თუკი წლების წინ, საქართველოდან ემიგრაციაში ძირითადად მშობლები, განსაკუთრებიც კი დედები მიდიოდნენ, ბოლო წლების ტენდენციის მიხედვით, ქვეყნიდან მიდიან ათ წლამდე და უფროსი ასაკის ბავშვებიც. ემიგრაცია ოჯახით, ახალ გამოწვევებს ქმნის ქვეყნის განვითარებაში, რადგან საქართველოს მომავალი თაობაც ტოვებს.
როგორია ბავშვების ცხოვრება ემიგრაციაში, როგორ ადაპტირდებიან განსხვავებულ კულტურებში და როგორი განათლების სისტემა ხვდებათ ევროპაში?
ამ თემაზე ესაუბრა „ბათუმელები“ ზურა ქათამაძეს, რომელსაც 14 წლის ასაკში მოუწია მშობლიური ქალაქის დატოვება.
ახლა ის ესპანეთში, ბარსელონაში ცხოვრობს და უკვე კატალონიის პოლიტექნიკურ უნივერსიტეტში სწავლობს.
„როცა ქვეყნის დატოვება გიწევს, ცხადია ყველაზე მეტად გიჭირს მეგობრების დატოვება და ჩემთვისაც ასე იყო. ყველაზე მეტად კი, რის გამოც განიცდის დისკომფორტს, განათლების განსხვავებული სისტემაა.
მით უმეტეს, როცა იმ ენაზე უნდა ისწავლო, რომელიც არ იცი. ამ დროს სტრესს იწვევს ის, რომ ჰაისქულში გადადიხარ, სადაც ნიშნებს დიდი მნიშვნელობა აქვს. შენ კი ახლა სწავლობ ენას და სწავლების სისტემაც უცხოა შენთვის.
ესპანეთში სირთულე იყო ისიც, რომ ესპანურის გარდა, კატალანურიც უნდა მესწავლა და ორმაგად დავისტრესე, – ვაიმე, ორი ენის შესწავლა მიწევს, მეთქი“-გვეუბნება ზურა.
მისი თქმით, ევროპული განათლების სისტემა არ არის აგებული „წაიკითხე-მოყევის“ მოდელზე. „არც კი იციან რას ნიშნავს გაკვეთილის მოყოლა“- გვეუბნება ზურა.
„მე გამიმართლა იმაში, რომ მათემატიკა დიდად არ გამიჭირდა, რადგან ქართულ სკოლაშიც კარგად ვსწავლობდი და ძალიან არ განსხვავდებოდა პროგრამულად ესპანურისგან, მაგრამ სხვა საგნებში ძალიან რთული იყო.
მაგალითად ბიოლოგია სულ სხვანაირად ისწავლება. მასწავლებელი ჯერ გასწავლის ერთ თემას, მაგალითად იმუნურ სისტემას, ამ თემას ამუშავებ მთელი თვე და შემდეგ წერ გამოცდას.
ფიზიკა-ქიმია ერთ საგნად ისწავლება. მახსოვს ბათუმში გადავშლიდი წიგნს და ვიზეპირებდი მაგალითად მაქსველის კანონებს, აქ საერთოდ არ ისწავლებოდა ეს. აქაურ სისტემაში თემები ჯაჭვურად ებმის ერთმანეთს. თუ ერთ წელს გამოტოვე რაღაც თემა, ვერ ისწავლე, მეორე წელს უფრო გაგიჭირდება, რადგან მომვდევნო წლის მასალა, წინა წლის მასალაზეა დაფუძნებული.
და აი ასეთ სისტემაში როცა ხვდები, თანაც სკოლის ბოლო საფეხურზე, როცა ნიშნებიც გჭირდება და ამ დროს ენა არ იცი, ეს ძალიან დიდი სტრესია. პირველ ეტაპზე შოკი იყო ეს ჩემთვის“-ამბობს ზურა.
ზურა ქათამაძე მასწავლებლებთან ერთად სკოლაში
ევროპული განათლება უპირატესობას ანიჭებს წაკითხულის გააზრებას და კრიტიკულ აზროვნებას, რასაც ზურას თქმით, ქართულ სკოლაში ნაკლები ყურადღება ექცევა.
„ყველაზე მეტი აქცენტი მოდის ამაზე, – იფიქრე, გაიაზრე, დაწერე. ასე აშენებენ აქ ცოდნას. ჰაისქულში ანუ ე.წ დამამთავრებელ საფეხურზე სწავლას ბევრი ვერ აგრძელებს და მხოლოდ ის ნაწილი რჩება, ვისაც მაღალი შედეგები აქვს სწავლაში.
ამ საფეხურზე კი იმას სწავლობს, რაც ნამდვილად მოგწონს და გაინტერესებს. ნიშნების გამო არ სწავლობ მხოლოდ. ალბათ საქართველოშიც გაამართლებდა ეს მოდელი, რომ ყოფილიყო“-გვეუბნება ზურა.
ახალი და უცხო გარემოს მიუხედავად, ზურამ ძალიან ბევრი იშრომა. ისე იშრომა, რომ სკოლაც დაასრულა ესპანეთში და ახლა უნივერსიტეტში მექანიკურ ინჟინერიას სწავლობს.
