2024 წელს ბათუმი ისევ გენგეგმის გარეშე ხვდება. ამ სტრატეგიულ დოკუმენტზე მუშაობა ორი წლის წინ დაიწყო და 1 235 371 ლარიც დახარჯულია. დოკუმენტის მომზადებაზე კი, ქალაქის მერიას ხელშეკრულება 2 495 700 ლარზე აქვს გაფორმებული „სითი ინსტიტუტი საქართველოსთან“.
ბათუმის გენგეგმასთან დაკავშირებით ამჯერად სტრატეგიული გარემოსდაცვითი შეფასების [სგშ-ის] ანგარიშის მომზადების ეტაპია, რასთან დაკავშირებითაც გარემოს ეროვნულმა სააგენტომ 2023 წლის 25 დეკემბერს მიიღო სკოპინგის დასკვნა.
სააგენტო ავალებს ბათუმის მერიას სგშ-ის ანგარიში მოამზადოს აღნიშნული სკოპინგის დასკვნის შესაბამისად [ჩაატაროს მთელი რიგი კვლევები, დააზუსტოს დეტალები და სხვა, რაც მერიამ შემდეგ უნდა ასახოს სგშ-ში].
სგშ – გარემოსდაცვითი შეფასების კოდექსით გათვალისწინებული სტრატეგიული დოკუმენტის განხორციელებით გარემოსა და ადამიანის ჯანმრთელობაზე შესაძლო ზემოქმედების შესწავლისა და ზოგადი პროგნოზირების პროცედურაა.
დასკვნის მისაღებად სკოპინგის ანგარიშით მერიამ სააგენტოს 2023 წლის აგვისტოში მიმართა და სკოპინგის ანგარიშთან ერთად ბათუმის გენგეგმის სამუშაო ვერსია და მასთან დაკავშირებული მთელი რიგი დოკუმენტები წარუდგინა.
ბათუმის სივრცითი განვითარებისა და განაშენიანების მართვის დოკუმენტის [გენგეგმის] დღეს არსებული ვარიანტის მიხედვით, ქალაქის განვითარებისთვის განსაკუთრებული როლი ენიჭება შავ ზღვას.
ზღვა ბათუმის სანაპირო ზოლს სერიოზულ საფრთხეებსაც უქმნის, ამიტომ ამჯერად წარმოგიდგენთ ზოგად ხედვას, თუ როგორ წარმოუდგენიათ მერიაში „ზღვის მართვა“, რომელიც „არ არის მოთვინიერებადი“ და „ხშირ შემთხვევაში [ქალაქს] არ ემორჩილება“.
„მომდევნო ათწლეულის განმავლობაში, ბათუმმა თანდათანობით უნდა დაიბრუნოს ზღვის მიერ მიტაცებული ქალაქი, შეცვალოს საკუთარი როლი „თანაავტორიდან“- „ავტორამდე“ და მართვის სადავეები სრულად აიღოს ხელში. თუმცა, გასათვალისწინებელია, რომ ზღვა მეტად ამბიციური მოცემულობაა, რომელიც ასე იოლად არ ნებდება“, – აღნიშნულია ბათუმის მერიის მიერ მომზადებულ სკოპინგის ანგარიშში.
ამავე დოკუმენტის მიხედვით, „ბათუმის განვითარების ხედვა გაყოფილია სამ განსხვავებულ, მაგრამ მყარად ურთიერთდაკავშირებულ მოცემულობად:
- ზღვა – რომელიც გავლენას ახდენს ბათუმის განვითარების შესაძლებლობებზე, არ არის „მოთვინიერებადი“;
- ქალაქი – მთავარი აქტორი, ადამიანთა საარსებო გარემო. ქალაქმა უნდა დააკმაყოფილოს ერთი მხრივ ადგილობრივი მოთხოვნები, რომლებიც უნიკალურია მისი გარემოსთვის, მეორე მხრივ, ბათუმი ასევე ისწრაფვის გახდეს კონკურენტუნარიანი მოთამაშე რეგიონულ და საერთაშორისო დონეზე. შესაბამისად, საერთაშორისოდ აღიარებული მდგრადი ურბანული განვითარების მიზნების დაცვა აუცილებელი პირობაა მისთვის;
- ანარეკლი – ბათუმის სამომავლო სურათის წარმოდგენა შესაძლებელია მხოლოდ მიმდინარე პროცესების პერმანენტული დაკვირვებით. ანარეკლი ქალაქის მონიტორინგის სისტემაა.“
„ზღვა ქალაქისთვის გარდაუვალი მოცემულობაა, რომელიც ხშირ შემთხვევაში მას არ ემორჩილება და მისი მართვის შესაძლებლობებს სცდება.
