ტინიტუსი სამედიცინო ტერმინია იმ მდგომარეობის აღსანიშნავად, როცა ყურებში ხმაური გვესმის ისე, რომ ბგერების გარე წყარო არ არსებობს. ტინიტუსს ხშირად უწოდებენ „შუილს ყურებში“. ის შესაძლოა ჟღერდეს, როგორც ზუზუნი, წკრიალი, გუგუნი ან სტვენა.
“ბაუ საერთაშორისო ჰოსპიტლის” ექიმი-ოტორინოლარინგოლოგი გიორგი ალიშანიძე ამბობს, რომ თავად ტინიტუსი არა დაავადება, არამედ ჯანმრთელობის სხვა მდგომარეობის სიმპტომია, რომელიც შესაძლოა მკურნალობის არქონის შემთხვევაში პროგრესირდეს და სმენის დაქვეითებით გართულდეს.
ბევრი ადამიანისთვის ტინიტუსი უმჯობესდება გამომწვევი მიზეზის მკურნალობით. „რაც მალე მოხდება დიაგნოსტიკა, მით უფრო მეტად ექვემდებარება პრობლემა მკურნალობას“, – ამბობს ექიმი.
- ბატონო გიორგი, რა შეიძლება გახდეს ტინიტუსის გამომწვევი მიზეზი?
ტინიტუსი ზოგადი მოსახლეობის დაახლოებით 15 პროცენტს აწუხებს და მისი გამომწვევი მიზეზი შეიძლება იყოს ბევრი რამ, თუმცა, პირველ რიგში, თავისთავად მოწმდება ყური. ამიტომ ასეთ დროს, პირველ რიგში, მიმართავენ ოტორინოლარინგოლოგს.
ყურის პრობლემებიდან ტინიტუსის მიზეზი შეიძლება იყოს გოგირდის საცობი გარეთა სასმენ მილში, რომელიც ყველაზე მარტივად მოგვარებადი პრობლემაა. გოგირდის საცობის ამოღების შემდეგ ხმაურიც გადადის ყურიდან და აღარ აწუხებს პაციენტს.
ტინიტუსი შეიძლება ასევე გამოწვეული იყოს გარეთა სასმენი მილის ანთებით; მიზეზი შეიძლება იყოს ისეთი პათოლოგიები, როგორიცაა, მაგალითად, შუა ყურის ანთება, ექსუდატი იგივე შუა ყურში სითხე, ან ჩირქი.
რაც შეეხება შიგნითა ყურს, რომელიც თავის მხრივ სადიაგნოსტიკოდ უფრო რთულია, აქ ლოკოკინაში, ყურის აპარატში არის ძალიან მგრძნობიარე ნეიროეპითელიუმი, რომლის ტრავმის დროსაც ვლინდება ისეთი სიმპტომები, როგორიცაა შუილი, შიშინი და სმენის დაქვეითება/დაკარგვა.
ტინიტუსი ხშირად ვითარდება ბაროტრავმისა (დისკომფორტი ყურში წნევის ცვლილების გამო) და მაღალი ხმით ყურზე ზემოქმედების შედეგად.
ტინიტუსი შეიძლება წარმოიშვას ან უფრო შესამჩნევი გახდეს სისხლძარღვოვანი დარღვევების დროს (ჰიპერტენზია, ჰიპოტენზია, ათეროსკლეროზი). ასეთ შემთხვევებში, როცა ჩვენ გამოვრიცხავთ ყურის ორგანოს, ვამისამართებთ პაციენტს შესაბამის სპეციალისტთან.
pennmedicine: ყურში ხმაური შეიძლება გამოიწვიოს სხვადასხვა მედიკამენტმა, მათ შორის ანტიბიოტიკებმა; ალკოჰოლმა, კოფეინმა ან მოწევამ შეიძლება გააუარესოს ტინიტუსი თუ ადამიანს უკვე აქვს ის. ზოგჯერ ტინიტუსი არის მაღალი წნევის, ალერგიის ან ანემიის ნიშანი. იშვიათ შემთხვევებში ტინიტუსი არის ისეთი სერიოზული პრობლემის ნიშანი, როგორიცაა სიმსივნე ან ანევრიზმა.
- როგორია სიმპტომატიკა?
ეს შეიძლება იყოს სხვადასხვა ინტენსივობის შუილი, ზუზუნი, ღრიალი, წკაპუნი, სისინი, გუგუნი და სხვა ფანტომური ხმაური. ზოგი მუსიკალურ ინსტრუმენტს ადარებს ამ ხმას, ზოგი – რაღაც მანქანის მუშაობის ხმას.
ტინიტუსის ხმაური შეიძლება გაიგოთ ორივე ან ერთ ყურში, მაგრამ შეიძლება საერთოდ არ იყოს გამოკვეთილი და პაციენტს ეგონოს, რომ ორივე ყურში აქვს ხმაური. ამის შეგრძნება ძალიან ინდივიდუალურია, შეიძლება მკვეთრი დიფერენცირება ვერ გავაკეთოთ რომელ ყურში ისმის.
MayoClinic: ტინიტუსის ხმაური შეიძლება განსხვავდებოდეს სიმაღლით – დაბალი ღრიალიდან მაღალ წივილამდე. ზოგიერთ შემთხვევაში ხმა შეიძლება იყოს ისეთი ხმამაღალი, რომ ხელს უშლიდეს კონცენტრირების ან გარე ხმების მოსმენის უნარს. ტინიტუსი შეიძლება იყოს მუდმივად ან პერიოდული.
