„თუ სახელმწიფოს შეუძლია იკადროს და 30 ადამიანს, 30 ხელოვანს დააბრალოს რევოლუციის, სახელმწიფო გადატრიალების მოწყობა, ესე იგი, მათ ყველაფრის კადრება შეუძლიათ“, – ამბობს მწერალი, რეჟისორი ივა ფეზუაშვილი „ბათუმელებთან“.
„ბათუმელები“ ივა ფეზუაშვილს იმ კადრებზე ესაუბრა, რომელიც დღეს, 2 ოქტომბერს, სუს-მა გაავრცელა. სუს-ი მტკიცებით ფორმაში ამბობს, რომ ტრენინგზე, რომელიც USAID-ის მხარდაჭერით ჩატარდა, სამოქალაქო აქტივისტებს „რევოლუციური სცენარისთვის“ ამზადებენ.
ტრენინგს მხოლოდ ხელოვანები ესწრებოდნენ.
- ივა, როგორ მოხვდით ამ ტრენინგზე და რა მოისმინეთ სინამდვილეში, რას შეეხებოდა ტრენინგის თემა?
ამ ტრენინგზე USAID-მა მიმიწვია და პირველ რიგში, ამ ორგანიზაციის მიმართ ჩემი ნდობა იყო მონაწილეობის მიზეზი.
თემა, რა თქმა უნდა, იყო არაძალადობრივი პროტესტის შესახებ.
მაგალითად, მე წარმოვადგენ მწერლებს, ხომ?! მაგრამ ლიტერატურის სფეროში რაც ხდება, შესაძლოა ფართო საზოგადოებისთვის ეს იმდენად არ იყოს საინტერესო. მაგალითად ის, კინოცენტრში დირექტორი არჩევნების წესით დაინიშნება თუ პირდაპირ კულტურის მინისტრი დანიშნავს. ამიტომ ამ ტრენინგზე მოვისმინეთ იმის შესახებ, თუ როგორ შეიძლება მიაწოდო ეს ამბავი საზოგადოების ფართო ნაწილს და გააგებინო, რატომ არის ეს პრობლემა.
ვუყურეთ დოკუმენტურ ფილმს მარტინ ლუთერ კინგის შესახებ და ძალიან კარგი იქნებოდა, სუს-ის კამერა პროექტორისკენაც მიეტრიალებინათ, რადგან ბევრს სასარგებლო ინფორმაციას გაიგებდნენ.
ჩვენ, ხელოვანები, მართლა იმაზე ხომ არ ვდავობთ, მაგალითად, ივა ფეზუაშვილის წიგნი დაიბეჭდება თუ არა, ან ითარგმნება თუ არა. სინამდვილეში ჩვენ გვინდა ხალხს გავაგებინოთ, რომ ცენზურასთან გვაქვს საქმე. თუ ამ ეტაპზე მათი ტროლ-ბოტების პირით გვამადლიან, რომ „რა გინდათ, ხომ იბეჭდება ყველა წიგნი“, ხვალ თუ მე ჩემს წიგნში ვილაპარაკებ ყველა იმ პრობლემაზე, რაც ქვეყანაშია და თუ ამ წიგნის თარგმანის ბედი უნდა გადაწყვიტოს პარტიის მიერ დანიშნულმა ადამიანმა, ის ხომ არასდროს არ თარგმნის ამ წიგნს, არა?!
აი, ამაზეა საუბარი, რომ ეს გავაგებინოთ საზოგადოებას.
- ამ ტრენინგზე კულტურის სფეროს წარმომადგენლები იყავით მხოლოდ?
დიახ.
აბსურდული და სამარცხვინოა ეს [სუსის] განცხადება. ერთადერთი მიზანი, რაც შეიძლება ამას ჰქონდეს არის ის, რომ შეგვეშინდეს. მე მეშინია იმის, რომ თუ დღეს შეუძლიათ რეჟისორს, მწერალს, კინომცოდნეს და მსახიობს კამერა დაუმონტაჟონ და უთვალთვალონ, ესე იგი ხვალ ბელარუსში ან რუსეთში გავიღვიძებთ.
მაგრამ მე ვარ ძალიან ოპტიმისტი ადამიანი, გულწრფელად მჯერა მშვიდობიანი პროტესტის და მჯერა, რომ ყველაფერი არჩევნებით უნდა შეიცვალოს. დიდი იმედი მაქვს, რომ ჯერ კიდევ გვაშორებს რაღაც ნაბიჯები ზემოთ ნახსენებ ქვეყნებს.
- სუს-ი ხშირად ახსენებს ოქტომბერ-ნოემბერში „დაგეგმილ არეულობას“. თქვენი აზრით, რას უკავშირდება ეს?
ის ვიცი, რომ ოქტომბერში არის ფრანკფურტში წიგნის ფესტივალი და ნოემბერში რა ხდება არ ვიცი. არჩევნებიც არ არის წელს, ხომ?!
- არჩევნები არა, მაგრამ წლის ბოლოს ველოდებით ევროკავშირის პასუხს კანდიდატის სტატუსთან დაკავშირებით. ფიქრობთ, რომ ხელისუფლება უარყოფით შეფასებას ელოდება და ამიტომ ეშინია ხალხის რეაქციების?
არ ვიცი ამაზე რა გიპასუხოთ, თუმცა ვიცი ერთი რამ, რომ ევროპული მომავალი არის ის, რაზეც ამ ქვეყნის მოქალაქეების 95 პროცენტი ოცნებობს და თანხმდება, რომ გვინდა ევროპაში. ამიტომ ძალიან მეეჭვება, ამის გადაფარვა შეძლონ ამ ტყუილით, რასაც დღეს მთელი დღეა ვისმენთ. თუ ასე ალაგებენ, არა მგონია, კარგი მარკეტინგი იყოს მათთვის.
