ვლასი ბელარუსიდან 2020 წლის შემდეგ ჩამოვიდა ბათუმში დედასთან, მეუღლესთან და შვილთან ერთად. ბელარუსში აღარ დაედგომებოდათ. 2020 წლის საპროტესტო აქციებში იღებდნენ მონაწილეობას ლუკაშენკოს წინააღმდეგ და ვლასის თქმით, პოლიციას მათი ოჯახი აღრიცხვაზე ჰყავს.
ბათუმში მცხოვრები მიგრანტი ანონიმურად საუბარზე დაგვთანხმდა, რადგან ღიად საუბარი მისთვის საფრთხისშემცველია.
2023 წლის სექტემბერში ამოქმედდა ბელარუსის დიქტატორის, ლუკაშენკოს 278-ე ბრძანება „დოკუმენტების გაცემისა და მოქმედებების განხორციელების პროცედურის შესახებ“.
ამ ბრძანებით ქვეყნის ყველა მოქალაქე, რომელსაც პასპორტის ვადა ეწურება, ვალდებულია ჩავიდეს ბელარუსში ახალი დოკუმენტის მისაღებად.
საქართველოში ჩამოსული ბელარუსების უმრავლესობა ლუკაშენკოს რეჟიმის მოწინააღმდეგეა და დევნილი. ბათუმში მცხოვრები ბელარუსები ამბობენ, რომ ახალი კანონის ძალით ბელარუსის დიქტატორ ლუკაშენკოს სურს დააბრუნოს უკან და დასაჯოს ის ბელარუსები, რომლებიც მის რეჟიმს ეწინააღმდეგებიან:
„მე, ჩემს ცოლსა და ბავშვს პასპორტის ვადა გვეწურება, მე ოთხ თვეში, ჩემს ცოლს უფრო მალე. ბავშვის პასპორტს ზრდასრულისგან განსხვავებით წელიწადში ერთხელ სჭირდება განახლება. ბელარუსში რომ დავბრუნდეთ ახალი პასპორტის ასაღებად დაგვიჭერენ ან ჯარიმებს დაგვაკისრებენ.
ყველა აღრიცხვაზეა, ვინც აქციებზე იდგა და აპროტესტებდა რეჟიმს, ხელისუფლებისთვის წინააღმდეგობის გაწევა კი იქ სისხლის სამართლის დანაშაულად მიიჩნევა და ამ მუხლით უამრავი ადამიანი ზის ციხეში. ერთი შეხედვით, გაურკვეველია, რატომ სდევნის დიქტატორი ქვეყნის გარეთ გაქცეულებს, მაგრამ კარგად ვიცით, რატომ უშლის ლუკაშენკოს სერიოზულად ხელს დიასპორა.
მის რეჟიმს ვერ წარმოედგინა, რომ გაქცეული ხალხი ამხელა გავლენას მოახდენდა რეჟიმზე. ჩვენ აქტიურ საინფორმაციო კამპანიას ვეწევით მთელ მსოფლიოში.
ჟურნალისტები დაიჭირეს, უფლებადამცველი ორგანიზაციები ტერორისტულ ორგანიზაციებად გამოაცხადეს და ციხეში ჩასვეს. დაიხურა ყველა არასამთავრობო და საზოგადოებრივი ორგანიზაცია. ლუკაშენკომ აღარ იცის, ვის ებრძოლოს და ახლა გვებრძვის ჩვენ, რეჟიმს გამოქცეულებს“, – ამბობს ვლასი.
პასპორტის ვადის გასვლის შემდეგ ვლასი, მისი მეუღლე და 14 წლის შვილი საქართველოში არალეგალურ მიგრანტებად ჩაითვლებიან და თუ შეამოწმებენ, დეპორტაცია ემუქრებათ. რუსი მიგრანტები მაგალითად, ვისაც საქართველოში ბინადრობის უფლება არ აქვს, ამ პრობლემას მარტივად აგვარებენ, წელიწადში ერთხელ, როცა საქართველოს ტერიტორიაზე ყოფნის ვადა უმთავრდებათ, გადადიან ძირითადად თურქეთში და მალევე უკან ბრუნდებიან. თუმცა ბელარუსი მიგრანტები ასე ვერ იქცევიან, რადგან თურქეთის საზღვარს ვადაგასული პასპორტით ვერ კვეთენ.
ვლასის ოჯახმა საქართველოში თავშესაფარი მოითხოვა, პასუხი ერთი წლის განმავლობაში უნდა მიიღონ, მაგრამ ის ამბობს, რომ დადებითი გადაწყვეტილების მიღების იმედი არ აქვს. ოჯახი პარალელურად პოლონეთის ჰუმანიტარული ვიზის მოლოდინშია.
ვლასის ოჯახი 2 წელია საქართველოში ცხოვრობს, აქტიურ მონაწილეობას იღებენ დიასპორის ცხოვრებაში და ხშირად მონაწილეობენ უკრაინის მხარდასაჭერად გამართულ აქციებში. ვლასი ამბობს, რომ ბელარუსებისთვის გაცილებით მარტივია ლეგალიზაცია პოლონეთში საქართველოსთან შედარებით.
