„თუ მხოლოდ იმაზე ვისაუბრებთ ეთნიკური უმცირესობები საქართველოში, რომ პირადად ჩვენ კარგად ვართ ინტეგრირებულები ქართულენოვან გარემოში და ჩვენი ადგილი აქ ვიპოვეთ, მაშინ გამოდის, რომ გასაკეთებელი აღარაფერი ყოფილა; ცენტრალურ თუ ადგილობრივ ხელისუფლებას აღარაფერი ჰქონია გასაკეთებელი ჩვენს თემში“, – ამბობს ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის სოფელ ხორენიას მცხოვრები, 28 წლის მარი გინოსიანი.
მარი მასწავლებლის სახლის პროექტებშია ჩართული 2018 წლიდან. მისი პროექტის მიზანი სკოლამდელ დაწესებულებებში სახელმწიფო ენის სწავლების პრაქტიკის დანერგვაა, რის შედეგადაც სკოლაში მისულმა ბავშვმა ენა ელემენტარულ დონეზე უკვე უნდა იცოდეს.
„ამ პროექტის გამო ჩამოვედი ახალქალაქში – მიმაჩნია, რომ მომავალმა თაობამ არ უნდა გაიაროს ინტეგრაციის ისეთივე რთული გზა, როგორც მე გავიარე. თუ ბავშვები დაიწყებენ საბავშვო ბაღებშივე ქართული ენის სწავლას, მათ მერე სკოლაში სწავლა გაუადვილდებათ ქართულად. თუმცა ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ სოფლებში უამრავი სოფელია, სადაც ბაღი არ არის და არც არასდროს ყოფილა. მაგალითად, ჩემს სოფელში არც ბაღია, არც ახალგაზრდული ცენტრი და არც ბიბლიოთეკა“, – ამბობს მარი.
ახალქალაქში მეორე სამსახურიც აქვს. კერძო საერთაშორისო კომპანიის პარტნიორებს იურიდიულ, ფინანსურ და ტექნიკურ საკითხებში ეხმარება.
მარი გინოსიანი
მიუხედავად იმისა, რომ მარი გინოსიანმა სახელმწიფო ენაც ისწავლა, რამდენიმე უცხო ენაც და რამდენიმე სხვადასხვა პროფესიაც, მიაჩნია, რომ ინტეგრაციის გზა ეთნიკური უმცირესობებისთვის ძალიან რთულია და სამცხე-ჯავახეთშიც ბევრი წინააღმდეგობა უშლის ხელს სომხურ თემს.
მარი გინოსიანი „ბათუმელებთან“ ამ სირთულეების შესახებ საუბრობს.
მარი გინოსიანი:
ადგილობრივი თვითმმართველობა მხარს არ უჭერს და არ ქმნის ისეთ პროგრამებს, გარემოს, რისთვისაც აქ ჩამოსვლა და დარჩენა, განვითარება მოუნდება ახალგაზრდას.
არ არის ახალგაზრდული ცენტრები, დასაქმების ხელშემწყობი პროგრამები, აქ დარჩენა და საკუთარი უნარების რეალიზაციის შესაძლებლობა არ ეძლევათ ახალგაზრდებს.
ჯერ კიდევ 2017 წელს, რამდენჯერმე, თვითმმართველობის არჩევნების შემდეგ და მანამდეც, კანდიდატებთან ვმართავდით შეხვედრებს ახალგაზრდები.
აღვწერეთ, ჩვენი თემის ყველა პრობლემა რაც იყო ადგილობრივ დონეზე.
დავაყენეთ სოფლებში სკოლამდელი დაწესებულებების, ბიბლიოთეკების აუცილებლობის საკითხი. ახალქალაქის ერთადერთ საქალაქო ბიბლიოთეკაშიც კი არაადამიანური პირობებია.
ყველა ჩვენს მოთხოვნაზე ადგილობრივ თვითმმართველთა პასუხი იყო, რომ ბიუჯეტი არ არის საკმარისი. მაგრამ თუ ბიუჯეტში ბიბლიოთეკებისა და ბაღების გახსნისთვის არაა თანხა გათვალისწინებული, რისთვისაა ეს ბიუჯეტი მაშინ საერთოდ?
