„როცა დიაგნოზი გავიგე, ექიმმა ორივე ხელზე მომკიდა ხელები, თვალებში შემომხედა და მითხრა, ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ, რაც შეგვიძლია, მაგრამ თუ იქნები დამფრთხალი თაგვივით, ვერ დაგეხმარებითო. შინაგანი რწმენა და განწყობა ამ დროს ყველაზე მნიშვნელოვანია და მე იმ დღეს იმედიანად წამოვედი“, – ამბობს „ბათუმელებთან“ 56 წლის ლალი არაბული.
ლალიმ მკერდის მესამე სტადიის სიმსივნეზე გაიმარჯვა.
ლალი არაბული 15 წელია რაც იტალიაში ცხოვრობს. ერთ დღეს, ძუძუზე პატარა სიმაგრე შენიშნა და ყველაფერი აქედან დაიწყო.
რას აკეთებს იტალიის ჯანდაცვა მას შემდეგ, როცა ადამიანი ონკოპაციენტი ხდება? – ვეკითხებით ლალის. „ყველაფერს“ – გვეუბნება ის.
„როცა ონკოპაციენტი ხდება, სპეციალური კოდი გენიჭება და (ათი წლის მანძილზე), რაც კი დაგჭირდება მკურნალობის პროცესში, სახელმწიფო ასი პროცენტით გიფინანსებს.
წარმოიდგინეთ რამდენი რამ გავიარე – შვიდი თვე ქიმიები, 25 გადასხმა გავიკეთე და იცით, რამდენად ძვირი ჯდება ეს გადასხმები, გავიკეთე ოთხი ოპერაცია, ყველა გამოკვლევა, ყოველკვირეული ანალიზები, ყოველ 6 თვეში ერთხელ დღემდე ექოსკოპიები, ყველაფერი იყო უფასო.
ვთქვათ სახლში წამალი მჭირდება ხომ, ექიმი წინასწარ მაძლევს რეცეპტს და როცა მივდივარ აფთიაქში, წამალს ვიღებ უფასოდ. არანაირი ბიუროკრატია და ბარიერების გავლა არ უწევს აქ ონკოპაციენტს“, – გვეუბნება ლალი არაბული.
რა როლი ითამაშა თქვენს განკურნებაში იმან, რომ არ გიწევდათ ფინანსების მოძიებაზე დარდი, წუხილი და იმ პროცესების გავლა, რასაც გადიან ვთქვათ საქართველოში ონკოპაციენტები? – ვკითხეთ მას. მისი თქმით, ის იმდენად ენდობოდა ექიმებს, ჯანდაცვის სისტემას, რომ მედიკამენტების დასახელებებსაც კი არ აქცევდა ყურადღებას.
„როცა მეკითხებიან ხოლმე, – „ეს წამალი გაიკეთე?“, ან „ის წამალი თუ გაიკეთე“, არ ვიცი, არცერთი წამლის სახელი არ მახსოვს. მთლიანად ვიყავი მინდობილი ექიმებზე. იცით ეს რამდენს ნიშნავს?
მაგიჟებს ის, რომ საქართველოში ონკოპაციენტს ყველაფერი მოსაძიებელი აქვს – წამალი, დაფინანსება. თუ დაფინანსება მოიპოვა, მერე წამალი არ არის, თუ წამალია, თანხები არ არის და უწევს აქეთ-იქით სირბილი ამ ყველაფერზე. კატასტროფაა.
ონკოპაციენტს ეს სტრესი უფრო მეტად ვნებს, ვიდრე მისი ავადმყოფობა, რადგან ამ დროს არანაირი სტრესი არ შეიძლება პაციენტისთვის. ის გზა კი, რასაც საქართველოში გადიან ონკოპაციენტები, უდიდესი სტრესია. ამიტომ არის, რომ ხშირად საქართველოში მკურნალობას შედეგი არ მოაქვს.
შეიძლება ექიმი კარგი იყოს, კარგი მკურნალობის პროგრამაც შეადგინოს, მაგრამ მაინც კრახით დასრულდეს მკურნალობა, რადგან იმ მკურნალობის პროცესში პაციენტი ძალიან დასტრესილია და ეს ვნებს პაციენტს.
ამას ემატება ოჯახის ეკონომიკური მდგომარეობა. თითო ლარის თხოვნა სოციალურ ქსელებში და ასე შემდეგ. აქ, იტალიაში ასეთი რამ არ სჭირდებათ ოჯახებს. მკურნალობის გამო არ უწევთ ფულის აგროვება, სახლების, მანქანების გაყიდვა. ამაზე ფიქრი ანადგურებს პაციენტს.
ჯანდაცვა აქაც ძვირია. მაგალითად კბილის ამოღება 200 ევრო ღირს. მაგრამ განსხვავება ისაა, რომ აქ როცა ადამიანს დაუდგინდება სიცოცხლისთვის საშიში ავადმყოფობა, მისთვის მკურნალობა ხდება უფასო. ვფიქრობ, ეს არის სამართლიანი მიდგომა.
ადამიანის სიცოცხლე გაცილებით ძვირფასია, ვიდრე ბიუჯეტი და სახელმწიფომ ყველაფერი უნდა გააკეთოს ადამიანების სიცოცხლის გადასარჩენად“, – ამბობს ლალი არაბული.
