„მნიშვნელოვანი და ხელშესახები არაფერი შეიცვალა. სად ხედავს სამინისტრო აქ ღიაობას და გამჭვირვალობას, იქნებ ჩვენც დაგვანახონ“ – ამბობს „ბათუმელებთან“ პედაგოგი მაია ეკალაძე, სკოლის დირექტორების არჩევის წესში ახლახან შესულ ცვლილებებზე.
მაია ეკალაძე რამდენიმე თვეა განათლების სამინისტროს წინ თავის ორ კოლეგასთან ერთად საპროტესტო აქციებს მართავს და 2023 წელს ჩატარებული კონკურსის მეორე ეტაპის, ანუ გასაუბრების შედეგების გაუქმებას მოითხოვს. მისი თქმით, ახალი ბრძანება ბუნდოვანია და ბევრ დაზუსტებას მოითხოვს.
- ქალბატონო მაია, რა კითხვები დაგიტოვათ ამ ახალმა ბრძანებამ და არის თუ არა გათვალისწინებული ამ ბრძანებაში ის, რასაც ამ რამდენიმე თვის განმავლობაში მოითხოვდით სამინისტროსგან?
შერჩევის წესში, რომელიც 2011 წელს შეიქმნა და ბევრ კითხვას აჩენდა, ახალი ბრძანების შემდეგად ბუნდოვნად დარჩა ისეთი დეტალები, მაგალითად, თუ რა კრიტერიუმებით აფასებს დირექტორობის კანდიდატს სამინისტრო.
აქამდე ორი გასაუბრება იყო სამინისტროში, ახლა დატოვეს ერთი გასაუბრება, მაგრამ კრიტერიუმების ნაწილი მაინც ბუნდოვანია. პრობლემაა ის, რომ საერთოდ დატოვეს სამინისტროს ნაწილი ამ პროცესში, რადგან ეს ერთი გასაუბრებაც არასწორი ფილტრია.
პროფესიონალიზმის ფილტრი რომ იყოს და პროფესიონალიზმის ნიშნით რომ არჩევდნენ კანდიდატებს, ეს მისასალმებელი იქნებოდა, მაგრამ ასე არ არის.
ჩვენ ვითხოვდით, რომ დირექტორობის კანდიდატს პირდაპირ უნდა შეერჩია სკოლები, სამინისტროში გასაუბრების გარეშე და შემდეგ ამ სკოლებისთვის თავად წარედგინა თავისი ხედვები. მიუხედავად იმისა, რომ ხშირად არც ეს სამეურვეო საბჭოებია სამართლიანი და პირუთვნელი, რადგან წინა დირექტორის მიერ არის შერჩეულია ეს სამეურვეო საბჭოები და ძირითადად ამ დირექტორებთან დაახლოებული პირები არიან ხოლმე ამ საბჭოებში.
შემდეგ სამეურვეო საბჭო გადაწყვეტდა აერჩია თუ არა კანდიდატი. ახლა ისევ სამინისტრო წყვეტს, წარგადგინოს თუ არა დირექტორობის კანდიდატი არჩეულ სკოლაში.
სამინისტროს უნდა მოვუყვე, როგორ ვხედავ, მაგალითად, წალენჯიხის მე-7 სკოლის განვითარებას. და რა იცის იმ ადამიანმა რა ხდება წალენჯიხის სკოლაში და რა პრობლემები აქვს? სამინისტროდან საერთოდ რომ არ გამოსულა და არანაირ კვლევებში არ მონაწილეობს.
ნაცვლად იმისა, რომ ეს შეეცვალათ და უფრო ლოგიკური და ეფექტური იდეა მოეწოდებინათ, ახალი შერჩევის წესში ეს ნაწილი მაინც იგივე დატოვეს.
- რადგან სამინისტროს ვერ ელევა გასაუბრების ეტაპს და იტოვებს კანდიდატების გაფილტვრის ბერკეტს, ეს ნიშნავს, რომ არ ენდობა სკოლებს, სამეურვეო საბჭოებს თუ პოლიტიკურად არასასურველ კადრებს იშორებს თავიდან?
თავისთავად ასეა. ორი აზრი ამაში არ არსებობს. თუ ამ გასაუბრებაზე დაგიწერენ უარყოფით შეფასებას, მაინც აღარ წარგადგენენ სკოლებში.
მუშაობა იმ კუთხით არის სწორედ საჭირო, რომ წესი შეეცვალათ და მთლიანად სასკოლო საზოგადოებას აერჩია ახალი დირექტორი და არა ვიღაცის შერჩეულ, 6 ან 12 კაცს.