ქალაქის ერთადერთ ბიბლიოთეკაში შეუძლებელია ადგილზე წიგნი წაიკითხო. ხშირად მიწევს ამ ბიბლიოთეკაში მისვლა. სკამები და მაგიდაც კი არ აქვთ მკითხველისთვის, რომ დაჯდომა და მუშაობა შეიძლებოდეს.
ზამთარში წიგნს რომ გამოიტან ამ ბიბლიოთეკიდან, უნდა მოკიდო ხელი წიგნს და სწრაფად უნდა გამოიქცე, ისე ცივა. არ არის გათბობა. ცალკე ოთახში ერთ პატარა შეშის ღუმელთან ბიბლიოთეკარები ძლივს თბებიან.
- არის სოფლები, რომლებიც ზამთრობით თვეობით იკეტება და საავადმყოფომდე ვერ მიდიან ადამიანები
წლებია ადგილობრივი თვითმმართველობა მხოლოდ გზებზე აკეთებს აქცენტს, მაგრამ გზებიც არ არის ისე კარგად გაკეთებული, რომ თვალები დავხუჭოთ სხვა პრობლემებზე.
თბილისამდე, ბათუმამდე, ახალციხემდე გზა კარგია, მაგრამ შიდა გზებზე თითქმის არსადაა ასფალტის საფარი. ჯავახეთის ნებისმიერი სოფლიდან არ არსებობს ისეთი გზა, რითაც უპრობლემოდ ჩახვალ ახალქალაქამდე.
არის სოფლები, რომლებიც ზამთრობით თვეობით იკეტება და საავადმყოფომდე ვერ მიდიან ადამიანები. იყო ასეთი შემთხვევა ორი-სამი წლის წინ, როცა სამშობიარომდე ვერ მიიყვანეს ქალი, უახლოესი სოფლის მედპუნქტამდე მიიყვანეს ტრაქტორით. სოფელში ამშობიარეს.
ახალქალაქიდან უკიდურესად დაშორებულ ბევრ სოფლამდე ზამთრობით სასწრაფოც ვერ აღწევს.
ახალქალაქის დეპუტატებს არაერთხელ შევხვდით, ადგილობრივ კანდიდატებთან, შარშან ცენტრალური ხელისუფლების კანდიდატებს შევხვდი, გავაცანი მათ ჩვენი მუნიციპალიტეტის პრობლემები.
იყო დაპირებები, მაგრამ რეალურად ამ 4 წლის განმავლობაში შედეგს ვერ ვხედავ. პროგრესი არ არის.
- არ მგონია, სამომავლოდ საქართველოში დავრჩე
დედა აჭარიდანაა, ჩაქველია, მამა – ახალქალაქელი. ჩაქვში ხშირად ჩავდიოდი ზაფხულობით და ქართული მესმოდა, ვიგებდი, ავლაპარაკდი ცოტა გვიან. პირველად აჭარულ დიალექტზე ავლაპარაკდი ქართულად.
კი, ვიცოდი ცოტა, უფრო სწორად ქართული ენის აჭარულ კილოზე დავიწყე ჯერ ლაპარაკი. ამას იმიტომ ვამბობ, რომ არ მქონია დიდი ენობრივი ბარიერი, მაგრამ მაინც იზოლირებულად ვგრძნობდი თავს ენის ცოდნის მიუხედავად. ახლა მე ვეხმარები ჩემს მოსწავლეებს ინტეგრაციის საკითხებში, არ მინდა მათაც ჩემსავით რთული გზა გაიარონ. მაგრამ სულ ამ საქმეს ვერ გავაკეთებ. გრძელვადიანი მიზნები დავისახე მას შემდეგ, რაც ERASMUS 3-ის პროგრამა გავიარე საზღვარგარეთ.
ემიგრაცია გადამაწყვეტინა 2012 წლის შემდგომმა უმოქმედობამ. ვერანაირ პროგრესს ვერ ვგრძნობ. ქვეყანაში არაფერი იცვლება.