ერთი მხრივ ზღვა ქალაქწარმომქმნელი ფაქტორია და ბათუმის დაბადებაც პირდაპირ განპირობებულია მისი არსებობით. მეორე მხრივ ზღვა იქცა ქალაქის აქტიურ მაფორმირებლად – ის გარკვეულწილად შეიძლება განვიხილოთ როგორც ყველა გარეგანი ფაქტორის გავლენა, რომელიც მნიშვნელოვნად ცვლის ბათუმის მორფოლოგიას, სტრუქტურას, სოციალურ-ეკონომიკურ მდგომარეობას“, – აღნიშნულია მერიის დოკუმენტში.
ამავე დოკუმენტის მიხედვით, ზღვა ქალაქისთვის [ისევე როგორც ქვეყნისთვის] განვითარების ამოუწურავი რესურსია და, როგორც მერიაში თვლიან, „ამავე დროს, მისი გავლენა იმდენად დიდია ქალაქზე, რომ აიძულებს მას განვითარდეს გარე მოთხოვნების შესაბამისად, ძალიან ხშირად ადგილობრივი საჭიროებების გაუთვალისწინებლად“.
ამდენად, „ჩვენ მთავარ ამოცანას წარმოადგენს ამ ორ მოცემულობას შორის შუამავლობა საერთო ინტერესებისა და ბალანსის საპოვნელადო“, აცხადებს ქალაქის მერია.
ბათუმის განვითარების ხედვაში აღნიშნულია, რომ „ქალაქის არსებობა მჭიდროდ არის დაკავშირებული ზღვის არსებობასთან, სანაპიროს მდგრადობის უზრუნველყოფა კი ამ რესურსების შენარჩუნების გარდაუვალი მოცემულობაა.“
„სანაპიროს მდგრადობის“ კუთხით კი, მთავარ პრობლემად მოყვანილია აბრაზია [ზღვის მიერ ნაპირების გამორეცხვა], რომელიც, მერიის დოკუმენტის მიხედვით, „საკმაოდ გავრცელებული პროცესია“:
- „სამწუხაროდ ბოლო წლებში ხშირია 3-4 ბალი სიმძლავრის საზღვაო შტორმების წარმოქმნა-გააქტიურება შავი ზღვის აკვატორიაში, რის შედეგადაც პრაქტიკულად ყოველწლიურად ზიანდება ბულვარის რეკრეაციული ზოლი და მიმდებარედ არსებული ინფრასტრუქტურა.
- ზიანი ხშირ შემთხვევაში წელიწადში რამდენიმე მილიონ ლარს აჭარბებს. ამ მხრივ განსაკუთრებით მძიმე სიტუაცია ფიქსირდება ადლიაში, ანგისაში, ჩაქვში, კვარიათში, გონიოსა და სარფში“.
მერიის დოკუმენტში აღნიშნულია ასევე, რომ „სანაპირო ზოლში პერიოდულად ხდება პლაჟმაფორმირებელი მასალის შეტანა, თუმცა აღნიშნული ღონისძიებები სრულყოფილად ვერ ჩაითვლება, ვინაიდან პლაჟმაფორმირებელი მასალის მხოლოდ პლაჟზე შეტანა საკმარისი არ არის. საჭიროა ანალოგიური ქმედება განხორციელდეს წყალქვეშა ფერდობზეც.“
დოკუმენტში ასევე ხაზგასმულია, რომ „გამაგრებული იქნა სანაპიროს ზოლის ცალკეული მონაკვეთები ქვაყრილითა და ფლეთილი ქვებით, რაც გარკვეულწილად დადებითი შედეგის მომტანია, თუმცა აღნიშნულმა ღონისძიებამ ჯერ-ჯერობით საბოლოოდ ვერ გადაჭრა სანაპირო ზოლის სტაბილიზაციის საკითხი. ანალოგიური მდგომარეობაა დაბა ჩაქვის მიმდებარე ტერიტორიაზე, სადაც პერმანენტულად ხდება სანაპირო ზოლის გამორეცხვა და არსებული პლაჟის დაზიანება“.
