2018 წლიდან 2022 წლის ივნისამდე არასრულწლოვნების 2564 მშობიარობა და 454 აბორტი აღირიცხა.
ეს ინფორმაცია დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრისგან მიიღო ორგანიზაციამ – „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“.
ამ თემაზე „ბათუმელები“ ამავე ორგანიზაციის ხელმძღვანელს თამარ გაბოძეს ესაუბრა, რომელიც ამბობს, რომ საზოგადოებრივ ჯანდაცვას არ აქვს ჩაშლილი სტატისტიკა, რაც ნათლად აჩვენებდა, თუ კონკრეტულად რა მიზეზებს უკავშირდება ნაადრევი მშობიარობა – ადრეულ ქორწინებებს თუ სხვა ტიპის სექსუალურ ძალადობას.
„როცა ბავშვს აქვს ნაადრევი ორსულობა, როდესაც მას უწევს გაიკეთოს აბორტი, ეს მონაცემები პრობლემურია და ნიშნავს იმას, რომ ბავშვს გარკვეულ სერვისებზე არ ჰქონდა წვდომა. მაგალითად, იმაზე, თუ როგორ შეიძლება დაეცვა თავი, არ ჰქონდა ინფორმაცია სექსუალურ და რეპროდუქციულ ჯანმრთელობაზე და მაღალი ალბათობით ის ვერ დაიცვა სახელმწიფომ სექსუალური ძალადობისგან.
ეს მიუთითებს იმ პრობლემებზე, რაც შემდეგ იწვევს ხოლმე ბავშვის უფლებების დარღვევას“, – ამბობს თამარ გაბოძე.
მისი თქმით, „ადრეული მშობიარობა და აბორტები, რა თქმა უნდა, ბავშვის ფსიქო-ემოციური მდგომარეობისთვის მატრავმირებელია, რადგან ბავშვებს არც შესაბამისი ასაკი აქვთ ამისთვის, არც მომზადება და უნარები. ამიტომ ძალიან მძიმეა მათთვის ეს ყველაფერი“.
სკოლებში სქესობრივი განათლების დანერგვაზე წლებია საუბრობენ, ამას ითხოვენ როგორც ბავშვთა უფლებადამცველები, ასევე მშობლები, მოზარდები და ცალკეული მასწავლებლებიც.
2 564 – ეს ციფრი არაფერს ეუბნება განათლების სამინისტროს, სახელმწიფო ვერ ხედავს პრობლემას იმაში, რომ 454 ბავშვის ჯანმრთელობას სერიოზული ზიანი მიადგა? – ვკითხეთ თამარ გაბოძეს.
მისი თქმით, 2022 წლიდან PHR-ს შეტანილი აქვს სარჩელი სასამართლოში და სწორედ ამ საკითხზე მიმდინარეობს განათლების სამინისტროსთან დავა.
„ერთი სარჩელი შშმ ბავშვის სპეციალური მოსარჩელის სტატუსით გვაქვს შეტანილი, მეორე კი ეხება კონკრეტულ ბავშვს, რომელმაც მიიღო ძალიან დიდი ზიანი. ის წლების განმავლობაში იყო გაუპატიურების მსხვერპლი, რადგან მას არ ჰქონდა სათანადო ინფორმაცია სახელმწიფოსგან, თუ როგორ დაიცავდა თავს ამ ძალადობის დროს.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ ყოველწლიურად სასამართლოს წარვუდგენთ ხოლმე განახლებულ სტატისტიკებს და, ცხადია, ჩვენი მოთხოვნა ეფუძნება მტკიცებულებებს, ფაქტებს, თუ რატომ უნდა ჰქონდეთ ბავშვებს სათანადო ინფორმაცია სექსუალურ და რეპროდუქციულ ჯანმრთელობაზე, განათლების სამინისტროს მხოლოდ ერთი არგუმენტი აქვს – „საზოგადოება არ არის მზად ამისთვის“. ეს არასწორია“, – ამბობს გაბოძე.
მისი თქმით, სამინისტროს იმიტომ არ აქვს კონკრეტული მტკიცებულებები და ფაქტები ამ მოსაზრების გასამყარებლად, რომ საპირისპირო კვლევები არსებობს, სადაც მიუთითებენ მშობლები, მასწავლებლები, რომ სურთ ჰქონდეთ მათ შვილებს სქესობრივი განათლება, იყვნენ დაცული ძალადობისგან და აღჭურვილი ცოდნით, ინფორმაციით, რადგან სწორედ ეს არის პრევენციის საუკეთესო საშუალება.
„დანაშაული, რომელიც ეხება სექსუალურ ძალადობას ბავშვების მიმართ, ძირითადად არის დაფარული, იშვიათად არის თავდასხმითი. ამ დროს სარგებლობენ ბავშვის ნდობით, ასაკის გამოყენებით, გამოცდილების არქონით. აქედან გამომდინარე, საუკეთესო საშუალებაა ბავშვის ცოდნით აღჭურვა, როგორ დაიცვას თავი ძალადობისგან, როგორ მიმართოს ადამიანებს, პროფესიონალებს, ვისაც მისი დაცვა შეუძლია. ეს არის ჩვენი მოთხოვნაც“, – გვეუბნება თამარ გაბოძე.
მისი თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ ორი წელია მიმდინარეობს სასამართლოში დავა, შემაჯამებელი გადაწყვეტილება ჯერ არ არის მიღებული. ამ ორი წლის განმავლობაში კი, ისინი მუდმივად აწვდიან სასამართლოს ახალ მონაცემებს, თუ როგორ არის გაზრდილი ბავშვთა მიმართ სექსუალური ძალადობა და როგორ არაეფექტურია სამინისტროს მიერ დანერგილი მექანიზმი – ე.წ „ექიმის საათი“.
PHR-ი ითხოვს, რომ სქესობრივი განათლება ერთიანი ეროვნული გეგმის შემადგენელი ნაწილი გახდეს და არა არაფორმალური განათლების. ეს სერვისი უნდა მიიღოს ყველა ბავშვმა, მათ შორის შშმ ბავშვებმაც.
„ეს ინფორმაცია უნდა იყოს იმდენად მისაწვდომი, გასაგები და სრულყოფილი, რომ ბავშვმა რეალურად შეძლოს დააიდენტიფიციროს სექსუალური ქცევა და თავიდან აიცილოს, რამდენადაც ეს შესაძლებელი იქნება. თუ განვაზოგადებთ, მინიმუმამდე იყოს დაყვანილი დანაშაულები, რაც ძალიან აზიანებს ბავშვებს“, – გვითხრა თამარ გაბოძემ.
იუნესკოს კვლევების თანახმად, იმ ქვეყნებში, სადაც ყოვლისმომცველი სექსუალური განათლება დანერგილია:
- ახალგაზრდების 37% უფრო გვიან იწყებს სექსუალურ ცხოვრებას
- 53%-ით შემცირდა სარისკო სექსუალური ქცევა
- 40%-ით გაიზარდა კონტრაცეპტივის გამოყენების მაჩვენებელი
PHR-ის ინფორმაციით, ერთიან ეროვნულ სასწავლო გეგმაში სექსუალური და რეპროდუქციული ჯანმრთელობის შესახებ 5-8 წლის ასაკის მოსწავლეებისთვის ინფორმაცია საერთოდ არ არის წარმოდგენილი, 9-18 წლამდე მოსწავლეებისთვის კი სრჯ საკითხები წარმოდგენილია სუსტად.