საქართველოს ევროინტეგრაციაზე ვსაუბრობთ, მაგრამ პრაქტიკულ ნაბიჯებს არ ვდგამთ. შესაბამისად, ვერ ვხედავ სამომავლოდ აქ დარჩენის და რამის მცდელობის აზრს.
მართლა ძალიან გულსატკენია, რომ ახალგაზრდებისთვის, არამხოლოდ ახალქალაქში, არამედ მთლიანად საქართველოში, არ არის შესაბამისი პირობები განვითარებისთვის.
რუსული და ინგლისური ფილოლოგიის მიმართულებით დავამთავრე ბაკალავრიატი თსუ-ში. თავიდან ბათუმის უნივერსიტეტში ვსწავლობდი. მაგისტრატურა საჯარო მმართველობა ავირჩიე ჯიპაში.
სახელმწიფო უწყებების საქმიანობა კარგად შევისწავლე, რომ ჩავუღრმავდი საკითხს, აღმოჩნდა, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობების გეგმები და პრაქტიკული საქმიანობა სრულიად აცდენილია ერთმანეთს, სრული შეუსაბამობაა. ძალიან ბევრი პრობლემა შემექმნა საკუთარი საარჩევნო უფლებების დაცვის გამოც კი ახალქალაქში.
- ჩემზე ზეწოლა იყო ანონიმურად, მწერდნენ, რომ ზედმეტს ვლაპარაკობდი
ახალქალაქის სკოლებში მასწავლებლებთან საარჩევნო უფლებების შესახებ ვატარებდი სემინარებს. ეს იყო სკოლების დეპოლიტიზაციის პროექტი. მე სამცხე-ჯავახეთის კოორდინატორი ვიყავი.
ჩვენი მიზანი იყო, გაგვეცნო მასწავლებლებისთვის მათი საარჩევნო უფლებები: რისი უფლება აქვთ, რაზე უნდა თქვან უარი, რომ დამსაქმებლებისგან ზეწოლა და მუქარა დაუშვებელია არჩევნებისას – რაც სამცხე ჯავახეთში ჩვეულებრივი ამბავია.
ჩემზე ზეწოლა იყო ანონიმურად, მწერდნენ, რომ ზედმეტს ვლაპარაკობდი. მეც მიმუშავია განათლების სფეროში უმცირესობების თემში და ჩემს საარჩევნო უფლებებშიც დაიწყეს ჩარევა.
თუმცა, როცა გავაპროტესტე და ვაჩვენე, რომ ვიცი საკუთარი უფლებები, საშიში, საეჭვო ადამიანის იარლიყი მომაკრეს.
ეთნიკური უმცირესობები მშობლიურ ენაზე სრულ ინფორმაციას ვერ იღებენ არჩევნების შესახებ. დაკვირვებები აჩვენებს, რომ არჩევნების პერიოდში ყველაზე კონფლიქტური უბნები სწორედ ეს რეგიონებია.
ევროპაში პირველად იტალიაში მოვხვდი. აქ ვიგრძენი პირველად, რას ნიშნავს უფლებების დაცვა. იტალიაში დავინახე პირველად, რომ ვეღარ ვხედავ ჩემს თავს საქართველოში.
იტალიაში ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ რეგიონში ვიყავი.
მანამდე გავიარე ევროპის სოლიდარობის კორპუსის მოხალისეთა პროგრამა ბუქარესტში, რუმინეთში, არაფორმალური განათლების სემინარებზე ვიყავი უნგრეთში, სომხეთსა და იტალიაში – მრავალფეროვნების სკოლაში ვსწავლობდი იქ.
დავაკვირდი, როგორ აღიქვამენ ეთნიკურ უმცირესობებს სხვა ქვეყნებში. ჩვენ აქ ძალიან ბევრი სამუშაო გვაქვს ჩასატარებელი მენტალური ცვლილებებისთვის, მხოლოდ ამის მერე შეიძლება ვიფიქროთ ეკონომიკურ, მატერიალურ განვითარებაზე.
მარი
