„ჩვენ ვერასდროს დავბრუნდებით, მედიკამენტი, რითაც ჩემმა ქმარმა მთელი ცხოვრება უნდა იმკურნალოს ძვირია და საქართველოში არ აქვთ. უკუჩვენებებსაც, რასაც ეს წამალი იწვევს, მართვა სჭირდება ერთმანეთთან დაკავშირებული ექიმების გუნდისგან. ჩემი ქმრისთვის და მის მსგავსად მძიმედ დაავადებული პაციენტებისთვის საქართველოში დაბრუნება სიკვდილს უდრის“, – ამბობს სალომე ლომსიანიძე.
სალომე მეუღლესთან, ნიკასთან ერთად ქალაქ ბორდოში ცხოვრობს. ნიკა საფრანგეთში სამკურნალოდ 2021 წელს წავიდა, 2022 წელს კი სალომეც გაჰყვა.
13 წლის ასაკში დაუდგინეს ნიკას ხმელთაშუა ზღვის ოჯახური ცხელების დიაგნოზი სომხეთში. ამ იშვიათი გენეტიკური დაავადების სიმპტომები ნიკას ბავშვობიდანვე ჰქონდა. საქართველოში ვერ დადგინდა რა დაავადება ჰქონდა პაციენტს.
„შემთხვევით ქუჩაში გაცნობილმა ადამიანმა უთხრა ჩემი ქმრის ოჯახის წევრებს, რომ მეზობელი ჰყავდა მსგავსი სიმპტომებით და სომხეთში მკურნალობდა. ნიკაც სომხეთში წაიყვანეს, სადაც დიაგნოზი დაუსვეს“, – ამბობს სალომე.
ნიკას სომხეთში მკურნალობდნენ, თუმცა ბოლო 3 წელია მისი მდგომარეობა ძალიან დამძიმდა. დაავადებამ თირკმელი დაუზიანა და გადანერგვა დასჭირდა. გადაუნერგეს. მაგრამ სამი წლის წინ კომაში ჩავარდა, ინსულტი დაემართა და მძიმე ეპილეფსიური შეტევა ჰქონდა.
ნიკას ცოლმა ხმელთაშუა ზღვის ოჯახური ცხელების საერთაშორისო ცენტრი მოძებნა პარიზში. ცენტრთან დასაკავშირებლად სამედიცინო ფაკულტეტის სტუდენტი ბიჭი დაეხმარა, რომელსაც იგივე დიაგნოზი აქვს. დაავადების ცენტრის ხელმძღვანელი სალომეს გამოეხმაურა. აღმოჩნდა, რომ საფრანგეთში ხელმისაწვდომი იყო პრეპარატი, რითაც ნიკას უმკურნალებდნენ.
ანალიზების საფრანგეთში გაგზავნის შემდეგ დადასტურდა, რომ დიაგნოზი სწორად იყო დასმული და დაავადების ფორმაც მკურნალობას დაექვემდებარებოდა.
ნიკა საქართველოშიც იღებდა ერთ მედიკამენტს ცხელების სამკურნალოდ, მაგრამ მისი ორგანიზმი ამ საშუალებას ვერ იღებდა.
„ნიკას საბუთების გადაგზავნის შემდეგ პარიზის ცხელების ცენტრიდან დაგვიკავშირდნენ და გვაცნობეს, რომ 40 კაციანმა კომისიამ განიხილა მისი მდგომარეობა, ყოფილან პაციენტები, რომლებსაც ჩემი ქმრის მსგავსი დაავადება ჰქონდათ და იგივე პროცესები: კომა, ინსულტი და მძიმე შეტევები ვერ გადაიტანეს. რახან ნიკამ გაუძლო ამ ყველაფერს და გადარჩა, გვინდა, ეს პრეპარატი მან უსასყიდლოდ მიიღოსო, მოგვწერეს.
გვაცნობეს ასევე, რომ თავად უნდა მოგვეძებნა გზა, როგორ მივიღებდით ცენტრისგან გამოგზავნილ წამალს საქართველოში. ამ პრეპარატის ერთი თვის დოზა საფრანგეთში 500-1000 ევრო ღირს“, – ამბობს სალომე ლომსიანიძე.