ანტონიც ლუკაშენკოს რეჟიმს გამოექცა ცოლთან ერთად და ბათუმში ცხოვრობს. ღიდ საუბარს ისიც ვერ რისკავს. ამბობს, რომ თუ ბელარუსში დაბრუნება მოუწევს მედიასთან კავშრის გამო შესაძლოა ცხოვრება გაურთულოს.
მასაც მალე მოუწევს საქართველოს დატოვება პასპორტის ვადის ამოწურვის გამო. პროფესიით ხმის რეჟისორია და ბათუმში სამსახური ჩამოსვლისთანავე იპოვა. ამბობს, რომ ქალაქში არ არის მისი პროფესიის ბევრი ადამიანი და შეკვეთებიც ხშირად აქვს. ნებისმიერი ღონისძიებისთვის აქირავებს ძვირადღირებულ, ხარისხიან აპარატურას, რომელსაც თავად არეგულირებს. ამბობს, რომ ამ საქმისთვის კარგად უხდიან.
„ძალიან სამწუხაროა, რომ ბათუმის დატოვება გვიწევს, შევეჩვიეთ საქართველოს, ეს საოცარი ქვეყანაა, მაგრამ აღარ დაგვედგომება. ჩემი ცოლი პროგრამისტია და დისტანციურად მუშაობს. მეც ვმუშაობ, ქალაქში უამრავ ადამიანს ვიცნობ უკვე, ორი წელია აქ ვართ.
დიასპორის წევრი ვარ და ბევრ ბელარუსს ვიცნობ. ისინი ძირითადად უცხოური კომპანიებისთვის მუშაობენ და ძალიან მაღალი ანაზღაურება აქვთ, ამ ფულს საქართველოში ხარჯავენ, ბინებს ქირაობენ. რატომ არ აძლევს ქართული მხარე ასეთ მიგრანტებს ბინადრობის უფლებას გაურკვეველია. ყველა ქვეყანა დაინტერესებულია დარჩნენ მათ ქვეყანაში პროფესიონალი, მაღალანაზღაურებადი სპეციალისტები“, – ამბობს მიგრანტი ბელარუსიდან.
მისი თქმით, ბათუმში ბევრი ისეთი ბელარუსია, ვის წინააღმდეგაც ლუკაშენკოს რეჟიმმა გამოძიება დაიწყო, ბევრ ასეთ მიგრანტს ეწურება პასპორტის მოქმედების ვადა. მათთვის, ანტონის თქმით, ბელარუსში ჩასვლა დაპატიმრებას ნიშნავს.
ანტონი 2023 10 სექტემბერს გეგმავდა ბელარუსის საკონსულოში მისვლას და პასპორტის განახლებას, თუმცა კანონი 7 სექტემბერს შეიცვალა, რის შემდეგაც ბელარუსის ფარგლებს გარეთ ახალი პასპორტის მიღება შეუძლებელია.
საქსტატის მონაცემებით, საქართველოში 2022 წელს ბელარუსი ემიგრანტებისა და იმიგრანტების რაოდენობა 13 361 იყო.
2024 წელს საქართველოში სტატისტიკის ეროვნული სამსახური მოსახლეობის საყოველთაო აღწერას ატარებს, რის შემდეგაც ზუსტად გვეცოდინება საქართველოში მუდმივად მობინადრე ბელარუსების რაოდენობა. ამ აღწერისას საქსტატი ქვეყანაში მუდმივად მობინადრედ მოიაზრებს ყველას, ვინც საქართველოში ერთსა და იმავე ადგილზე ცხოვრობს 12 თვის განმავლობაში და მეტ ხანს.
სახელმწიფო სერვისების სააგენტოს ინფორმაციით, 2022-2023 წლებში საქართველოს სახელმწიფოს 1925-მა ბელარუსმა მიმართა, მათგან ეს უფლება 61%-მა მიიღო.
ბათუმში ბელარუსთა დიასპორის ინფორმაციით, დაახლოებით 5000 ბელარუსი ცხოვრობს. მათი ნაწილი, ვისაც პასპორტის ვადა ეწურება, დიასპორისვე ინფორმაციით ქალაქს მალე დატოვებს.
ვადაგასული პასპორტით ბელარუსის მოქალაქეებს აღარ შეეძლებათ ბინადრობის უფლების მოთხოვნა, საბანკო ანგარიშს გახსნა და მოგზაურობა.
დოიჩე ველესთან ბელარუსი იურისტი ანტონ გაშინსკი განმარტავს, რომ ქვეყნის გარეთ მყოფ ბელარუსებს, რომლებსაც პასპორტის მოქმედების ვადა ეწურებათ, პრობლემა შეექმნებათ ასევე უძრავი ქონების ყიდვა-გაყიდვის, მანქანების ყიდვა-გაყიდვის დროსაც.
