„მე ვარ, შენ ხარ, ის არის. აი წიგნი, აი რვეული, აი კარადა… დარია, აბა გაიმეორე“, – ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მეჩვიდმეტე აუდიტორიაში ქართული ენის გაკვეთილი ტარდება. ომს გამოქცეული უკრაინელები ქართულს უკვე ერთი თვეა სწავლობენ. გაკვეთილს ესწრება ცოლ-ქმარიც ჩვილ ბავშვთან ერთად.
უკრაინელებისთვის კურსი ოთხთვიანია. ქართულ ენას ახლა 12 ზრდასრული მოსწავლისგან შემდგარი უკრაინელების 4 ჯგუფი სწავლობს.
უნივერსიტეტის პროფესორი, ფილოლოგი მაია კიკვაძე უკრაინელების მსგავსად სხვა არაქართულენოვან ჯგუფებსაც ასწავლის სახელმწიფო ენას, მათ შორის თურქებს, აზერბაიჯანელებსა და სომხებს:
„ბოლო დროს განსაკუთრებით მოიმატა ქართული ენის შესწავლის მსურველთა რიცხვმა. უკრაინელების ოთხ ჯგუფს ვასწავლით ქართულს და როგორც ჩემთვის ცნობილია, კიდევ ბევრი ელოდება საკუთარ რიგს კურსებზე ჩასაწერად.
ქართული ენის ფილოლოგი, პროფესორი მაია კიკვაძე უკრაინელ მოსწავლეებთან ერთად ქართულის გაკვეთილზე
8 აგვისტოს დავიწყეთ ენის კურსი და ნოემბრის ბოლოს დავასრულებთ. ამ პერიოდში ქართული ენის საკომუნიკაციო დონეზე შესწავლა შესაძლებელია. ძალიან მობილიზებული და აქტიური ჯგუფებია. ცხადია, ჩემი მოსწავლეები არიან სწორედ ამ ომის დროს უკრაინიდან წამოსული მოქალაქეები. რასაც ვაკვირდები ძირითადად ხერსონიდან და ხარკოვიდან ჩამოსული რუსულენოვანი უკრაინელები არიან“, – ამბობს ქართული ენის პროფესორი.
უკრაინის მოქალაქეები ქართული ენის გაკვეთილზე
კატერინა შვეციც ქართული ენის კურსს ესწრება, პროფესიით რეანიმატოლოგია. ამბობს, რომ უკრაინის დატოვების გადაწყვეტილება მცირეწლოვანი შვილის გამო მიიღო.
„როცა შვილი გყავს, გონება სხვანაირად ალაგებს პრიორიტეტებს. სადაც საფრთხეა, იქიდან ინსტინქტურად გარბიხარ, სულერთია სად. მთავარია, საფრთხეს გაარიდო პატარა ადამიანი. პატარა შვილი რომ არ მყოლოდა, აუცილებლად დავრჩებოდი უკრაინაში, მაგრამ ასე მოხდა, რომ საქართველოში ჩამოვედი.
ენის სწავლის გადაწყვეტილები მარტივი მიზეზით მივიღე: როცა ქვეყანაში ცხოვრობ, იმ ქვეყნის ენა უნდა გესმოდეს, ეს მისი მოქალაქეების და ამ ქვეყნის ელემენტარული პატივისცემაა. აღარაფერს ვამბობ იმაზე, რომ ჩვენვე გვჭირდება კომუნიკაცია და ადაპტაცია ადგილობრივებთან.
ვინ იცის, როდის დავბრუნდებით უკრაინაში. ვინ იცის, როდის დასრულდება ეს ომი. რომც დასრულდეს, რამდენი დრო დასჭირდება განადგურებული ქვეყნის აღდგენას და განაღმვას? ამიტომ ვფიქრობ, ჩვენ და ჩვენმა შვილებმა ქართული აუცილებლად უნდა ვისწავლოთ“, – ამბობს კატერინა შვეცი.
კატერინა შვეცი
დარია დანელია მეუღლესთან და რამდენიმე თვის შვილთან ერთად ესწრება ქართული ენის გაკვეთილს. მესამე შვილი დარიამ საქართველოში გააჩინა:
„მინდა რუსულად საუბარი ავირიდო თავიდან. არ მინდა, ქართველებს საქართველოში რუსულად ვესაუბრო. ენას რუსები იარაღად იყენებენ. თუ მე ვიცხოვრებ საქართველოში, მეც და ჩემს შვილებს გვეცოდინება ქართული და ქართველებთან ქართულად ვისაუბრებთ. ჩემი მეუღლე აფხაზეთიდანაა, ქართველია. მას აფხაზეთში საკუთარი მშობლების საფლავი არ აქვს ნანახი.
