ზაფხულის სიცხე შეიძლება ზოგჯერ ძალიან შემაწუხებელი იყოს, მაგრამ არიან ადამიანები, რომელთათვისაც სიცხე პირდაპირი მნიშვნელობით აუტანელია. მათთვის შეიძლება შემაწუხებელი იყოს ჰაერის ის ტემპერატურა, რომელიც სხვა ადამიანებისთვის კომფორტულია. სიცხის აუტანლობა არის მდგომარეობა, როდესაც ორგანიზმი სათანადოდ ვერ არეგულირებს სხეულის ტემპერატურას, ეს კი სითბური დაკვრის განვითარების რისკებს ზრდის, რაც შეიძლება ჯანმრთელობისთვის და ზოგჯერ სიცოცხლისთვისაც კი საშიში იყოს.
საქმე ის არის, რომ ჯანმრთელობის ზოგიერთი მდგომარეობა აქვეითებს ორგანიზმის ტოლერანტობას სიცხის მიმართ და უფრო მგრძნობიარეს ხდის ადამიანს გადახურების მიმართ. ასეთ ადამიანებს ზაფხულში ან ცხელ გარემოში განსაკუთრებული სიფრთხილე მართებთ.
აშშ-ს მედიცინის ეროვნული ბიბლიოთეკა: სიცხის აუტანლობა არის გადახურების განცდა, როდესაც თქვენს ირგვლივ ტემპერატურა იმატებს. ხშირად ის იწვევს ძლიერ ოფლიანობას. სიცხის აუტანლობა ჩვეულებრივ ნელა ვითარდება და გრძელდება ხანგრძლივად, მაგრამ ასევე, შეიძლება განვითარდეს სწრაფად და გამოწვეული იყოს ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემით.
„ჯანმრთელობის მდგომარეობის გარდა, ადამიანის მგრძნობელობა სიცხის მიმართ შესაძლოა გაზარდოს ზოგიერთმა მედიკამენტმა, მაგალითად შარდმდენებმა; გარდა ამისა, ხანდაზმულები და მცირეწლოვანი ბავშვები შეიძლება უფრო მგრძნობიარენი იყვნენ სითბოს მიმართ, ვიდრე სხვები“ – ვკითხულობთ აშშ-ს მედიცინის ეროვნული ბიბლიოთეკის ვებგვერდზე.
ისეთი ენდოკრინული დაავადებების გამო, როგორიცაა, მაგალითად, ფარისებრი ჯირკვლის დაავადება, შეიძლება ორგანიზმში დაირღვესთბორეგულაცია და მოხდეს სითბოსადმი მგრძნობელობის მომატება.
“ბაუ საერთაშორისო ჰოსპიტლის” ენდოკრინოლოგი თეონა გოგიტიძე განმარტავს, რომ ენდოკრინული თვალსაზრისით, სიცხისადმი მგრძნობელობა მომატებულია იმ შემთხვევაში, თუ გააქტიურებულია ფარისებრი ჯირკვალი, ანუ არის ე.წ. თირეოტოქსიკოზი. მისივე თქმით, ასეთ დროს სიცხეში ყოფნამ, შესაძლოა, გამოიწვიოს ამ პროცესის მეტი პროვოცირება:
„ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონები კალორიგენული ჰორმონებია, პაციენტს ისედაც აქვს სიცხის აუტანლობა და თუ ასეთ პაციენტები გადიან სიცხეში, მზეზე, თირეოტოქსიკოზი უფრო აქტიურდება და ბუნებრივია, უარყოფითად აისახება ადამიანის საერთო მდგომარეობაზე“ – ამბობს ენდოკრინოლოგი.
თეონა გოგიტიძე განმარტავს, რომ კიდევ ერთი მიზეზი, როდესაც სხეულში შეიძლება დაირღვეს თბორეგულაციის პროცესები, მენოპაუზის მდგომარეობაა: „ამის მიზეზია სხეულში ქალური ჰორმონების არასათანადო გამოყოფა/დეფიციტი; ამ დროს პაციენტს აქვს შეხურებების შეგრძნება“.
გარდა ამისა, ზაფხულის სეზონზე, გაუწყლოების მომატებული რისკის გამო, საყურადღებოა კიდევ ერთი ენდოკრინული დაავადება – შაქრიანი დიაბეტი.
„დიაბეტის დროს, განსაკუთრებით მაშინ, როცა კარგად მოწესრიგებული არ არის შაქრის დონე სისხლში, პაციენტს აქვს მაღალი რისკი, რომ დაკარგოს ზედმეტი სითხე ორგანიზმიდან გახშირებული შარდვის გზით. შესაბამისად, პაციენტები, რომლებსაც ისედაც აქვთ სითხის ჭარბად დაკარგვის საშიშროება, არ უნდა გავიდნენ მცხუნვარე მზის გულზე, რადგან შეიძლება უფრო ადვილად განვითარდეს დეჰიდრატაცია, ანუ გაუწყლოება“ – ამბობს ენდოკრინოლოგი.
ექიმის თქმით, იმის გამო, რომ დიაბეტის შემთხვევაში სისხლში ყოველთვის მოწესრიგებული არ არის შაქრის დონე, შეიძლება კანისა და კანქვეშა ქსოვილების სითხით გაჯერება [ტურგორი] სათანადოდ არ ხდებოდეს, რის გამოც კანი უფრო მგრძნობიარეა მზის პირდაპირი სხივების მავნე ზემოქმედების მიმართ.
„ასეთ დროს კანი გამომშრალია, ამიტომ მზის პირდაპირი სხივების ზემოქმედება არ შეიძლება.
თუ სხვა ადამიანებში დამცავი მექანიზმები უფრო კარგად მუშაობს კანსა და კანქვეშა ქსოვილებში, მზის საწინააღმდეგოდ, დიაბეტიან პაციენტებში ეს დამცავი ბარიერები არის ნაკლები, რადგან კანი გამომშრალია, არ არის კარგად გამოკვებილი. ასეთი პაციენტები არ უნდა გავიდნენ მცხუნვარე მზის ქვეშ, რომ მზის დარტყმა და მზის დამწვრობა არ მიიღონ უფრო იოლად“- განმარტავს ენდოკრინოლოგი.
ექიმის თქმით, ზოგიერთი პათოლოგიის [თირეოტოქსიკოზი, ავტოიმუნური თიროიდიტი და სხვა ავტოიმუნური პათოლოგიები] დროს, 12 საათიდან 17:00 საათამდე მზის სხივების ზემოქმედების ქვეშ ყოფნა შეიძლება არა მხოლოდ შემაწუხებელი, არამედ საზიანოც იყოს დაავადების გამწვავების თვალსაზრისით.
„თუ ადამიანს ფარისებრი ჯირკვლის კვანძოვანი წარმონაქმნები აქვს, დღის 12 საათიდან 17:00 საათამდე მზის სხივები უარყოფითად მოქმედებს ფარისებრი ჯირკვლის ამ კვანძოვან ჩანართებზე. შეიძლება გამოიწვიოს სტიმულაცია და უფრო მეტად ზრდა, ანუ არასწორი პროლიფერაცია იმ კვანძოვანი ჩანართების, რომლებიც, წესით და რიგით, არ უნდა იყოს ფარისებრ ჯირკვალში. დღის ამ მონაკვეთში, მზის პირდაპირი სხივების ზემოქმედებამ პაციენტებში, შეიძლება რაღაც პროცენტით შექმნას ფარისებრი ჯირკვლის კვანძოვანი ჩანართების ონკოლოგიური საშიშროებაც” – ამბობს ის.
