იაპონიას საქართველოში ახალი ელჩი ჰყავს. იშიძუკა ჰიდეკიმ თავისი დიპლომატიური მისია საქართველოში ცოტა ხნის წინ დაიწყო.
„ბედნიერი ვარ, აქ რომ გამომგზავნეს ელჩად – ვგრძნობ ქართველი ხალხის სტუმართმოყვარეობას. ჩემი საქმიანობის განმავლობაში მსურს კიდევ უფრო განვავითარო მეგობრობა და ხელშესახები თანამშრომლობა ჩვენს ქვეყნებს შორის,“ – გვითხრა იშიძუკა ჰიდეკიმ ინტერვიუს დაწყების წინ.
„ბათუმელები“ მასთან ინტერვიუს გთავაზობთ.
- ბატონო ელჩო, გვინდა საქართველოსა და იაპონიის ეკონომიკური თანამშრომლობის შესახებ გკითხოთ. რა ეტაპზეა ეს თანამშრომლობა, რა გამოწვევები არსებობს, რა ფაქტორები უშლის ხელს ამ ურთიერთობების გაღრმავებას?
ეკონომიკური თანამშრომლობა საკმაოდ მნიშვნელოვანია, ვინაიდან საქართველოში სწრაფი ეკონომიკური ზრდაა – მშპ ერთ სულ მოსახლეზე 5000-6600 დოლარამდე გაიზარდა. გამოწვევა მდგომარეობს ე.წ. საშუალო შემოსავლების მახეში. ჩემი აზრით, საქართველოს სჭირდება ახალი რესურსები მდგრადი განვითარების შესანარჩუნებლად.
ჩვენი ეკონომიკური თანამშრომლობა კარგად მიმდინარეობს, მაგრამ უნდა გამოვიკვლიოთ დამატებითი, უფრო შესაფერისი ჩარჩოები ეკონომიკური დახმარებისთვის. ეს განპირობებულია საქართველოს სწრაფი ეკონომიკური ზრდით. როგორც ვახსენე, გამოწვევაა ე.წ. საშუალო შემოსავლების მახე. გვსურს, განვაგრძოთ საქართველოს დახმარება ისეთ სექტორებში, როგორებიცაა სტიქიური უბედურებების პრევენცია, განათლება, რეგიონების განვითარება და ასე შემდეგ.
- რა რეკომენდაციებს მისცემდით ქართულ ბიზნესს, არასამთავრობო სექტორს, მედიასა და სხვებს: რა შეუძლიათ გააკეთონ, რათა მეტად მიიპყრონ იაპონიის ყურადღება ინვესტიციების, კულტურათა დიალოგის, აკადემიური გაცვლითი პროგრამებისა და სხვა მიმართულებებით?
ორივე ქვეყნის ურთიერთობები დამოკიდებულია ადამიანების ურთიერთობებზე. დიპლომატია, ბიზნესი, კულტურული გაცვლა თუ ნებისმიერი სხვა კონტაქტი, დაფუძნებული უნდა იყოს ორმხრივ გაგებაზე, პატივისცემაზე.
მოვუწოდებდი ყველას, ერთმანეთს დიდი ყურადღებით მოუსმინონ და გაუგონ. შეისწავლონ ორმხრივი უპირატესობანი. ასეთია ჩემი ხედვა. მნიშვნელოვანია ის, რომ რაღაცნაირად უნდა ინფორმაციულნი ვიყოთ ერთმანეთისთვის – იაპონიის შემთხვევაში ეს შეიძლება იყოს ეკონომიკა, ვაჭრობა, სპორტი თუ კულტურა. ქართულმა მხარემ კი შეიძლება მოგვაწოდოს მეტი ინფორმაცია ადგილობრივ ეკონომიკურ სიტუაციაზე, ტურიზმზე. ეს ინფორმაცია მეტად გამოსადეგია ორმხრივი გაგების სტიმულაციისთვის.
ქართული ღვინო და საკვები პოპულარულია იაპონიაში. ეს, ნაწილობრივ, ქართული მხარის საკმაოდ წარმატებული მარკეტინგის გამოა. საქართველოს ელჩი იაპონიაში კარგად მუშაობს ქართული საკვებისა და ღვინის პოპულარიზაციაზე. ეს მცდელობები – ადგილობრივ ენაზე რამის პოპულარიზაციის – საკმაოდ მნიშვნელოვანია. [საქართველოს] ელჩი იაპონურად კარგად საუბრობს და წერს.
- იაპონიის სახელმწიფო განსაკუთრებულ ყურადღებას იჩენს განვითარებად ქვეყნებში ადამიანის უსაფრთხოების გაძლიერებაზე. ჩანს, რომ ფოკუსირებული ხართ რეგიონებზე. საქართველოშიც თქვენ მიერ დაფინანსებული პროექტები ამაზე მიუთითებს. როგორ დაეხმარება იაპონია რეგიონების გაძლიერებას საქართველოში და რა არის განვითარების მხარდაჭერის პროგრამის პრიორიტეტული მიმართულებები?