ტინიტუსი შეიძლება წარმოიშვას ერთბაშად. მაგალითად, გასროლის დროს განვითარდეს უეცარი სმენის დაქვეითება, წუილი, შუილი და სხვა ხმაური ყურებში; მაგრამ უფრო ხშირად ეს არის ნელა მიმდინარე პროცესი, იწყება სუსტად და რამდენიმე თვეში იმატებს. ამიტომ აუცილებელია დროული ვიზიტი სპეციალისტთან. რაც მალე მოხდება დიაგნოსტიკა, მით უფრო ექვემდებარება პრობლემა მკურნალობას.
- რა გართულება შეიძლება მოჰყვეს უმოქმედობას?
დავიწყოთ იმით, რომ ეს პათოლოგია ძალიან ხშირია, ვგულისხმობ სიმპტომს – ტინიტუსს. საბედნიეროდ, იგი არ ურთულდება ყველას, თუმცა მაინც, არის სკამაო რაოდენობა პაციენტებისა, ვისთანაც ვითარდება გართულება, ანუ ძალიან შორსწასული ფორმა.
ერთ-ერთი სერიოზული გართულებაა ამ მხრივ სმენის დაქვეითება, წონასწორობის ორგანოს მოშლა – ორივე ერთად ან ცალ-ცალკე. კიდევ ერთი გართულებაა ის შფოთვა, რასაც ეს მუდმივი ხმაური იწვევს ყურებში. წარმოიდგინეთ, როგორი ზეგავლენა შეიძლება ჰქონდეს ფსიქიკაზე ფანტომურ ხმებს, რომლებიც ნელ-ნელა მატულობს და ბოლოს გესმით მუდამ, დღისითაც, ღამითაც, მთელი ცხოვრების განმავლობაში.
MayoClinic: სხვა გართულებები მოიცავს: ძილის პრობლემებს, კონცენტრაციის ნაკლებობას, მეხსიერების პრობლემებს, დაღლილობას, დეპრესიას, თავის ტკივილს.
- როგორია მკურნალობა?
ტინიტუსის მკურნალობა დამოკიდებულია იმაზე, არის თუ არა ის გამოწვეული ჯანმრთელობის ძირითადი მდგომარეობით. ასეთ შემთხვევაში სიმპტომები მცირდება ძირითადი მიზეზის მკურნალობით – მაგალითად, გოგირდის საცობის მოშორება, სისხლძარღვთა მდგომარეობის მკურნალობა და ა.შ..
როდესაც მოდის პაციენტი, პირველ რიგში, მკურნალობა მიმართულია ამ სიმპტომის პროგრესირების შეჩერებაზე. ამის შემდეგ გრძელდება მკურნალობა სიმპტომების ასალაგებლად. ზოგთან არის განკურნების 100%-იანი შედეგი, ზოგთან – უფრო ნაკლები, მაგრამ დროული ჩარევა ძალიან მნიშვნელოვანია.
_______________________
MayoClinic-ის რეკომენდაციები:
- ზოგჯერ ტინიტუსის მკურნალობა შეუძლებელია, თუმცა ზოგიერთი ადამიანი დროთა განმავლობაში ეჩვევა ამ ხმას და ნაკლებად ამჩნევს მას, ვიდრე თავიდან. ეს რჩევები შეიძლება დაგეხმაროთ სიმპტომების შემსუბუქებაში:
- გამოიყენეთ სმენის ორგანოების დამცავი საშუალებები. დროთა განმავლობაში ხმამაღალი ბგერების ზემოქმედებამ შეიძლება დააზიანოს ყურის ნერვები, გამოიწვიოს სმენის დაქვეითება და ყურებში ხმაური. იმისთვის, რომ თქვენი ტინიტუსი არ გაუარესდეს, მიიღეთ ზომები თქვენი სმენის დასაცავად. განსაკუთრებით, თუ მუშაობთ ისეთ სამსახურში სადაც გიწევთ მაღალ ხმასთან ექსპოზიცია, იქნება ეს მუსიკა თუ ტექნიკის ხმაური.
- დაუწიეთ ხმას. ყურსასმენების საშუალებით მუსიკის ძალიან მაღალ ხმაზე მოსმენამ შეიძლება ხელი შეუწყოს სმენის დაქვეითებას და ტინიტუსს.
- გამოიყენეთ თეთრი ხმაური [ფონური, დაბალი სიხშირის ხმაური]. თუ ყურებში ხმაური განსაკუთრებით შესამჩნევია მშვიდ გარემოში, სცადეთ გამოიყენოთ თეთრი ხმაურის აპარატი ტინიტუსის ხმაურის დასაფარად. თუ არ გაქვთ თეთრი ხმაურის აპარატი, ვენტილატორი, მშვიდი მუსიკა ან დაბალ ხმაზე ჩართული რადიოს ხმაური დაგეხმარებათ.
- შეზღუდეთ ალკოჰოლი, კოფეინი და ნიკოტინი. ამ ნივთიერებების ჭარბი რაოდენობით გამოყენებამ შეიძლება გავლენა იქონიოს სისხლის ნაკადზე და ხელი შეუწყოს ტინიტუსს.
