დიუპიუტრენის კონტრაქტურა – ასე ეწოდება დაავადებას, რომელიც იწვევს ერთი ან მეტი თითის მოხრას ხელისგულზე. დაავადების დროს დაზიანებული თითები სრულად ვეღარ იშლება.
„ბათუმის სამედიცინო ცენტრის“ პლასტიკურ-რეკონსტრუქციული ქირურგი შალვა გლახოშვილი ამბობს, რომ შორსწასული ფორმების დროს ოპერაციული ჩარევაც მეტ ძალისხმევას მოითხოვს და რეაბილიტაციის პერიოდიც ხანგრძლივდება. ზოგიერთი კვლევა ამ მდგომარეობას აკავშირებს ხელით შესრულებულ მძიმე ფიზიკურ შრომასთან.
- ბატონო შალვა, რა მდგომარეობაა ეს, როგორ ვითარდება?
ეს არის ძირითადად ხელგულის აპონევროზის პრობლემა.
აპონევროზი ეწოდება ხელის გულს შიგნით არსებულ დამცავ, თხელ ფენას, რომლის ფიბროზული ქსოვილით, ანუ ნაწიბუროვანი გადაგვარების გამო, ვითარდება მკვრივი ჭიმები, ზოლების სახით, რომელიც შემდეგ ქაჩავს თითებს, ხრის მათ და ვითარდება მოხრითი კონტრაქტურა [ცალკეული კუნთის ხანგრძლივი, ტონური, უნებლიე შეკუმშვა], რის გამოც პაციენტს უჭირს თითების გაშლა.
ხელისგულის აპონევროზი მდებარეობს კან-ცხიმოვანი ქსოვილის ქვეშ, ნერვულ-სისხლძარღვოვან კონამდე და ასრულებს მის დამცავ ფუნქციას.
- რა იწვევს ამ ქსოვილის გადაგვარებას?
გადაგვარება შეიძლება სხვადასხვა მიზეზის გამო მოხდეს. შეიძლება ეს იყოს დაზიანება, შეიძლება იყოს ხანგრძლივად მიმდინარე ანთებითი პროცესი ხელისგულში. რისკფაქტორია მძიმე ფიზიკური შრომა ან სპორტული საქმიანობა, მაგალითად, ჩოგბურთი. ასევე, რისკჯგუფს შეიძლება წარმოადგენდნენ IT სპეციალისტები და ადამიანები, რომელთაც მუდმივად მაუსზე აქვთ ხელი, რა დროსაც მუდმივი ზეწოლა ხდება ხელისგულზე, ეს მიკროანთებით პროცესებს წარმოშობს, იზღუდება ხელის მოძრაობა, ნელ-ნელა იხრება თითები და მერე სრულად ვეღარ შლის პაციენტი ხელს, რადგან ყალიბდება მკვრივი მასა – ზოლი/ჭიმი.
რბილი ხელისგულის მიდამოში მკვრივი ჭიმების გაჩენა ადვილად შესამჩნევია, ხელის მოსმის დროს იგრძნობა მკვრივი ზოლები, რომლებიც მიუყვება თითებისკენ; შეიძლება ერთ თითზე იყოს, თუ შორსწასულია, შეიძლება რამდენიმე თითი მოიცვას.
დამატებითი რისკფაქტორები MayoCLinic-ის მიხედვით: გენეტიკური წინასწარგანწყობა; დიაბეტი; თამბაქოს და ალკოჰოლის მოხმარება; ყველაზე ხშირად ვითარდება 50 წლის შემდეგ; კაცებს მეტი რისკი აქვთ ამ მდგომარეობის განვითარების, ვიდრე ქალებს; კაცებში დაავადების პროგრესირება შესაძლოა მოხდეს უფრო სწრაფად, ვიდრე ქალებთან.
- ტკივილი ახასიათებს?
ახლავს – თუ ეს ფიბროზულად გადაგვარებული ქსოვილი აწვება ნერვულ დაბოლოებებს, იქ, სადაც თითის ნერვები, საერთო ნერვები გადის; შეიძლება ტკივილი არც იყოს, გააჩნია სტადიას.
პირველ სტადიაში რბილი ჭიმებია და პრაქტიკულად ამოძრავებს პაციენტი, მაგრამ ოდნავ უჭირს, ნელ-ნელა, მესამე-მოთხე სტადიაზე უფრო და უფრო მაგრდება, ხელისგულში ყალიბდება უხეში, მკვრივი, ნაწიბუროვანი ქსოვილი და თითები შეიძლება სრულად მოიხაროს.
- როგორია მკურნალობა?
საწყის ეტაპზე, ქირურგიულ ჩარევამდე, ფიზიოთერაპიის ფონზე შეიძლება მედიკამენტების შეყვანა ხელისგულში, რისი მიზანიცაა დროებით შეაჩეროს, შეანელოს პროცესი, მაგრამ როგორც წესი, ბოლოს მაინც ქირურგიულ ჩარევამდე მივდივართ.
ქირურგიული ჩარევის დროს გააჩნია რომელი ხარისხის დაზიანებაა. პირველი-მეორე ხარისხის დაზიანების დროს უფრო ადვილია ჩარევა, როგორც ტექნიკურად, ისე რეაბილიტაციის მხრივაც.
მესამე-მეოთხე სტადიაზე ცოტა უფრო რთული პროცესია, რეაბილიტაციაც ხანგრძლივია. საქმე ის არის, რომ როცა სრულიად მოხრილია თითები, კანიც იჭმუხნება, დაპატარავებულია და აღარ ჰყოფნის [თითებს გასაშლელად], ამიტომ ამ დროს ოპერაცია როგორც ამ გადაგვარებული აპონევროზის სრულად მოშორება/ამოღებას, ისე ხელისგულის და შეიძლება თითების მიდამოში კანის პლასტიკასაც (რაც შეიძლება გადანერგვასაც მოიცავდეს) საჭიროებდეს.
თუ დიდი ხნის განმავლობაში არ მიმართა პაციენტმა ექიმს, იკეტება ფალანგების სახსრები, იგივე ანკილოზი. როცა ძალიან გვიან მოდის პაციენტი, ნაწიბურები რომც მოაშორო, სახსარი უკვე ჩაკეტილია და თითს მაინც ვერ გაშლის. იმისთვის, რომ შედეგი დადგეს, სახსრის პლასტიკა ცალკე უნდა გააკეთო და ხელოვნური სახსრები უნდა ჩასვა.
Mayoclinic: თუ თქვენ გაქვთ მსუბუქი დუპუიტრენის კონტრაქტურა, შეგიძლიათ დაიცვათ ხელები შემდეგი გზით: თავიდან აიცილეთ ხელსაწყოების უხეში სახელურების დაჭერა, დაამაგრეთ მათზე რბილი იზოლაცია; ხელით მძიმე სამუშაოს შესრულებისას გამოიყენეთ ხელთათმანები სქელი საფენებით.