სალომე ლომსიანიძე და ნიკა ამონაშვილი
წამლების საერთაშორისო გადამზიდი იპოვეს, ნიკას ოჯახს ისინიც დაჰპირდნენ, რომ უსასყიდლოდ ჩამოუტანდნენ პრეპარატს. თუმცა რახან საქართველოში მედიკამენტი არ იყო რეგისტრირებული, საჭირო გახდა ჯანდაცვის სამინისტროსგან შემოტანის სპეციალური ნებართვა.
„ნიკას მამა საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტროში მივიდა და წამლის შემოტანის ნებართვა ითხოვა, თუმცა პასუხად კატეგორიული უარი მივიღეთ. ეს წამალი არ არის რეგისტრირებული და მას ვერ შემოიტანთო. ამის შემდეგ ვითხოვეთ ოფიციალური ცნობა ჯანდაცვის სამინისტროსგან, რას პასუხობდნენ პაციენტს. ჯანდაცვის სამინისტროს მიერ გაცემულ ცნობაში ეწერა, რომ პაციენტისთვის საჭირო ეს წამალი საქართველოში არ იყო ხელმისაწვდომი, ამიტომ სამინისტრო ნიკას ურჩევდა, საზღვარგარეთ მოეძებნა მკურნალობის გზები“, – ამბობს სალომე ლომსიანიძე.
საფრანგეთში ჩასვლის შემდეგ, რახან ნიკას მდგომარეობა მძიმე იყო, სასწრაფომ ის დაუყოვნებლივ გადაიყვანა საავადმყოფოში:
„მიუხედავად იმისა, რომ არც ლტოლვილის ან სხვაგვარი სტატუსი აქ გაქვს, საფრანგეთის ტერიტორიაზე თუ ხარ, გაქვს საყოველთაო დაზღვევით სარგებლობის უფლება. ეს გულისხმობს, რომ თუ სავალალო მდგომარეობაა, სასწრაფოს საავადმყოფოში გადაჰყავს პაციენტები და მკურნალობის პროცესი იწყება.
სამედიცინო დაზღვევა, რომელიც ჩასვლისთანავე მოვითხოვეთ, მოვიდა 8 თვეში, მაგრამ ამ სამ თვემდეც ნიკას უკეთდებოდა უსასყიდლოდ ყველაფერი, რაც სჭირდებოდა, საყოველთაო დაზღვევით. 12, 13 დასახელების წამალს სვამდა, მათ შორის იმ მედიკამენტს, რის გამოც ჩამოვედით.
როცა კლინიკიდან გამოვედით, მერე მოვითხოვეთ ლტოლვილის სტატუსი. მანამდეც ყველა პროცედურა დაგვიფინანსეს.
ნიკას ექიმმა იცოდა, რომ თუ კლინიკიდან გამოგვწერდნენ ღია ცის ქვეშ ვრჩებოდით. არც ფული გვქონდა, არც თავშესაფარი. ექიმმა დაიწყო გამუდმებით რეკვა 115-ზე, ეს სასწრაფო ცხელი ხაზია საფრანგეთში. ექიმი რეკავდა ჩვენს ნაცვლად და ეუბნებოდა ოპერატორს, რომ პაციენტის მდგომარეობა ძალიან მძიმე იყო და ვერ გაწერდა კლინიკიდან. მანამ მეყოლება საავადმყოფოში, სანამ ზუსტად არ მეცოდინება, რომ კლინიკიდან გავა და სახლი ექნებაო“, – იხსენებს სალომე.
სალომე და ნიკა ბორდოში დღემდე იმ სახლში ცხოვრობენ, რომელიც მაშინ გამოუყო საემიგრაციო სამსახურმა. მიუხედავად იმისა, რომ ნიკას საფრანგეთში მკურნალობენ, ოჯახმა ლტოლვილის სტატუსზე უარი მიიღო, რაც გაასაჩივრეს.
თუ გასაჩივრების შემდეგაც ვერ მიიღეს ლტოლვილის სტატუსი, ნიკას ჯანმრთელობის მდგომარეობას მნიშვნელობა აღარ ექნება და საცხოვრებლიდან გააძევებენ. ამ შემთხვევაში ცოლ-ქმარი ქუჩაში რჩება. მოვლენების განვითარების ასეთ შემთხვევაშიც, ოჯახი საქართველოში დაბრუნებას არ აპირებს. სალომე ამბობს, რომ ლტოლვილის სტატუსზე საბოლოო უარიც კი საფრანგეთში არ გულისხმობს სრულად უსახსროდ დარჩენას.
