„რამდენიმე დღეში ბავშვი უნდა გავაჩინო. ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტში, სადაც ვცხოვრობ, ვერ იმშობიარებ. ბევრი ცუდი რამ გესმის და არ გაქვს გარანტია, რომ ბავშვს ან დედას რამე არ დაემართება“ – ამბობს 25 წლის არფიკ აგაიანი სოფელ ფოკიდან.
არფიკმა გადაწყვიტა თბილისში გაეჩინა შვილი. ფოკაში მცხოვრებ ყველა ოჯახს არფიკის მსგავსად ამის საშუალება ხშირად არ აქვს.
„სტომატოლოგის კაბინეტიც არ იყო ფოკაში არასდროს. კაბინეტი სოფელში 4 წლის წინ გამოჩნდა. მეც სტომატოლოგიის ფაკულტეტი დავამთავრე თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტში და აქ დავბრუნდი“ – ამბობს არფიკი.
მისი თქმით, სახელმწიფო ენის პროგრამამ ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ სოფლებში ნელ-ნელა, მაგრამ უნდა შეცვალოს ადამიანების ცხოვრება.
სანამ სტომატოლოგის საქმიანობას შეუდგება, არფიკი ბილინგვურ სწავლებაშია ჩართული და ფოკის საჯარო სკოლის მასწავლებლებს ორენოვანი სწავლების მეთოდის დანერგვაში ეხმარება.
მიუხედავად იმისა, რომ ფოკაში მცხოვრებ ადგილობრივ მოსახლეობასთან არფიკს ქართულად საუბარი არ უწევს, ის ქართულად ძალიან კარგად საუბრობს.
არფიკს გაუმართლა. რამდენიმე წლის წინ ფოკაში პროგრამით ჩასული ქართულის მასწავლებელი არფიკის მშობლების სახლში დასახლდა და მას ენა ასწავლა.
არფიკი ფიქრობს, რომ რაც მეტი ქართულენოვანი მასწავლებელი ჩავა ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ სოფლებში, მით უფრო მარტივად ისწავლიან ბავშვები ენას, ეს კი ნიშნავს, რომ მეტი აბიტურიენტი ჩააბარებს ქართულენოვან სასწავლებლებში, ბევრი მათგანი დაბრუნდება და განავითარებს გარემოს, სადაც დაიბადა და გაიზარდა:
„სახელმწიფო ენის ცოდნა ნიშნავს, შეგეძლოს სოფლის გარეთაც რაღაცის კეთება. როცა ენა არ იცი, მაღაზიით დაწყებული, საავადმყოფოთი დამთავრებული, ყველგან წინააღმდეგობები გხვდება, ვერაფერს იგებ სხვების დახმარების გარეშე.
როცა შეტყობინება მოდის მობილური ოპერატორისგან, ან რეკავ და ავტომოპასუხე გპასუხობს ქართულად, ვერ იგებ, ან მიდიხარ დასასვენებლად ბათუმში და სულ სხვას სთხოვ გადაგითარგმნოს, რას გეუბნებიან.
ორსულობისას მომავალი ბავშვისთვის უამრავი რამ სჭირდება ქალს. ბევრი მედიკამენტი, ვიტამინი, კონსულტაცია ექიმებთან და ა.შ. უამრავი ფასდაკლების შესახებ მოგდის ინფორმაცია – ეს ყველაფერი ქართულ ენაზე. ხომ ყოფითი წვრილმანებია რასაც ვყვები, მაგრამ ეს წვრილმანებიც გაგრძნობინებს სახელმწიფო ენის ცოდნის სიკეთეებს“ – ამბობს არფიკი.
25 წლის სტომატოლოგი გვიყვება, რომ ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ სომხურ სოფლებში ქალაქებიდან ადრე დიდი სატვირთო მანქანებით ჩაჰქონდათ სხვადასხვა პროდუქტი და მოსახლეობას კარტოფილში უცვლიდნენ. ფოკაში ეს პრაქტიკა უკვე შეიცვალა. სოფელში რამდენიმე მაღაზიაა.
სოფლის მცხოვრებლებმა, რომლებმაც ელემენტარული საკომუნიკაციო ენა მაინც ისწავლეს, შეძლეს კარტოფილის წაღება სხვადასხვა ქალაქში და თავად ყიდიან, მერე კი ქალაქებიდან სოფელში მოაქვთ პროდუქტი და მაღაზიებს ხსნიან. ფოკაში ახლა რამდენიმე ასეთი მაღაზიაა.
არფიკის თქმით, სოფლის მცხოვრებლებს ახლა აღარ უწევთ კვირაობით ელოდონ ქალაქიდან მოსულ სატვირთოებს პროდუქტებით.
