერიული კო-ინფექცია. ამ შემთხვევაში, ექიმს შეუძლია ანტიბიოტიკი დანიშნოს მეორადი ბაქტერიული ინფექციის სამკურნალოდ. ანტიბიოტიკების დანიშნულებასა და მათი არამიზნობრივი გამოყენების საფრთხეებზე „ბათუმის სამედიცინო ცენტრის” შინაგანი მედიცინის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი, მადონა შაინიძე საუბრობს.
მიკროორგანიზმთა ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობა დღეს გლობალური საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი გამოწვევაა. ისეთი ინფექციების მკურნალობა, როგორიცაა: პნევმონია, ტუბერკულოზი, გონორეა და სალმონელოზი რთულდება, რადგან მცირდება მათ სამკურნალოდ გამოყენებული ანტიბიოტიკების ეფექტურობა.
- ქალბატონო მადონა, რა არის ანტიბიოტიკების დანიშნულება?
ანტიბიოტიკი ეს არის მედიკამენტი, რომელსაც ექიმი ნიშნავს ბაქტერიული ინფექციის წინააღმდეგ. მისი დანიშვნა ვირუსით გამოწვეული ინფექციის დროს არაფრის მომცემია, რადგან ანტიბიოტიკი კლავს ბაქტერიას, ხოლო ვირუსის შემთხვევაში (ჩვეულებრივი გაციების ან გრიპის დროს), პირიქით, შეიძლება დაასუსტოს ორგანიზმი და გამოიწვიოს არასასურველი გვერდითი ეფექტები.
მიუხედავად ამ საკითხზე ხშირი საუბრისა, დღემდე ხშირად გვყავს პაციენტები, რომლებიც მოდიან და უკვე თვითნებურად აქვთ ჩატარებული ანტიბიოტიკოთერაპიის კურსი. „მინდა უფრო მალე მოვრჩე… რომ არ გამირთულდეს“, – ამბობენ. განსაკუთრებით რესპირატორული ინფექციების სეზონზე, ფაქტობრივად, ყოველდღიურად ვხვდებით ასეთ პაციენტებს.
ანტიბიოტიკების დახმარებით უამრავი ინფექცია დამარცხდა, მილიონობით ადამიანის გადარჩენა მოხერხდა და ალბათ ამიტომაც არის, რომ ხალხში ანტიბიოტიკის დანიშვნა გამოჯანმრთელებასთან ასოცირდება, მაგრამ ის აუცილებლად უნდა დაინიშნოს ექიმის დანიშნულებით, ბაქტერიული ინფექციის წინააღმდეგ.
- რა განსხვავებაა ვირუსულ და ბაქტერიულ ინფექციას შორის?
MayoClinic: ბაქტერიულ ინფექციების გამომწვევია ბაქტერიები, ვირუსულ ინფექციების კი – ვირუსები. ანტიბიოტიკები კლავს ან აფერხებს ბევრ ბაქტერიას, მაგრამ არ მკურნალობს ვირუსებს.
ზოგადად, ძალიან რთულია ვირუსული და ბაქტერიული ინფექცია განასხვაოს პაციენტმა. ვირუსული ინფექცია იწყება უფრო მოულოდნელად, შეიძლება არაფრის ფონზე უცებ პაციენტს დაეწყოს მაღალი ცხელება, ხველა, შემცივნება, ყელის ტკივილი, რაც ბაქტერიულ ინფექციებს არ ახასიათებს; ბაქტერიული ინფექცია იწყება თანდათანობით.
ასევე, ვირუსული ინფექცია ოჯახში დიდი ალბათობით ექნება რამდენიმე ადამიანს და ესეც არის მიმანიშნებელი, რომ საქმე გვაქვს ვირუსულ ინფექციასთან. სეზონურობა უფრო მეტად ახასიათებს ვირუსულ ინფექციას, მაგრამ როცა ხანგრძლივდება ეს ვირუსული ინფექცია, მნიშვნელოვანია, რომ არ უნდა გამოგვეპაროს ბაქტერიული ინფექციის თანდართვა;
აი, გახანგრძლივებული ცხელება, ხველება და ნახველში როცა ჩნდება ჩირქის შემცველობა ან მომწვანო შეფერილობა, ეს უკვე მიუთითებს, რომ აქ არის ბაქტერიული ინფექციის თანდართვა. ამ შემთხვევაში უკვე საჭიროა, რომ დაინიშნოს ანტიბიოტიკები.
მაგრამ ანტიბიოტიკის დანიშვნამდე აუცილებელია შეფასება ბოლო პერიოდში როდის გამოიყენა ანტიბიოტიკი პაციენტმა, რა ჯგუფის ანტიბიოტიკი იყო და ა.შ.