გასაჩივრების პროცესის დასრულებამდე ოჯახს თვეში ერთხელ ფულადი დახმარება ერიცხება, რაც საკვებში არ ეხარჯებათ. სურსათს, ტანსაცმელს და ჰიგიენურ საშუალებებს უსტატუსო ემიგრანტებს სხვადასხვა ორგანიზაცია გადასცემს, მათ შორის „წითელი ჯვარი“, „secours populaire“, „secours catholique“ და სხვები.
„საკვებში, ჰიგიენურ საშუალებებსა და ტანსაცმელში ერთი ევროც არ გვეხარჯება, კვირაში სამჯერ სამი სხვადასხვა ორგანიზაცია გვამარაგებს ამ ყველაფრით. მათ შორის კვერცხით, ხორცით, ხილით, ბოსტნეულით. ხანდახან ვეძებთ ხალხს, ვისაც დავურიგებთ ამ ყველაფერს. ლტოლვილის სტატუსზე საბოლოო უარიც რომ მივიღოთ, ეს ორგანიზაციები მაინც ასე დაგვეხმარებიან, თუმცა აღარ გვექნება ყოველთვიური თანხა და სახლი. აქ უსახლკაროებისთვის განკუთვნილი მოსასვენებელი სივრცეებია, სადაც შეგიძლია ყავა გაიკეთო, გათბე ზამთარში, აბაზანით ისარგებლო, თუმცა ღამით ვერ დარჩები.
კარავში ცხოვრება კი უწევთ ადამიანებს ხშირად, მაგრამ ცხელ კერძებს ყველა მსურველს სთავაზობენ უფასო სასადილოებში. ერთ-ერთ ასეთ სასადილოში მეც ვმუშაობდი მოხალისედ. კარგი გარემო და სისუფთავეა სოციალურ სასადილოებში.
თუ სტატუსზე უარს გვეტყვიან ასე ვიცხოვრებთ, მაგრამ საქართველოში ვერ დავბრუნდებით“, – ამბობს სალომე.
მისი მონათხრობის მიხედვით, მხოლოდ წამლის არახელმისაწვდომობა არ არის იმის მიზეზი, რომ პაციენტის ოჯახი საქართველოში ვერ ბრუნდება. სალომე ჰყვება, რომ რახან იშვიათ დაავადებას ეხება საქმე, ნიკას ჯანმრთელობის მდგომარეობას ექიმების ერთმანეთთან დაკავშირებული გუნდი აკონტროლებს და მკურნალობაც ამ პრინციპით მიმდინარეობს.
სალომე ჰყვება, რომ არცერთი ექიმი ნიკას დანარჩენ ექიმებთან შეთანხმების გარეშე არ მოქმედებს.
„ერთ უბრალო წამალსაც კი არ უწერენ, თუ არ დარეკავენ და შეათანხმებენ ნეფროლოგთან, ენდოკრინოლოგთან, კარდიოლოგთან და სხვებთან. ხშირად კონსილიუმს იწვევენ მისი მდგომარეობის განსახილველად. ოპერაციას ოპერაციაზე უნიშნავენ, მძიმე შემთხვევაა, თუმცა ნიკა უმკლავდება.
მედიკამენტებს შორისაც უზარმაზარია სხვაობა. სტომატოლოგთან ვიზიტი დამჭირდა, კბილის ოპერაცია გავიკეთე. მთელი სახე და ყბა რომ გამყუჩებოდა ოპერაციისშემდგომი ტკივილებისას ერთი აბი პარაცეტამოლი დამინიშნეს, რაც სრულიად საკმარისი აღმოჩნდა. ვერ წარმომედგინა, რომ ერთი აბი პარაცეტამოლი გააყუჩებდა ისეთ მდგომარეობას.
ჩვენი ჯანდაცვის სისტემის გათვალისწინებით ნიკას საქართველოში წამოსვლა წარმოუდგენლად გვესახება“, – ამბობს სალომე.
ხმელთაშუა ზღვის ოჯახური ცხელება იშვიათ დაავადებათა რიცხვს მიეკუთვნება და ძირითადად გავრცელებულია ხმელთაშუა ზღვის აუზისა და წინა აზიის ქვეყნებში. საქართველოში პაციენტებს ამ დიაგნოზით კოლხიცინით ან ბიოლოგიური პრეპარატებით მკურნალობენ.