არფიკ აგაიანი
სამედიცინო უნივერსიტეტის რეზიდენტურის დამთავრების შემდეგ არფიკი სოფელში დაბრუნდა. სანამ სტომატოლოგის კაბინეტს გახსნის, გადაწყვიტა ქართული ენის სწავლაში დახმარებოდა ბავშვებს. ასე გახდა შარშან ბილინგვური მეთოდით სწავლების კოორდინატორი და ბუნებისმეტყველების დამხმარე მასწავლებელი სკოლაში.
დაწყებით კლასებში ბილინგვური მეთოდით სწავლება რამდენიმე წლის წინ დაიწყო, ახლა ეს მეთოდი მაღალ კლასებში ინერგება.
„ვაკვირდები ბავშვებს, ვიყენებ საკუთარ გამოცდილებასაც და ვცდილობ, რაც მე მიჭირდა სკოლის პერიოდში, ის მათ მაინც აღარ გაუჭირდეთ.
გვყავს ასევე დამხმარეები, რომლებიც ბავშვების ინდივიდუალური შესაძლებლობების შემთხვევაში გვეხმარებიან, სპეციალური ბილინგვური ბარათები არსებობს, რისი საშუალებითაც შეგვიძლია გავამარტივოთ ან გავართულოთ დავალებები.
ამ მეთოდით სწავლების არსი იმაში მდგომარეობს, რომ ერთსა და იმავე საგანს ბავშვები ერთდროულად სომხურადაც სწავლობენ და ქართულადაც. დავალებებიც ორენოვანია,“ – გვიყვება არფიკი.
მისი დაკვირვებით, სოფელში სახელმწიფო ენის პროგრამებმა შეცვალა არამხოლოდ უმაღლეს სასწავლებლებში სწავლის გაგრძელების მსურველთა ცხოვრება, არამედ ზოგადად, ახალგაზრდების. არფიკი ამბობს, რომ ფოკაში სკოლის დამთავრების შემდეგ გოგოები მაშინვე აღარ ფიქრობენ დაქორწინებას, რაც 10 წლის წინ ჩვეულებრივი ამბავი იყო:
„განათლებამ ნაადრევი ქორწინების რიცხვი ძალიან შეამცირა, თითქმის ყველა გოგოსთვის მნიშვნელოვანია სკოლის დამთავრების შემდეგ მიიღოს განათლება ან ისწავლოს რამე და დასაქმდეს: მაკიაჟის კეთება, თმის კრეჭა, კულინარია, კერვა და ა.შ.
ყველა ცდილობს საკუთარი შესაძლებლობები განავითაროს სამომავლოდ დამოუკიდებლობისთვის, ამ პროცესში კი ყველას სჭირდება სახელმწიფო ენა,“ – ამბობს არფიკი.
იხსენებს იმასაც, თუ როგორ გაუჭირდა ქართულენოვან გარემოში ცხოვრება თავიდან და სამედიცინო ტერმინოლოგიაში გარკვევა.
ენა იცოდა, მაგრამ გარემოში, სადაც სწრაფად საუბრობდნენ, ვერაფერს იგებდა. სპეციფიკური სამედიცინო ლიტერატურის კითხვა და გაგება ძალიან უჭირდა პირველ სემესტრში. დილიდან საღამომდე კითხულობდა.
„ეს საშინელებაა. როცა პასუხი იცი, მაგრამ ვერ ამბობ, მუნჯდები. თავიდან ყველა ისე მიყურებდა, როგორც „საცოდავ გოგოს“, რომელიც ვერ საუბრობს ქართულად კარგად. მეორე სემესტრიდან შევიცვალე. ტერმინოლოგია ავითვისე, სამედიცინო ლიტერატურას ალღო ავუღე. მივხვდი, რომ ყოველი ახალი ორგანოს და დაავადების შესწავლისას ჯერ მათთან დაკავშირებული ტერმინები უნდა მესწავლა კარგად – მერე ადვილდებოდა. მეორე სემესტრიდან საუბარიც თავისუფლად დავიწყე და სტიპენდიაც მივიღე.
მერე ჩემ მიმართ პრეტენზიები გაჩნდა: ქართულად ვერც კი მეტყველებს კარგად და მაღალ ქულებს რატომ უწერთო – ბრაზობდა ზოგიერთი სტუდენტი. მე კი ვფიქრობ, რომ სამედიცინო ფაკულტეტზე მთავარია ზუსტად გაიგო რას სწავლობ, მაგრამ შეიძლება საუბრისას არასწორად წარმოთქვა ზოგიერთი სიტყვა, ეს არაფერს ვნებს, მე ხომ ქართული დაბადებიდანვე არ მისწავლია. გული მტკიოდა, მაგრამ ამას ყურადღებას არ ვაქცევდი“ – იხსენებს არფიკი.
