კარგი მხედველობა აუცილებელია ბავშვის სწავლისა და განვითარების პროცესში. ბათუმის სამედიცინო ცენტრის ოფთალმოლოგი ცირა წულუკიძე ამბობს, რომ თუ ბავშვს მხედველობასთან დაკავშირებული პრობლემა აქვს, ამან შეიძლება სერიოზული გავლენა მოახდინოს ბავშვის აკადემიურ მოსწრებასა და სოციალურ განვითარებაზე.
- ქალბატონო ცირა, როდის უნდა შემოწმდეს ბავშვის მხედველობა?
მხედველობითი დარღვევების დროული გამოვლინება აუცილებელია, 3-8 წლის ასაკამდე უნდა მოხდეს კორექცია, თუ არის რაიმე რეფრაქციული დარღვევა, რათა არ განვითარდეს ზარმაცი თვალი.
სწორედ ამიტომ აუცილებელია ბავშვის პირველი ვიზიტი ოფთალმოლოგთან დაბადების პირველ დღეებში, შემდეგ 6 თვის ასაკში, 3-4 წლის ასაკში და უკვე სკოლის ასაკში. გარდა ამისა, ოფთალმოლოგთან კონსულტაცია საჭიროა ყოველ წელს ან მინიმუმ ორ წელიწადში ერთხელ მაინც, რომ თავიდან ავიცილოთ ამბლიოპია, ე.წ. ზარმაცი თვალის სინდრომი.
- სხვა რა ძირითადი ოფთალმოლოგიური პრობლემებია გავრცელებული ბავშვთა ასაკში?
ბავშვთა ასაკში ძირითადი პრობლემები არის რეფრაქციული მანკები. ეს არის ჰიპერმეტროპია (შორსმხედველობა, თუმცა ამ დროს დარღვეულია შორსმხედველობა და ახლომხედველობაც, რასაც ეძახიან “პლუსს”), მიოპია (ახლომხედველობა), ასტიგმატიზმი (როცა რქოვანას სიმრუდე არის დარღვეული და სათვალით უნდა მოხდეს მისი კორექცია, ვინაიდან არ არის ეს რქოვანა ლინზის ფორმის).
კიდევ სიელმე, რომელიც თან ახლავს რეფრაქციულ მანკებს, ამ შემთხვევაში უკვე არის განვითარებული ზარმაცი თვალის სინდრომი, რომელიც საჭიროებს სათვალით კორექციას.
- როგორ ხდება დიაგნოსტირება?
ბავშვებში მხედველობის სიმახვილის განსაზღვრისთვის ძირითადად გამოიყენება სპეციალური ცხრილები; დღეს უკვე გამოიყენება თანამედროვე კომპიუტერული ბავშვთა რეფრაქტომეტრები, რომელთა უპირატესობა ის არის, რომ ბავშვის თვალის ზუსტ ფიქსაციას არ მოითხოვს გაზომვისას და ბავშვს შეუძლია გაიხედ-გამოიხედოს. ავტორეფრაქტომეტრის საშუალებით იზომება ოპტიკური აპარატი, რქოვანა, მიოპიები… და უკვე ამის მიხედვით ინიშნება სათვალე.
შეიძლება ბავშვის მხედველობა იყოს 100 პროცენტი და მშობელი არ აღიქვამდეს ამას როგორც თვალის პრობლემას, მაგრამ არაკორეგირებულ პრობლემას შეუძლია გამოიწვიოს თვალის მალე დაღლა, თავის ტკივილი, თვალების ხამხამი და ამის გამო შეიძლება მშობლებს ბავშვი დაჰყავდეთ ნევროლოგთან, პედიატრთან. ამ დროს ასევე შეიძლება მხედველობაც იყოს ცოტათი შემცირებული, რაც უკვე სწავლის ხარისხის გაუარესებასაც იწვევს.
- რა უნდა გაითვალისწინოს სკოლამ, მშობლებმა, როცა ბავშვს მხედველობასთან დაკავშირებული პრობლემები აქვს?
რეფრაქციული მანკის აღმოჩენის შემთხვევაში მნიშვნელოვანია საქმის კურსში ჩავაყენოთ მასწავლებელი; მასწავლებელმა კი აუცილებლად უნდა იცოდეს და გაითვალისწინოს, რომ რეფრაქციული მანკის მქონე ბავშვებს წერა-კითხვის პროცესისთვის სჭირდებათ უფრო მეტი დრო; აგრეთვე, ვინაიდან აღინიშნება მხედველობის დაქვეითება, ისინი უნდა ისხდნენ წინა მერხზე, რომ კარგად დაინახონ, დაფაზე რა ხდება.
- რამდენად პრობლემურია სკოლამდელი ასაკის ბავშვის თვალისთვის გაჯეტების გამოყენება?
თანამედროვე მაღალტექნოლოგიური ელექტრომოწყობილობის არანორმალური მოხმარება აქტუალური პრობლემაა. ეს პირველ რიგში იწვევს თვალში არსებული მაფოკუსირებელი (ცილიარული) კუნთის გადაღლას, რომლის დროსაც ირღვევა ბალანსი თვალის კუნთსა და მასზე დაკისრებულ დატვირთვას შორის და ეს მდგომარეობა არის ცნობილი, როგორც აკომოდაციის სპაზმი (იგივე ფსევდომიოპია) და ესეც იწვევს თავის ტკივილს, თვალბუდის არეში სიმძიმის შეგრძნებას, მხედველობის გაუარესებას.
ამ შემთხვევაშიც აუცილებელია ოფთალმოლოგთან ვიზიტი, რათა მოიხსნას ეს პრობლემები.
აკომოდაციის სპაზმში მონაწილეობს თვალშიდა მაფოკუსირებელი (ცილიარული) კუნთი. თვალის ახლო მუშაობის დროს მუშაობს თვალში არსებული კუნთი, როცა ეს კუნთი იღლება, იკუმშება და ვითარდება აკომოდაციის სპაზმი. ამ შემთხვევაში ვითარდება მიოპია ანუ ახლომხედველობა, რომელიც თუ რაიმე მედიკამენტური საშუალებით არ მოვხსენით, შეიძლება დარჩეს და პროგრესირდეს.
- შემოწმების გარდა რა ნიშნებით შეიძლება ამოვიცნოთ ბავშვებში მხედველობის პრობლემები?
ასეთი ბავშვები ტელევიზორთან მიდიან ახლოს, საგნები მიაქვთ თვალებთან ახლოს, კითხვისა და წერის დროს თითქოს თავი აქვთ დადებული რვეულსა და წიგნზე და ისე მეცადინეობენ, ხშირად აქვთ თვალების გახშირებული ხამხამი, ქავილის შეგრძნება, ისრესენ თვალებს.
შეიძლება ბავშვი ამბობდეს, რომ რაღაც ჩაუვარდა თვალში, ანუ ჰქონდეს უცხო სხეულის შეგრძნების სიმპტომი. ასევე, თვალების ნაპრალი ვიწროვდება – ბავშვი თვალებს ავიწროებს, რომ ფოკუსირება მოახდინოს ამა თუ იმ საგანზე.
როგორც ყველა ორგანოს პათოლოგიური დაავადება არის გენეტიკურად წინასწარგანწყობილი, ასევეა რეფრაქციული მანკებიც, შესაბამისად მშობლებმა, რომელთაგან ერთს მაინც აქვს რეფრაქციული მანკი, უნდა გაითვალისწინონ, რომ მათი შვილები ამ მხრივ არიან რისკის ჯგუფში და მათი მხედველობა აუცილებლად უნდა შემოწმდეს წელიწადში ერთხელ მაინც.