მისი თქმით, ცალკე ამბავია ონკოპაციენტი ბავშვების მდგომარეობაც, რადგან საქართველოში ბავშვთა ონკოლოგიაც არ არის კარგად განვითარებული და ბევრად ცუდ პირობებში უხდებათ ბავშვებს მკურნალობა.
„იტალიაში ბევრი ბავშვი მკურნალობს და მშობლებს ეშინიათ საქართველოში დაბრუნების, რადგან არ იციან რა გააკეთონ და როგორ.
პრობლემაა ზუსტი დიაგნოსტირებაც, რადგან ცოტა ხნის წინ, ერთ ჩემ ახლობელს შეექმნა პრობლემა. საქართველოში უთხრეს, რომ სიმსივნე ჰქონდა და სასწრაფოდ ქიმიები უნდა დაეწყო. ამ ქალს შვილი ჰყავს იტალიაში და იმდენი მოვახერხეთ, რომ აქ დავაწვინეთ საავადმყოფოში.
ბევრი კლინიკა იმ მხრივაც სცოდავს, რომ ეუბნებიან პაციენტებს, ჩვენ გადაგიმოწმებთ დიაგნოზს უცხოეთში და ეჭვი მაქვს, რომ ბევრი ამას არ აკეთებს. ამ ქალსაც უთხრეს, რომ გერმანიაში გადააგზავნეს დიაგნოზი და იქიდანაც იგივე პასუხი ჩამოვიდა.
ამ დროს, იტალიაში სამჯერ აუღეს ამ ქალს ბიოფსია და სიმსივნე არ დადასტურდა. იყო რაღაც დაავადება, მაგრამ გაუკეთეს ოპერაცია, უმკურნალეს და ქიმია არ დასჭირვებია. დაბრუნდა საქართველოში და კარგად არის მეოთხე წელია“, – ამბობს ლალი.
ქალი ამბობს, რომ ბოლო პერიოდში სოციალურ სივრცეში ერიდება იმის დაწერა, რომ „უნდა იბრძოლო“, რომ „გაიმარჯვებ“ და ასე შემდეგ, რადგან საქართველოში მყოფი ონკოპაციენტებისგან ხშირად ასეთ პასუხს იღებს: – „შენ რა გიჭირს, იტალიაში ხარ, ჩვენ აქ“, „მაქედან ლაპარაკი იოლია“.
ლალი ამბობს, რომ ესმის ამ ადამიანების, რადგან საქართველოში იყო ონკოპაციენტი ძალიან რთულია.
„რთულია, მაგრამ მაინც იბრძოლონ. საკუთარი თავისთვის, საყვარელი ადამიანებისთვის, რაღაცნაირად უნდა მოახერხონ შინაგანი რწმენის დაბრუნება. საქართველოშიც ხდება სასწაულები…
სახელმწიფო კი უნდა აიძულონ, რომ ბოლოსდაბოლოს სრულად დააფინანსონ ონკოპაციენტები და ხალხმაც უნდა ამოიღოს ხმა. ათას სულელურ კონცერტებსა და პროექტებში ყრიან მილიონობით ლარს. ეს თანხები ონკოპაციენტების დაფინანსებისკენ უნდა მიმართონ.
ონკოპაციენტებს არ უნდა უწევდეთ პარლამენტის წინ დგომა წამლის და მკურნალობის მოთხოვნით. ხმა უნდა ამოიღოს ყველამ, ერთდროულად, რადგან არავინ იცის, ხვალ ვინ დადგება მსგავსი პრობლემის წინაშე.
მე, მაგალითად, ვერასდროს წარმოვიდგენდი, რომ ონკოპაციენტი ვიქნებოდი. არც ვსვამდი, არც ვეწეოდი, ჯანსაღი ცხოვრებით ვცხოვრობდი თითქოს, მაგრამ მაინც მოხდა ეს“, – ამბობს ლალი არაბული.
მისი თქმით, ონკოპაციენტისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია სიმშვიდე, ფიზიკური აქტივობა, სეირნობა და ჯანსაღი კვება.
„ასევე მთავარია, ენდობოდე ექიმს, სისტემას. მე იმდენად კარგად მექცეოდნენ ჩემი ექიმები, ისეთი გარემო იყო შექმნილი პაციენტისთვის, რომ საავადმყოფოში რომ მივდივარ, ახლაც კი არ მაქვს შიშის გრძნობა.
პირიქით, წითელ ლაქს გადავისვამდი, პომადას, გამოვიპრანჭებოდი და ისე მივდიოდი ხოლმე კლინიკაში.
იმდენი მაინც უნდა გაკეთდეს საქართველოში, რომ ქიმიების დროს რა წამლებიც სჭირდებათ ონკოპაციენტებს, საძებარი არ იყოს და პაციენტი საავადმყოფოში რომ მივა, წამალი დაფინანსებული დახვდეს.
მე 6 თვის შემდეგ მიწევს გადამოწმებაზე მისვლა ექიმთან და უკვე ყველაფერი გაწერილი და დაფინანსებულია“, – გვეუბნება ლელი არაბული.
სტატისტიკური მონაცემებით, საქართველოში ყოველწლიურად ათი ათასზე მეტი ადამიანი ავადდება სიმსივნით. თუმცა ჯანდაცვის ბიუჯეტი ამ მიმართულებით მნიშვნელოვნად არ იზრდება.