იაპონური დიპლომატიის კონტექსტში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საკითხია ადამიანთა უსაფრთხოება. საერთაშორისო არენაზე საქართველო, ამ კონტექსტში, ძალიან კარგი პარტნიორია. იაპონიის მთავრობა, ქართულთან თანამშრომლობით, განსაკუთრებით სასოფლო დასახლებებში პოპულარიზაციას უწევს ჩვენს საგრანტო პროექტებს ადამიანის უსაფრთხოებაზე(GGP).
აღნიშნული პროგრამის ფარგლებში, ოცდაათი წლის განმავლობაში ორასზე მეტი პროექტი განვახორციელეთ და ვამაყობთ არსებული მიღწევებით.
ჩვენი მიმდინარე პრიორიტეტია სოციალური კეთილდღეობა და სტიქიური უბედურებების პრევენცია. შუახევში გახლდით ამ გრანტის გადაცემის ცერემონიაზე. მუნიციპალიტეტს გადავეცით ნარჩენების შემგროვებელი ავტომობილი. ეს, ე.წ. მდგრადი განვითარების ნაწილია და იაპონია, ამ კონტექსტში, კვლავაც იქნება კარგი პარტნიორი საქართველოსთვის.
მინდა გამოვხატო ჩემი გულწრფელი თანაგრძნობა შოვში დაზარალებულთა და დაღუპულთა მიმართ.
იაპონიაში ხშირად გვაქვს სტიქიური უბედურებები – ცუნამი, მიწისძვრა, ტაიფუნი… მათთან ბრძოლაში გამოცდილება შევიძინეთ, გვაქვს ნოუ-ჰაუ და ჩვენ ვუზიარებთ ქართველ ხალხს ბუნებრივი კატასტროფების პრევენციის გამოცდილებას.
აჭარაში ვიზიტის დროს ასევე ვიყავი ხელვაჩაურში, პროექტის გახსნის ცერემონიაზე, სადაც მუნიციპალიტეტს ექსკავატორი გადავეცით. ამ ტექნიკას შეუძლია გზაზე წინაღობები მოაშოროს, გაიყვანოს წყლის არხები – დატბორვის პრევენციისთვის. ჩვენ ვაგრძელებთ მუშაობას ამ მიმართულებით.
- ბატონო ელჩო, თქვენ დიპლომატიური საქმიანობის გამოცდილება გაქვთ სხვადასხვა ქვეყანაში, მათ შორის, პაკისტანში, შვედეთში, ჩინეთში… საინტერესო იქნება თქვენი მოსაზრება, თანამედროვე გეოპოლიტიკური პროცესების გათვალისწინებით, მსოფლიო რუკაზე სად ხედავთ საქართველოს როლს? რა რეკომენდაციები გექნებათ?
საქართველო ახლა საკმაოდ მნიშვნელოვან როლს თამაშობს რეგიონში. გეოპოლიტიკურად, მაგალითად, დიდი შვიდეულის შეხვედრაზე ჰიროსიმაში, შევეხეთ შუა დერეფნის საკითხს. რეგიონისა და გლობალური ეკონომიკის სტაბილურობისა და კეთილდღეობისთვის ეს დერეფანი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს. ჩვენ ვაფასებთ საქართველოს მცდელობებს რეგიონის სტაბილიზაციისთვის, მშვიდობისთვის.
მნიშვნელოვანია შუა დერეფნის შემდგომი განვითარების უზრუნველყოფა. შევამჩნიე, რომ ბათუმი მასში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს. ეს ქალაქი მიმაჩნია აღნიშნული დერეფნის ერთ-ერთ ჰაბად, რომელიც ყველაფერს აკავშირებს. იაპონია ამ ქალაქის განვითარებით დაინტერესებულია.
თქვენ მკითხეთ ჩვენს ურთიერთობებზე ჩინეთთან. ჩვენ გვაქვს სამშვიდობო და მეგობრობის შეთანხმება, რომლის ფარგლებშიც ვახერხებთ, გვქონდეს პრაქტიკული ურთიერთობები, ვაჭრობასა და ტურიზმში.
იაპონია პატივს სცემს საქართველოს სუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას, ასეთია ჩვენი პრინციპი. პატივი უნდა ვცეთ საქართველოს პოლიტიკას, მათ შორის დიპლომატიას. ამიტომაც, კონკრეტული ქვეყნისადმი საქართველოს პოლიტიკის კომენტარზე თავს შევიკავებ.