ამას სჭირდება დრო, საკანონმდებლო ცვლილება, რესურსები და ასე უცებ ეს ვერ მოხერხდებოდა, მაგრამ ჩვენ გვჭირდება პროცესების გაჯანსაღება და ეს გაჯანსაღება უნდა მოხდეს ნელ-ნელა. ამ ეტაპზე არანაირი გაჯანსაღება არ მომხდარა.
- კიდევ რა არის ბუნდოვანი ამ ახალ წესში?
ახალ წესში გაურკვეველია, როდის უნდა მიუთითოს დირექტორობის კანდიდატმა სასურველი სკოლები. პირდაპირ ვერ წაიკითხავ ამას ბრძანებაში. რეგისტრაციის დროსო, წერია, მაგრამ რომელი რეგისტრაციისას? რადგან დღემდე არსებობდა ორი რეგისტრაცია, ერთი ტესტირებამდე და მეორე – სერტიფიკატის აღების შემდეგ.
ჩვენ ასევე ვითხოვდით, აპელაცია დაშვებულიყო ადგილზე, რომ კონკურსანტს აღარ დასჭირვებოდა სასამართლოში წასვლა, თუმცა არც ეს გაითვალისწინეს.
- გასულ წელს თქვენ ტესტირება, როგორც ვიცი, წარმატებით ჩააბარეთ, თუმცა გასაუბრების ეტაპიდან გამოეთიშეთ კონკურსს, რის გამოც ვერ აიღეთ სერტიფიკატი. ახალი წესი რას ითხოვს თქვენგან, ხელმეორედ უნდა გახვიდეთ ტესტირებაზე თუ შეგიძლიათ გასაუბრების ეტაპიდან ჩართვა?
აი, ეს არის გაურკვეველი.
საერთოდ გაუგებარია გარდამავალი დებულება და მთლიანად საჭიროებს ახსნას, რადგან იქ წერია, რომ 2011 წელს ვინც იყო სერტიფიცირებული, ის აღარ გაივლის თავიდან ტესტსო და მე რომ 2014-შიც ჩავაბარე და 2022-შიც, მე რატომ უნდა ჩავაბარო თავიდან ახალი ტესტი?
მით უმეტეს, რომ 2011-ში სულ სხვა პრინციპით იყო ტესტი შედგენილი და იმის მერე ორჯერ შეიცვალა. გარკვევა სჭირდება ამ დეტალს, მაგრამ სამინისტროს ცხელ ხაზზე ჯერ არ მპასუხობდნენ და როცა მიპასუხეს, გაგირკვევთო მითხრეს და შემდეგ საერთოდ აღარ მიპასუხეს.
- თქვენ თქვით, რომ პარლამენტში ანგარიშის წარდგენისას ამილახვარმა ისაუბრა თქვენზე და იმ კანდიდატებზე, რომელიც აქციებს მართავთ სამინისტროსთან. ფიქრობთ, რომ ახალი კონკურსი თქვენს გასაჩუმებლად დანიშნეს? თუ ამჯერად მაინც გაგიშვებენ არჩეულ სკოლებში და აგირჩევთ სამეურვეო საბჭოც, რა იქნება შემდეგ?
ძალიან გულუბრყვილოები არიან თუ თვლიან, რომ აი, ასეთი ნაბიჯებით შეძლებენ სამართლიანი ადამიანების გაჩუმებას. მე არ ვიცი ეს რა ცვლილებაა ზოგადად, მაგრამ მინდა, რომ ჩემს ქვეყანაში განათლების მინისტრი მეფედ არ გრძნობდეს თავს.
მინისტრიც და მთლიანად მთავრობაც ხალხის მსახურია და არ მინდა ველოდო, როდის მოუნდება მინისტრს, რომ გამიზარდოს მაგალითად ხელფასი, ან წამოვიდეს რაღაც დათმობაზე. არა ბატონო, ეს ყველაფერი კანონიერად უნდა ხდებოდეს.
დირექტორების შერჩევის პროცესს სამინისტრო მაქსიმალურად უნდა ჩამოშორებოდა ეს იქნებოდა სამართლიანი. თუ დანაშაულს არ აღიარებდნენ, ეს მაინც უნდა გაეკეთებინათ.
და გულუბრყვილოები ყოფილან, თუ ჰგონიათ, რომ ჩვენ ეს მოგვეწონება.
ჩვენი დირექტორობა ახლა, თუკი აგვირჩიეს, იქნება ის, რომ ლუპით გვაკვირდებოდნენ ყველა მხრიდან. სამინისტრო კი ხაზს გაუსვამს იმას, რომ დემოკრატიაა თურმე ქვეყანაში. სინამდვილეში, ასეთი წნეხის ქვეშ მოგვიწევს მუშაობა.
