ზოგიერთი დაავადების მკურნალობისას პაციენტის კვების რაციონში მარილიანი და შაქრიანი საკვების გარდა ცხარე საკვებიც იზღუდება. ბათუმის სამედიცინო ცენტრის ენდოკრინოლოგი გიზო გორგილაძე ამბობს, რომ ჯანმრთელ ადამიანს ზომიერების ფარგლებში მიღებული ცხარე საკვების არ უნდა ეშინოდეს, მეტიც, ასეთ შემთხვევაში ცხარე საკვები სარგებლის მომტანიც კია ორგანიზმისთვის.
„ცხარე საკვების მოყვარულებს ხშირად ესმით, რომ ეს საზიანოა ჯანმრთელობისთვის, რომ ეს კუჭთან დაკავშირებულ პრობლემებს გამოიწვევს, და ა.შ., მაგრამ ეს არ არის სწორი, ცხარე საკვები მაშინ უნდა გამოირიცხოს რაციონიდან, როცა ადამიანს უკვე აქვს კუჭ-ნაწლავის პათოლოგიები“ – ამბობს ენდოკრინოლოგი.
ექიმის განმარტებით, ნატურალური ცხარე სანელებლების, როგორიცაა: წიწაკა, კოჭა თუ ნიორი, არ უნდა გვეშინოდეს თუ მათ ზომიერად გამოვიყენებთ კერძებში, „ბუნებრივი სანელებლები არა მხოლოდ გემოვნური თვისებებით ამდიდრებენ კერძს, არამედ დადებით გავლენას ახდენენ ორგანიზმზეც.
თუ ადამიანი არის ჯანმრთელი, ზომიერად მიღებული ცხარე საკვები ეხმარება საჭმლის მონელებაში, ცხარე საკვები ხელს უწყობს კუჭის წვენის გამომუშავებას, ეს კი საჭმლის ათვისებას აჩქარებს, ასევე, აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას. აჯიკა, მაგალითად, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მუშაობაზე დადებით გავლენას ახდენს და ზიანს არ აყენებს, მაგრამ გააჩნია როგორ ვიღებთ მას, მშიერ კუჭზე აჯიკის მირთმევა არ არის რეკომენდებული“ – ამბობს ექიმი.
ჩილის წიწაკასა და წიწაკის ექსტრაქტებში ნაპოვნი კაპსაიცინოიდები პასუხისმგებელნი არიან მეტაბოლიზმზე. 2018 წელს BMC obesity-ს მიერ ჩატარებულმა კვლევამ, რომლის მიზანიც იყო შეეფასებინა კაპსაიცინოიდების ზემოქმედება სხეულის ცხიმოვან მასაზე, დიეტასთან და მეტაბოლურ მიდრეკილებასთან ურთიერთქმედების გათვალისწინებით, აჩვენა პოტენციური სარგებელი სხეულის ცხიმსა და ცხიმოვან მასაზე. „საერთო ჯამში, კაპსაიცინოიდები უნდა იქნას გამოყენებული როგორც გრძელვადიანი, ბუნებრივი წონის მართვის დამხმარე საშუალება“ – წერია კვლევის შედეგებში.
ექიმის განმარტებით, წიწაკიანი კერძი მცირედით, მაგრამ მაინც ეხმარება ბედნიერების ჰორმონის – სერატონინის სტიმულირებას და დადებითად მოქმედებს გუნება-განწყობაზე; ასევე, ცხარე დადებითად მოქმედებს გულსისხლძარღვთა სისტემაზე და გვეხმარება წნევის შემცირებაში, მასში შემავალი ვიტამინები სისხლძარღვთა გაფართოებას უწყობს ხელს და მოქმედებს არტერიულ წნევაზე.
ნეგატიური შედეგი შეიძლება ჰქონდეს ცხარე საკვებს თუ მივიღებთ მშიერ კუჭზე, ან თუ უკვე სახეზეა კუჭის ან კუჭ-ნაწლავის პათოლოგიები და რაციონში მაინც გვაქვს ცხარე საკვები.
2016 წლის, იაპონელი მეცნიერების კვლევამ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ცხარე საკვების ხშირმა მოხმარებამ, ზოგიერთ ადამიანში დისპეფსიით (ან საჭმლის მონელების დარღვევით) შეიძლება გამოიწვიოს კუჭ-ნაწლავის ზედა ტრაქტის სიმპტომები. გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომის მქონე ადამიანებისთვის ცხარე საკვებმა ასევე შეიძლება გამოიწვიოს გარკვეული უსიამოვნო სიმპტომები.
ექიმის განმარტებით, ჯანმრთელობის კიდევ ერთი მდგომარეობა, რა დროსაც შესაძლოა რეკომენდებული არ იყოს ცხარე საკვების მიღება, შაქრიანი დიაბეტია, რადგანაც ცხარემ შესაძლოა შაქრის შემცველობა აამაღლოს სისხლში. სწორედ ამიტომ არის მნიშვნელოვანი, რომ სხვადასხვა დაავადების დროს რაციონში ცხარე საკვები ექიმის მითითებით იქნას დაშვებული ან ამოღებული.
კვლევამ, რომლის ფარგლებშიც ჩინეთში შვიდი წლის განმავლობაში იკვლევდნენ თითქმის 500 000 ადამიანის კვების რაციონს, დაადგინა, რომ მათთან, ვინც კვირაში ერთი ან ორი დღე იღებდა ცხარე საკვებს, სიკვდილის რისკი 10%-ით შემცირდა იმათთან შედარებით, ვინც ასეთ საკვებს იმაზე იშვიათად მიირთმევდა, ვიდრე კვირაში ერთხელ. სიკვდილის რისკი 14%-ით ნაკლები იყო მათთვის, ვინც კვირაში 3-7 დღე მიირთმევდა ცხარე საკვებს.