საქართველო კარგი პარტნიორია იაპონიისთვის. ჩვენ ვიზიარებთ ხედვას სამართლიანი და თავისუფალი, საერთაშორისო სამართალზე დაფუძნებული წესრიგის შესახებ. მსურს, განვავრცო ჩვენი მეგობრული კავშირები.
- საქართველოსა და იაპონიას შორის დიპლომატიური ურთიერთობები 30 წელს ითვლის. რა გამოწვევებია ამჟამად ორი ქვეყნის ურთიერთობაში? როგორ შეიძლება უფრო გაუმჯობესდეს და გაღრმავდეს ორმხრივი თანამშრომლობა სხვადასხვა სფეროში?
ბევრი შესაძლებლობაა. ვახსენე შუა დერეფანი, რომელიც ჩვენი გადმოსახედიდან მნიშვნელოვან როლს ითამაშებს. დაინტერესებული ვართ, საქართველოში განახლებადი ენერგიის პოტენციალით – ქარის ენერგიით, ჰიდროენერგიით. ვფიქრობ, საქართველოს ენერგეტიკის 70%-ზე მეტი მოდის განახლებად ენერგიაზე, რაც დიდი მიღწევაა.
საბედნიეროდ, იაპონიამ და საქართველომ გასულ წელს ხელი მოაწერეს ე.წ JCM შეთანხმებას. იმედი მაქვს, წელს შევქმნით შესაბამის კომიტეტს და მივიღებთ ხელშესახებ შედეგებს. ესაა პასუხი ნომერ პირველ კითხვაზე – რისი გაკეთება მინდა ელჩობისას.
- ბოლო წლებში გაიზარდა საქართველოში მცხოვრები ახალგაზრდების ინტერესი იაპონური კულტურის, ენისა და იაპონიაში სწავლის მიმართ. რა საგანმანათლებლო პროგრამები აქვს იაპონიას ქართველი სტუდენტებისათვის?
ბევრი რესურსი გვაქვს, რათა მივცეთ ქართველ სტუდენტებს იაპონურისა და იაპონიაში სწავლის მოტივაცია. მაგალითად, გვაქვს MEXT გრანტი უცხოელი სტუდენტებისთვის, რათა მათ იაპონიაში ისწავლონ. იაპონიის ფონდის ფარგლებში კი ტარდება იაპონური ენის გამოცდები, რომელთა შედეგებზე დაყრდნობით სერტიფიკატებს გავცემთ.
იაპონური ენის სასერტიფიკაციო [გამოცდები] ყველასთვის ღიაა. თუ სტუდენტს იაპონიაში სწავლა ენდომება, განაცხადში დასჭირდება იაპონურის ცოდნის დადასტურება. ჩემი რეკომენდაცია იქნება ჯერ იაპონურის სწავლა უნივერსიტეტებში. თანამშრომლობის კარგი პროგრამები გვაქვს იაპონურის კურსებისთვის საქართველოს უნივერსიტეტებში. ენის სწავლის შემდეგ კი სცადეთ აღნიშნული გამოცდის ჩაბარება – ასეთია ჩემი რეკომენდაცია.
- ვიცით, რომ არაერთი იაპონელია საქართველოში, რომლებიც სწავლობენ ქართულს. ხომ არ გაქვთ ინფორმაცია, რამ გამოიწვია იაპონელი ახალგაზრდების დაინტერესება ქართული ენის შესწავლისადმი?
[მეც ვსწავლობ ქართულს]. ქართული ენა უნიკალური და საინტერესოა იაპონელებისთვის. იმიტომ, რომ ენის სტრუქტურა საკმაოდ ჰგავს იაპონურს. ლინგვისტურად, ქართულის მსგავსად, სიტყვაში სხვადასხვა სუფიქსის დამატებით განსხვავებულ მნიშვნელობას ვიღებთ. მაგალითად, [ქართულშია] იაპონია(მდე), [იაპონურში] ნიპპონ(მადე). მსგავსია!
ვფიქრობ, ბევრი იაპონელისთვის საინტერესოა კულტურა, ზოგიერთი – პოლიფონიით, გუნდური სიმღერით, სამზარეულოს კულტურით არის დაინტერესებული.
ჩვენი ძირითადი ამოცანაა, ქართველები ეწვიონ იაპონიას. საქართველოში იაპონელი ახალგაზრდების ჩამოსაყვანად რამე კონკრეტული სქემა არ გვაქვს. თუმცა ინფორმაცია ადგილობრივ კულტურაზე ძალიან მნიშვნელოვანია. საელჩო ყოველთვის საუბრობს ჩვენი ქვეყნების მეგობრულ ურთიერთობებზე და მოუწოდებს ყველას კულტურული გაცვლისკენ – ვიწვევთ მკვლევრებსა და ხელოვანებს.
ვფიქრობ, ეს პროცესიც უბიძგებს იაპონელ ახალგაზრდებს საქართველოში ჩამოსვლისკენ.