- რა მიზანი აქვს ხელისუფლებას ამ ტიპის თავდასხმებით, რისი მიღწევა სურს?
ამ შემთხვევაში, არა მგონია, რომ სამიზნე მხოლოდ კულტურის სფეროს წარმომადგენლები ვიყოთ, დასავლურ ორგანიზაციებთან ბრძოლას უფრო ჰგავს ეს ყველაფერი და მეორე, თუ ხელოვანები გაერთიანდნენ და რაღაც აქტივიზმი დაიწყეს, რატომ უნდა მიიყვანონ ეს ყველაფერი უფრო მეტ თავის ტკივილამდე? როცა შეიძლება ბარემ აქვე ააგორონ შავი პიარი ჩვენს წინააღმდეგ.
- ფიქრობთ, რომ წულუკიანის ხელი ჩანს ამ ყველაფერში?
ზუსტად არ ვიცი, მაგრამ მე, პირადად, ეს ტრენინგები ნამდვილად დამეხმარა იმის გააზრებაში, თუ რატომ არის წულუკიანის მინისტრობა პრობლემა.
როცა თეა წულუკიანმა დაიწყო ყველა სსიპ-ში, მწერალთა სახლში, კინოცენტრში, მუზეუმებში რეპრესიული პოლიტიკა, ჩემი პირველი რეაქცია იყო, რომ წულუკიანი უნდა გადადგეს. თუმცა ამას არ ვამბობდი ხმამაღლა.
ჩვენ ხომ არ გვეგონა, რომ საყდრისის ამფეთქებელ მინისტრზე უარესი მინისტრი მოვიდოდა?! მაგრამ მოვიდა.
ამ ტრენინგების მერე მივხვდი, რომ სინამდვილეში წულუკიანის წასვლა ამ პროცესის ნაწილია მხოლოდ. კულტურის პოლიტიკა ისე უნდა მუშაობდეს, რომ არასდროს, არავის არ შეეძლოს ძალაუფლების ისეთი უზურპაცია, როგორც თეა წულუკიანმა შეძლო.
ამიტომ ასეთი ტრენინგები გეხმარება პრობლემის უფრო ნათლად დანახვაში და გააზრებაში.
- როგორც ვიცით, გამოკითხვაზე იმყოფებოდნენ უცხოელი ტრენერები. ტრენინგის მონაწილეები ხომ არ დაუბარებიხართ? და რა მოლოდინი გაქვთ, როგორი გაგრძელება შეიძლება ჰქონდეს ამ ამბავს?
არა, ჩვენ არ დაგვკავშირებიან. თუმცა ბუნებაში არ არსებობს სახელმწიფო გადატრიალების გეგმა. ყოველ შემთხვევაში, კულტურის სფეროს ხალხში და იმ ხალხში, ვინც იქ ვიყავით.
ჩვენ ისეთ დროში ვცხოვრობთ, სადაც ყველაფერი ძალიან სწრაფად ხდება. ახალი ამბავიც კი ერთ დღეზე მეტი აქტუალური აღარ არის.
ამ შემთხვევაშიც ვფიქრობ ასე იქნება. ერთი-ორი დღე გაგვაშავებენ, შემდეგ, როცა რაიმე კრიტიკული განცხადებები იქნება ჩვენი მხრიდან, მაშინ გავახსენდებით.
და ეს იქნება.
აქციის დაგეგმვას რომ დავიწყებთ, ან სადმე აქციაზე თუ გამოვალთ, დაქოქავენ სამთავრობო მედიას, რომ საკუთარი სფეროს წარმომადგენლებიც კი, რომლებიც შეიძლება ბოლომდე კარგად არ გიცნობენ, არ გენდობოდნენ და ეგონოთ, რომ მართლა რევოლუციონერი ხარ.
არადა, მე პირადად, მშვიდობიანი პროტესტის გარდა არაფრის მჯერა.
ვფიქრობ, ეს რეპრესიები არის იმის გაგრძელება, რაც რუსულ კანონს უნდა გაეკეთებინა და რაც ვერ გაიტანეს პარლამენტში მოსახლეობის პროტესტის გამო.
ასევე, ეს ყველაფერი არის დასავლელი პარტნიორების წინააღმდეგ, რადგან ყველამ ვიცით, რომ დასავლელი პარტნიორები ტყუილის ტირაჟირებისთვის არავის აფინანსებენ, გეხმარებიან, რომ ქვეყანა უფრო განვითარდეს და დემოკრატიის გზით წავიდეს.
დემოკრატია კი პირველია, რაც არ უყვართ ავტორიტარულ რეჟიმებს და დღეს ჩვენ თითქმის ავტორიტარიზმში ვცხოვრობთ.
დამახინჯებულ და ტყუილზე აგებულ დღის წესრიგს ქმნიან სახელისუფლებო მედიები, ამიტომ ამის საპირისპიროდ ჩვენ რაც შეგვიძლია გავაკეთოთ არის ის, რომ ძალიან, ძალიან ფხიზლად ვიყოთ და ვიცოდეთ, რომ ყველაფერი, რასაც ესენი ამბობენ, უდიდესი ტყუილია.
რადგან, თუ სახელმწიფოს შეუძლია იკადროს და 30 ადამიანს, 30 ხელოვანს დააბრალოს რევოლუციის, სახელმწიფო გადატრიალების მოწყობა, ესე იგი მათ ყველაფრის კადრება შეუძლიათ.
_________________________
ფოტოზე: ივა ფეზუაშვილი. კადრი პირველი არხის გადაცემიდან.