თუ დირექტორები გავხდებით, ჩვენ დავამტკიცებთ, რომ არ გვეშინია და გვინდა, რომ არსებობდეს დემოკრატიის მაგალითი ჩვენი სახით, ან თუნდაც სხვისი სახით. ვიმუშავებთ წნეხის ქვეშაც. დაგვაკვირდნენ ლუპებით.
- კიდევ რა ბუნდოვანებას ხედავთ დირექტორების არჩევის ახალ წესში?
ახალ წესში ასევე გაურკვეველია, როდის ხდება აპლიკანტი დირექტორობის კანდიდატი. რას ნიშნავს „დირექტორობის კანდიდატი“, ეს დეფინიცია, ტერმინიც გაურკვეველია.
ეს ბრძანება ყველას აპლიკანტს ეძახის „კანდიდატს“. ტესტირების ჩაბარებამდეც კანდიდატია დირექტორობის მსურველი და ჩაბარების შემდეგაც. ეს არასწორია.
წესით დირექტორობის კანდიდატი ხდები მას შემდეგ, როცა ხდება შენი დირექტორად წარდგენა. ამიტომ ეს დეტალი ჩასასწორებელია, რადგან ტერმინები ოფიციალურ დოკუმენტში განმარტებული უნდა იყოს ზუსტად.
ასევე, რომ ამბობენ რეგისტრაცია უფასო გახდაო, რას ნიშნავს უფასო? შესაძლოა კონკურსანტი არ აღარ იხდის თანხას, მაგრამ ბიუჯეტის თანხები ხომ უნდა დაიხარჯოს ამაში?
აი ეს დამოკიდებულება, დემოკრატიულ სამყაროში არის საშინლად არასწორი.
მერ რომ არ გადავიხდი, სახელმწიფოს ფული ხომ იხარჯება ამ ტესტების გასწორებაში არა?! მადარდებს ასეთი მიდგომა საკითხისადმი.
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი საკითხია ის, რომ ახალი წესი, სკოლებში არჩევნების მონიტორინგზე პასუხისმგებლობას აკისრებს ზოგადი განათლების დეპარტამენტს. აი, იმ დამნაშავე დეპარტამენტს, რომელმაც გააყალბა ჩვენი გასაუბრებები.
ძალიან მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ინკლუზიურობა საერთოდ არ ჩანს ამ ახალ წესში. არადა სამინისტრო გვპირდებოდა, რომ პროცესები იქნებოდა ინკლუზიური.
არ გვიპასუხეს, ვინმე თუ მაინც დაისაჯა ამ ყველაფრის გამო და პასუხისმგებლობას თუ გრძნობს დეპარტამენტი წინა კონკურსის შედეგებზე, მონიტორინგის უფლება რომ მიანიჭეს?!
და მეორე – რა რესურსით აპირებს დეპარტამენტი მონიტორინგს 2000-მდე სკოლაში, აქვს ამდენი ადამიანური ან მატერიალური რესურსი?
თუკი ყველაფერზე პასუხისმგებელი განათლების სამინისტროა, სად არის ინკლუზია. არსად, არცერთი წინადადებით არ წერია, რომ ვინმესთან თანამშრომლობს ან ვინმეს ჩართავენ პროცესში, მაშინ რას ნიშნავს ინკლუზიურობა?! სად ხედავენ აქ ღიაობას და გამჭვირვალობას, იქნებ ჩვენც დაგვანახონ.
- როგორც ვიცი, სამინისტროს სასამართლოში უჩივით წინა კონკურსის შედეგების გამო. თუკი ახალი კონკურსით აგირჩევენ დირექტორად, შეწყვეტთ ჩივილს?
სასამართლო პროცესების შეწყვეტის საფუძველს ჯერ-ჯერობით ვერ ვხედავ. ეს პროცესი მხოლოდ მაშინ შეწყდება, როცა სამინისტრო აღიარებს დანაშაულს. ფაქტობრივად აღიარებაა ესეც, რადგან ახალი კონკურსი გამოაცხადეს.
ჩვენ მომავალთან გვაქვს საქმე, ბავშვებს ვემსახურებით და როგორ შეიძლება ჩვენ თვითონ ვიყოთ არაობიექტურობის და უსამართლო პროცესების მსხვერპლნი?!
ჩვენ ბავშვებს უნდა ვასწავლოთ თავიანთი უფლებების დაცვა და მაგალითი ვინ უნდა იყოს, თუ არა ჩვენ.