„პრევენციის მიზნით, კომპლექსური [საინჟინრო-გეოლოგიური, ჰიდროლოგიური, ბათიმეტრიული და სხვა] კვლევების საფუძველზე, საჭიროა თითოეული უბნისთვის შემუშავდეს და განხორციელდეს ინდივიდუალური ნაპირსამაგრი ნაგებობის [ტალღამრიდის, ტალღის ჩამქრობის, ტეტრაპოდების, ფლეთილი ქვის ლოდების ან სხვა] ტიპის შერჩევა და მშენებლობა ქვეყანაში მოქმედი სამშენებლო სტანდარტების სრული დაცვით.“ – აღნიშნულია მერიის დოკუმენტში.
ბათუმის სანაპირო ზოლის დასაცავად ახალი სტრატექიის შემუშავების აუცილებლობაზეა საუბარი იმ დასკვნაშიც, რომელიც აჭარის მთავრობის დაკვეთით მომზადდა.
ბათუმის გენგეგმის არარსებობის პირობებში საქართველოს მთავრობა ძველ ბათუმში 200-მილიონიანი პროექტის განხორციელებასაც გეგმავს. ამ პროექტის დეტალები კი, მოსახლეობისთვის ამ დრომდე უცნობია:
მერიის მიერ გარემოს ეროვნულ სააგენტოში წარდგენილ დოკუმენტებს შორისაა „ლანდშაფტის დაცვის გეგმაც“, რომლის მიხედვითაც:
- „ბათუმის ტერიტორიაზე რეკრეაციულ ზონასა და ბულვარის მიმდებარე ტერიტორიებზე არქიტექტურული ხაზის მნიშვნელოვანი დარღვევები არსებობს, კერძოდ, ზღვის სანაპიროზე აშენებული მაღალსართულიანი [30-50 სართულიანი] სასტუმროები ხელს უშლის ზღვის ნიავისა და იონიზებული ჰაერის შეღწევას ქალაქის ტერიტორიაზე და იწვევს არასასიამოვნო თერმულ პირობებს ზაფხულის პერიოდში.
- მაღლივი შენობები, უსახურს ხდიან ზღვის სანაპიროს პეიზაჟებს და ფარავენ ქალაქის გარშემო არსებული მთების ხედებს.
- ბათუმის საზღვაო სანაპიროს რეკრეაციული ზონების ეკოლოგიური მდგომარეობა, ტურისტების მატებასთან ერთად, თანდათანობით უარესდება.“
ბათუმის გენგეგმასთან დაკავშირებით გარემოს ეროვნული სააგენტო მოუწოდებს ბათუმის მერიას სგშ-ის ანგარიშში განიხილოს „შავ ზღვასთან დაკავშირებული განვითარების ღონისძიებები/პროექტები და გეგმები, ისეთ სფეროებსა და მიმართულებებთან დაკავშირებით, როგორიცაა მაგალითად:
საზღვაო გადაზიდვებთან დაკავშირებული გეგმები და კონკრეტული პროექტები; თევზჭერა, აკვაკულტურა და მისი განვითარებისათვის საჭირო ინფრასტრუქტურა; ტურიზმის განვითარების საქმიანობა; ზღვის ბიომრავალფეროვნების – სახეობებისა და ჰაბიტატების დაცვის ასპექტები და ა.შ.“
სააგენტოს დასკვნის მიხედვით, სგშ-ს ანგარიშის მომზადებისას ბათუმის მერიამ 49 საკითხი უნდა გაითვალისწინოს [ამ ჩამონათვალშია საჭირო კვლევები, მოსაპოვებელი და შესასწავლი ინფორმაციები].
„ბათუმელებს“ ჰქონდა მცდელობა მოსახლეობისთვის მიეწოდებინა ინფორმაცია როგორ მუშაობდა მერია ქალაქის გენერალური გეგმის პროექტზე, თუმცა მერიაში მხოლოდ ერთი სიტყვით გვიპასუხეს – „გამოითხოვეთ“.
ამ თემაზე
უკვე დახარჯულია 1.2 მილიონი, როგორი გენგეგმა ექნება ბათუმს – ინტერვიუ