ექიმი [დიაგნოზის მიხედვით] შესაბამისი ჯგუფის ანტიბიოტიკს არჩევს. მაგალითად, ყელის ინფექციის ყველაზე ხშირი გამომწვევი ცნობილი ბაქტერიაა, ფილტვის ანთების გამომწვევი – სხვა ბაქტერიაა და, შესაბამისად, შეირჩევა ანტიბიოტიკების ჯგუფი. ამიტომ არის განსაკუთრებულად მცდარი პრაქტიკა ანტიბიოტიკების შეძენა მეზობლის და ნაცნობების რჩევით.
მნიშვნელოვანია ხალხმა გაითავისოს, რომ ვირუსული ინფექცია, რაც ახლა არის, მაგალითად – გაციება და სეზონური ვირუსები, ეს არის ინფექცია, რომელსაც მედიკამენტის გარეშეც შეიძლება ორგანიზმი ებრძოლოს და პაციენტმა შეიძლება ხუთ დღეში იგრძნოს თავი კარგად; ვირუსული ინფექციის დროს შეგვიძლია გამოვიყენოთ ანტივირუსული მედიკამენტი, განსაკუთრებით რისკჯგუფებში, ქრონიკული დაავადებების მქონე პაციენტებთან და მათთან, ვისაც იმუნური სისტემა აქვს დასუსტებული.
Clevlend Clinic: ორივე – ბაქტერიაც და ვირუსიც შეუიარაღებელი თვალით უხილავია. ბიოლოგიურ დონეზე მთავარი განსხვავება ისაა, რომ ბაქტერიები არიან ცოცხალი ორგანიზმები, რომელთაც შეუძლიათ იცხოვრონ სხეულის შიგნით ან გარეთ, ხოლო ვირუსები არიან მიკროორგანიზმები, რომელთაც სჭირდებათ მასპინძელი გადარჩენისთვის.
- შეიძლება თუ არა არამიზნობრივად გამოყენებულმა ანტიბიოტიკებმა დააზიანონ ჩვენს ორგანიზმში არსებული ე.წ. კარგი ბაქტერიები?
დიახ, მიკროორგანიზმები ყველგან ცხოვრობენ, მათ შორის ჩვენს ორგანიზმში, განსაკუთრებით ეს ნაწლავურ სისტემას ეხება. აქ არიან როგორც სასარგებლო, ისე მავნე ბაქტერიები. მათ აკისრიათ თავიანთი ფუნქცია ჩვენს ორგანიზმში, ისინი მონაწილეობენ საკვების მონელების, შეწოვის, ცილების სინთეზის პროცესში.
როდესაც რაიმე პრობლემა იქმნება ორგანიზმში და ირღვევა სასარგებლო და მავნე ბაქტერიების ბალანსი, იწყება ნაწლავური პრობლემები, ანუ დისბაქტერიოზი. ეს შეიძლება გამოვლინდეს მუცლის შებერილობით, მუცლის არეში ტკივილით, გულისრევით, შეკრულობით ან აშლილობით.
სასარგებლო ბაქტერიების განადგურება და მავნე ბაქტერიების გამრავლება შეიძლება სწორედ ანტიბიოტიკების ხშირი გამოყენების ფონზე განვითარდეს.
NCDC: ანტიბიოტიკები სამედიცინო საშუალებებია, რომლებიც ბაქტერიული ინფექციების პრევენციისა და მკურნალობისთვის გამოიყენება. ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობა ვითარდება მაშინ, როდესაც აღნიშნული მედიკამენტების გამოყენების საპასუხოდ ბაქტერიები იცვლებიან.
ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტული არიან ბაქტერიები და არა ადამიანები. ასეთ ბაქტერიებს შეუძლიათ შემდგომში ადამიანის ინფიცირება და მათი მკურნალობა შედარებით უფრო რთულია, ვიდრე იმ ანტიბიოტიკებისადმი მგრძნობიარე ბაქტერიების.
ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობა იწვევს სამედიცინო მომსახურების ხარჯების, საავადმყოფოში დაყოვნებისა და სიკვდილიანობის ზრდას.
___
ამავვე თემაზე:
შავ ზღვაში აღმოჩენილი ბაქტერიები ანტიბიოტიკების მიმართ მდგრადია – რას ამბობენ მკვლევრები
გონორეის გამომწვევი ბაქტერიების 60%-ზე მეტი მდგრადია ანტიბიოტიკების მიმართ – ჯანმო
ანტიბიოტიკების არასწორი გამოყენება თუ არ შეწყდება, ის აღარ იქნება ეფექტური – ჯანმო