რუსებმა მოაწყვეს ჯოჯოხეთი, რომელშიც ყველა უკრაინელი ვცხოვრობთ ახლა: დავდივართ, თითქოს ბათუმში ვართ, აქ ზღვაა, ზაფხულია, მშვენიერი, დასასვენებელი ადგილებია, მაგრამ გაშეშებულები დავდივართ. ჩვენს თვალებში ისევ ომის კადრებია, ეს დღეები არ დაგვავიწყდება. ხანდახან გვეუბნებიან: ნახეთ, რა ლამაზ ქალაქში ხართ, გაისეირნეთ, დატკბით…
დარია დანელია
ჩვენ ეს არ შეგვიძლია. ომი ისევ ჩვენშია და ამას ვეღარაფერი უშველის. როგორც ჩვენი ბებიები ტიროდნენ დღემდე მეორე მსოფლიო ომის საშინელებების გახსენებისას, ასე ვიტირებთ ჩვენც, სამუდამოდ.
ხანდახან ფეიერვერკების ხმისას შვილი მეკითხება ხოლმე: დედა, ბომბები ფეთქდება? არა, ფეიერვერკია-მეთქი, რომ ვუხსნი, არ იჯერებს, აბა მაჩვენეო, მპასუხობს“, – ამბობს დარია დანელია.
დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრების ქსელმა ბათუმის ოფისში ივლისიდან ახალი პროექტი დაიწყო, რომლის მიზანიც ბათუმში ჩამოსული უკრაინის მოქალაქეების მხარდაჭერაა.
ქართული ენის გაკვეთილი უკრაინელებისთვის
დაგეგმილია საინფორმაციო შეხვედრები სახელმწიფო უწყებების წარმომადგენლებთან, აქტივობები, რომლებიც ომით დაზარალებულ უკრაინელებს დაეხმარება სხვადასხვა დანაშაულის, მათ შორის, ძალადობისა და სექსუალური შევიწროების შეტყობინების წესის და რეაგირების მექანიზმის შესახებ ცნობიერების ამაღლებაში.
ამავე პროექტის ფარგლები ტარდება არტთერაპიისა და ქართული ენის კურსები, როგორც ბავშვების, ასევე ზრდასრულებისთვის. კურსები უფასოა.
ბათუმში მცხოვრები უკრაინის მოქალაქეების მხარდამჭერ ღონისძიებებს ახორციელებს „დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრების ქსელი“ პროექტის ფარგლებში: „თემის გაძლიერება გენდერული თანასწორობისთვის“ და „ინიციატივა სოციალური ცვლილებებისთვის“ თანამშრომლობით.
უკრაინელები ქართული ენის გაკვეთილზე
როგორც დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრების ქსელის ბათუმის ოფისის ხელმძღვანელი, თეონა დიასამიძე გვეუბნება, ქართული ენის გაკვეთილები ტარდება „ენის ამერიკულ ცენტრთან“ [American Language Center] თანამშრომლობით.
პროექტის ქართული ენის სწავლების კონცეფცია ეფუძნება ცნობილი ქართველოლოგის, ტარიელ ფუტკარაძის მიერ შემუშავებულ ქართული ენის სწავლების პრინციპებს.
„პროგრამას წინ უძღოდა ჩვენი ცენტრების ქსელის მიერ ივლისში ჩატარებული საჭიროების კვლევა უკრაინის მოქალაქეებს შორის. გამოვლინდა ენის კურსების საჭიროება. გარდა ზრდასრული უკრაინელებისა, 13 წლამდე არასრულწლოვნებისთვისაც ვატარებთ ქართული ენის კურსებს ჩვენს ცენტრში.
პროექტში საბოლოოდ უკრაინის 500-ზე მეტი მოქალაქე იქნება ჩართული“, – ამბობს თეონა დიასამიძე.
ქართული ენის გაკვეთილები
პროექტი ნაწილია პროგრამისა „ევროკავშირი გენდერული თანასწორობისთვის: ერთად გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ძალადობის დასაძლევად“, რომელსაც ერთობლივად ახორციელებენ გაეროს ქალთა ორგანიზაცია (UN Women) და გაეროს მოსახლეობის ფონდი (UNFPA) ევროკავშირის მხარდაჭერით.
