ზუსტად 87 წლის წინ, 1936 წლის აგვისტოში, ქალაქ ბათომს ოფიციალურად ეწოდა ბათუმი.
მანამდე ქართულ პრესაში ბათუმს ბათუმსაც უწოდებდნენ და ბათომსაც. მაგალითად, „დროება“ ბათომს წერდა, „ივერია“ კი, უფრო ხშირად ბათუმს. გასული საუკუნის 20-იან წლებში ბათუმში გამოდიოდა გაზეთები: „ბათუმის ცხოვრება“, „ბათომის ფურცელი“ და „ბათუმის გაზეთი“.
„დროება“, 1883 წელი
„ბათომის ფურცელი“
„ბათუმის გაზეთი“, 1911 წელი
ქალაქმა სახელი ოფიციალურად 1936 წელს შეიცვალა.
საზოგადოება „ბათომის“ დამფუძნებელი, ბათუმის ისტორიის მკვლევარი, რეჟისორი შოთა გუჯაბიძე ამბობს, რომ უნახავს ბრძანებულება, რომლითაც ბათუმს ოფიციალურად შეეცვალა სახელი და ბათუმი ეწოდა. დოკუმენტს ხელს კალინინი აწერდა.
„ამ ბრძანებულებაში მხოლოდ ბათუმზე არ არის საუბარი, აქ რამდენიმე ქალაქია, სუხუმს ეწოდა სოხუმი, ტფილისს – თბილისი და ა.შ. მხოლოდ ამ ბრძანებულებით თუ ვიხელმძღვანელებთ, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ბათუმი და თბილისი ტოლები არიან.
რაც შეეხება სახელის შეცვლას, მე ვფიქრობ, ეს არის ფონეტიკურად, საზოგადოებაში ჩამოყალიბებული სახელწოდება. როგორც ტფილი გახდა თბილი, ისე ბათომი ნელ-ნელა იქცა ბათუმად, ალბათ იმიტომ, რომ უფრო ადვილი გამოსათქმელია“ – ამბობს შოთა გუჯაბიძე.
მას შემდეგ, რაც ბათუმი ოფიციალურად ეწოდა, სახელწოდება ბათომი პრესიდან გაქრა, თუმცა არა მეტყველებიდან. კიდევ ბევრი წლის განმავლობაში ბათუმს ძველ სახელს უწოდებდნენ.
„ბაბუა მყავდა, რომელიც სულ ეძახდა ბათომს, მიუხედავად იმისა, რომ 40-ზე მეტი წელი იყო გასული მას შემდეგ, რაც ბათუმი ერქვა“ – ამბობს შოთა გუჯაბიძე.
ბათომი დარჩა ძველი ფოტოების მინაწერებზეც, მაგალითად, ამ ფოტოზე, რომელიც გასული საუკუნის 40-იან წლებშია გადაღებული, როცა ბათომს უკვე ბათუმი ჰქვია, ხოლო ალექსანდროვის ბაღს – ბერიას პარკი.
რაც შეეხება ბათუმის კიდევ უფრო ადრინდელ სახელწოდებას, ყველაზე პოპულარული ვერსიით, იგი ბერძენი ფილოსოფოსის, არისტოტელეს ნაშრომებში გვხვდება, სადაც ის ახსენებს ბათუსს, სიტყვა „ღრმას“ აღნიშნავს და მიანიშნებს შავი ზღვის სანაპიროზე ერთ-ერთ ყველაზე ღრმა და მოსახერხებელ ნავსადგურზე.
თვითმმართველი ქალაქის სტატუსი კი ბათუმს ოფიციალურად 1888 წლის 28 აპრილს მიენიჭა.