უფრო მეტიც, ზურას ისე კარგად აუთვისებია კატალონიური ენა, რომ სკოლიდან უკავშირდებიან და მოსწავლეების მომზადებასაც სთავაზობენ მათემატიკასა და ქიმიაში.
„საქართველოში სულ ხანდაზმული მასწავლებლები მყავდა, აქ კი ძალიან ბევრი ახალგაზრდა მასწავლებელია. კაცი მასწავლებლებიც ბევრი მუშაობს სკოლაში.
თვალშისაცემია მოსწავლეებსა და მასწავლებლებს შორის ურთიერთობაც. უფრო უშუალოა, ვიდრე საქართველოში. აქ შეგიძლია მასწავლებელს სახელით მიმართო, ეს ნორმალურია და თავიდან მიკვირდა ძალიან“-გვეუბნება ზურა.
როგორც ზურა გვიყვება, მაინც და მაინც არც მეგობრების გაჩენა გასჭირვებია, რადგან ესპანელები საკმოდ გახსნილები არიან განსხვავებული კულტურების მიმართ.
„ქართულ რესტორანშიც მყავდა კლასელები და ისე მოეწონათ, 4-5 ჯერ იყვნენ იმის შემდეგ. ერთი კლასელი, თბილისშიც ყოფილა ნამყოფი და იქ გადაღებული ფოტოებიც მაჩვენა“-გვეუბნება ზურა.
რა იყო ის, რამაც ყველაზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა თქვენზე ესპანეთში? – ვკითხეთ ზურას. ეს ხმაურიანი და მოძრავი ქალაქი – მადრიდია.
„ბარსელონა სულ გადატვირთულია, სულ მოძრაობაშია ყველა სეზონზე. უამრავი ტურისტის გამო, ბევრი უცხო გესმის ქუჩაში. თავიდან გამიჭირდა შეჩვევა, რადგან ბათუმში ვარ გაზრდილი და იცით, როგორი მშვიდი ქალაქია. ბარსელონას ფონზე, ბათუმი მკვდარი ქალაქია.
უცნაური იყო ის, რომ სხვა ესპანეთი დამხვდა აქ. არა ისეთი, როგორსაც წიგნებიდან გვასწავლიან ან ფილმებიდან გვახსოვს „კორიდათი“. ეს უფრო კატალონიური კულტურისთვის არის დამახასიათებელი, ბარსელონას კი თავისი კულტურა აქვს.
ძალიან უყვართ საღამოობით კაფეებში ჩამოსხდომა და საუბრები. უყვართ ხმამაღალი სიცილი და ლაპარაკიც, მაგრამ ზოგადად მშვიდი ხალხია.
ქართველები ღვინის სიყვარულში ვგავართ. სუფრები და პურ-მარილი კი, სოფლებში უფრო უყვართ, იქ მინახავს, ასეთი რამეები“-გვეუბნება ზურა.
თქვენს მომავალს საქართველოში ხედავთ? – ვკითხეთ ზურას.
არ ვიცი დავბრუნდებ თუ არა საქართველოში, რადგან ჯერ მხოლოდ სწავლაზე ვფიქრობ და უფრო გრძელი გეგმები ჯერ არ მაქვსო, – გვიპასუხა.
თუმცა ისაუბრა იმ შიშებზე, რაზეც ბევრი საუბრობს საქართველოში, – ახალგაზრდების ქვეყნიდან გადინებაზე.
ზურა დედასთან და ძმასთან ერთად ესპანეთში.
„მე უფროს ასაკში წამოვედი ქვეყნიდან, ენაც ვიცი და ქართული იდენტობაც უფრო გასაგებია ჩემთვის, მაგრამ ჩემი ძმა, 6-7 წლისაა და შესაძლოა მისთვის უფრო სხვანაირად იყოს მომავალში.
თუმცა ჩემს ოჯახში ყველა ქართულად ვსაუბრობთ, ქართულ კერძებს ვამზადებთ, ქართულ ეკლესიაში დავდივართ, ქართულ არხებსაც ვუყურებთ და მშობლიურ გარემოსთან ასე ვინარჩუნებთ კავშირს.
მაგრამ ბევრი ისეთიც მინახავს, ვინც არ ასწავლის შვილს ქართულს, არ აინტერესებს დაავიწყდებათ ბავშვებს ენა თუ არა. არ მომწონს, მაგრამ ასეც ხდება. თუ მშობელი არ ასწავლის შვილს სამშობლოს სიყვარულს, ბავშვსაც გაუჭირდება ფესვებთან დაბრუნება.
აქ ძალიან ბევრი ბავშვია და უმრავლესობა 10 წლამდეა. არიან აქ დაბადებულებიც.
ისეთი ბავშვებიც ვიცი, ვინც ზაფხულს საქართველოში ატარებს, მაგრამ, ბევრი აქ რჩევა, როცა აქაურ მეგობრებს იჩენენ და ეჩვევიან გარემოს.
რა თქმა უნდა, მაინც შემაწუხებელია ემიგრაცია, მით უმეტეს მაშინ, როცა ახალი თაობა გადის ქვეყნიდან და აღარ ბრუნდება. მეც მწყდება გული, რადგან იცლება საქართველო.
მეც მენტარება ხოლმე. როცა სადღაც ქუჩაში ქართულად ლაპარაკი ჩამესმის მახსენდება და რაღაცნაირად, ნოსტალგიურია ეს ყველაფერი“-ამბობს ზურა.
