საქართველო ევროპის იმ 11 ქვეყანას შორისაა, რომელთაც ჰიპერტენზიის გავრცელების ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი აქვთ. გლობალურ დონეზე კი ქვეყნის მაჩვენებლები საშუალოზე მაღალია – ამის შესახებ ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის უახლეს ანგარიშში წერია.
ჰიპერტენზიის შესახებ ჯანმოს გლობალურ ანგარიშის მიხედვით, ჰიპერტენზიით დაავადებული ყოველი 5 ადამიანიდან 4 არ იტარებს ადეკვატურ მკურნალობას.
ანგარიშიდან ჩანს, რომ ევროპის რეგიონში, ჰიპერტენზიის გავრცელების ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია პოლონეთში, რუმინეთსა და ბელარუსში.
ჯანმოს ანგარიში
ჰიპერტენზია (მაღალი არტერიული წნევა) მსოფლიოში ყოველ მესამე ზრდასრულ ადამიანს აწუხებს. იგი იწვევს ინსულტს, გულის შეტევას, გულის უკმარისობას, თირკმელების დაზიანებას და ჯანმრთელობის სხვა პრობლემებს.
ასაკმა და გენეტიკამ შეიძლება მაღალი წნევის განვითარების რისკი გაზარდოს, თუმცა ჰიპერტენზიის ძირითადი რისკ-ფაქტორებად მიიჩნევა: მარილის ჭარბი მიღება, თამბაქოსა და ალკოჰოლის მოხმარება და დაბალი ფიზიკური აქტივობა.
ჯანმოს ანგარიშში ჰიპერტენზიის რისკ-ფაქტორებთან დაკავშირებით ასევე ვკითხულობთ, რომ ჯანმო ჰიპერტენზიის თავიდან ასაცილებლად მხარს უჭერს საკვებში ნატრიუმის [მარილი] შემცირებას (და კალიუმის გაზრდას), ალკოჰოლის მოხმარების შემცირებას, თამბაქოს მოხმარების უკეთეს კონტროლს, მოსახლეობისთვის ფიზიკური აქტივობის ხელშეწყობას და ჰაერის დაბინძურების შემცირებას/ ამ რისკის ფაქტორების კონტროლის ყველაზე ეფექტური გზებად ჯანმო ფართომასშტაბიან, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის პროგრამებს ასახელებს.
ჯანმო: 1990 წლიდან 2019 წლამდე, ჰიპერტენზიით დაავადებულთა რიცხვი (მათ, ვისაც არტერიული წნევა 140/90 მმ ვწყ. სვ. ან უფრო მაღალი აქვს ან იღებენ ანტიჰიპერტენზიულ მედიკამენტებს) გაორმაგდა 650 მილიონიდან 1,3 მილიარდამდე. მსოფლიოში ჰიპერტონული პაციენტების თითქმის ნახევარმა ჯერ არ იცის თავისი დაავადების შესახებ. ჰიპერტენზიის მქონე მოზრდილების (78%) სამ მეოთხედზე მეტი ცხოვრობს დაბალი და საშუალო შემოსავლის ქვეყნებში.
საქართველოს მონაცემები/ჯანმო
იმისთვის, რომ ქვეყანამ მიაღწიოს 50%-იანი კონტროლის სამიზნეს, დამატებით, ჰიპერტენზიის მქონე 364 000 ადამიანს დასჭირდება ეფექტური მკურნალობა, რითაც შესაძლებელია 2040 წლისთვის ქვეყანაში 55000-მდე სიკვდილის შემთხვევის თავიდან აცილება.
ჰიპერტენზიის პრევენცია, მისი ადრეული გამოვლენა და ეფექტური მართვა არის ერთ-ერთი ყველაზე ხარჯთ-ეფექტური ინტერვენცია ჯანდაცვის სფეროში.
ჰიპერტენზიის მართვისას ცხოვრების წესის ცვლილებები მნიშვნელოვანია, მაგრამ არა საკმარისი, ამიტომ ჯანსაღი ცხოვრების წესი შეიძლება ჩაითვალოს ანტიჰიპერტენზიულ მედიკამენტებთან ერთად დამხმარე და არა ერთადერთ თერაპიად.
ანგარიშის ავტორები ხაზგასმით აღნიშნავენ ჰიპერტენზიის გავრცელების შემცირებასა და მართვაში სახელმწიფო პროგრამების როლს.
დაბალი შემოსავლების მქონე ბევრ ქვეყანაში მკურნალობის ხარჯების უმეტეს ნაწილს, მედიკამენტების ჩათვლით, ჯიბიდან იხდიან ჰიპერტენზიის მქონე ადამიანები, რომლებიც დამატებით შეიძლება ვერც აცნობიერებდნენ ამ მედიკამენტების მთელი სიცოცხლის განმავლობაში მიღების საჭიროებას, როდესაც დაავადება ასიმპტომურია.
„ამჟამად ერთსა და იმავე, (ძირითად) ანტიჰიპერტენზიულ მედიკამენტებს, სხვადასხვა ქვეყანაში ათი განსხვავებული ფასი აქვს, შესაბამისად ბევრ ქვეყანაში ამ წამლებში იმაზე მეტი ფული იხარჯება, ვიდრე საჭიროა“ – წერია ანგარიშში.
