24 თებერვლიდან ანუ მას შემდეგ, რაც რუსეთმა უკრაინაში ომი დაიწყო, დასავლეთის ქვეყნებმა კი რუსეთს ეკონომიკური სანქციები დაუწესეს, 20 მარტამდე პერიოდში, საქართველოში 35 ათასი რუსეთის მოქალაქე შემოვიდა. მათი საკმაოდ დიდი ნაწილი ბათუმში ცხოვრობს, რაც განსაკუთრებით ქალაქის ცენტრშია შესამჩნევი.
რა ენაზე ურთიერთობენ კაფე-ბარების, რესტორნების, სილამაზის სალონების და მომსახურების სხვა სფეროების თანამშრომლები რუსეთის მოქალაქეებთან უკრაინის ომის შემდეგ და მათი შეფასებით, რა განწყობები აქვთ საერთაშორისო სანქციებს გამოქცეულ რუსეთის მოქალაქეებს? – ამ საკითხზე „ბათუმელები“ ამ სფეროში დასაქმებულებს ესაუბრა.
ნინი გერგეშანია ბათუმში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარულ კაფე „პიატოში“ მუშაობს. ის ყოველდღიურად ხვდება რუსეთის მოქალაქეებს კაფეში.
„შემოდიან, ამბობენ – „გამარჯობა“ და შემდეგ რუსულად აგრძელებენ საუბარს. არ გეკითხებიან, იცი რუსული თუ არა. მე, როგორც საქართველოს მოქალაქეს, არ მაქვს სურვილი რუსულად ველაპარაკო ოკუპანტი ქვეყნის მოქალაქეებს“, – გვეუბნება ნინი.
ის ფიქრობს, რომ რუსებმა მეტი პასუხისმგებლობა უნდა იგრძნონ, როცა მათივე ქვეყნის მიერ ოკუპირებულ ქვეყანაში ჩადიან სტუმრად.
„მათ ჯერ კიდევ აქვთ განწყობა, რომ აქ, საქართველოში, ყველა რუსულად დაელაპარაკება. ჩემს პრაქტიკაში სულ ორი შემთხვევა იყო, როცა რუსეთის მოქალაქემ მკითხა, რა ენაზე მსურს, რომ დაველაპარაკო. სხვა შემთხვევა არ მქონია.
პირველი, რასაც ჩვენ ვაკეთებთ, ბუნებრივია, ქართულად ვესალმებით. ამის მიუხედავად, ის მაინც რუსულად მელაპარაკება. ინგლისურად ვეკითხები, ის მაინც რუსულად მცემს პასუხს“, – ამბობს ნინი.
ნინი გერგეშანია, კაფე „პიატოს“ თანამშრომელი.
მისი თქმით, ხშირად რთულია ვიზუალურად გაარჩიო კაფეში შესული ადამიანი უკრაინელია, ბელორუსი თუ რუსი, თუმცა ქართულად მისალმების შემდეგ, მომსახურებას ინგლისურ ენაზე სთავაზობენ სტუმრებს.
„უკრაინის ომის შემდეგ თითქოს აღარ აქვთ ისეთი რიხი რუსებს, როგორც მანამდე. ადრე უფრო ჰქონდათ პრეტენზიები, რომ რუსულად გველაპარაკა მათთან. ახლა ასე ძალიან ვეღარ ბედავენ.
ჩვენ უკრაინაში ომის პირველი დღიდან ვცდილობთ ვაგრძნობინოთ რუსებს ჩვენი განწყობა, იქნება ეს უკრაინის დროშები მაგიდებზე, სამკერდეები თუ მენიუზე რაღაც განაცხადი, რადგან ვფიქრობთ, რომ მათაც აკისრიათ პასუხისმგებლობა იმაზე, რასაც რუსეთი აკეთებს უკრაინასა და საქართველოში.
გვქონდა ორი შემთხვევა, როცა რუსებმა გააპროტესტეს მაგიდაზე უკრაინის დროშა. გვითხრეს, რომ ჩვენ თურმე არ გვაქვს სწორი ინფორმაცია რა ხდება უკრაინაში. ჩვენ ვერ მივიღებთ მათ პროტესტს. თუ ვინმე მოითხოვს, რომ უკრაინის დროშა ავიღოთ, მათ არ მოვემსახურებით“, – ამბობს ნინი.
მისი აზრით, რადგან რუსეთს საქართველოს ტერიტორია ოკუპირებული აქვს და არსებობს რეალური საფრთხეები უკრაინის ომის შემდეგ, საქართველოს მოქალაქეებს არ აქვთ ვალდებულება, ოკუპანტი ქვეყნის მოქალაქეებს მათსავე ენაზე ელაპარაკონ.
„ზოგჯერ ისეთი მბრძანებლური ტონი აქვთ, ვფიქრობ ხოლმე, მე ხომ არ ვარ სტუმარი ჩემსავე ქვეყანაში? შესაძლოა ყველა რუსი არ იზიარებდეს იმას, რასაც მათი ხელისუფლება აკეთებს, მაგრამ თუ ასეა, ვფიქრობ, რომ რაღაც უნდა გააკეთონ ამის შესაცვლელად.
იბრძოლონ საკუთარი თავისუფლებისთვის. მინიმუმ, თანაგრძნობის ან სირცხვილის განცდა უნდა ჰქონდეთ იმ ქვეყნის მიმართ, რომლის ტერიტორიაც მიიტაცეს. ჩვენ ბევრი ტკივილი გადავიტანეთ მათი ქვეყნის გამო, ბევრი სისხლი დავღვარეთ და ამაზე უნდა გრძნობდნენ პასუხისმგებლობას, მათ სახეზე, საუბარში კი მე ამ სინანულს ვერ ვხედავ“, – ამბობს ნინი გერგეშანია.
მისი აზრით, კარგი იქნება, თუ მომსახურების სექტორს ერთიანი პოზიცია ექნება და პროტესტის ნიშნად რუსებს არ დაელაპარაკებიან რუსულად. თუმცა ასეთი შეთანხმების მიღწევა რთულად ეჩვენება.
„სამწუხაროდ, ჩვენ დღემდე ვერ შევთანხმდით იმაზე, რომ რუსეთი ნამდვილად მტერია, იმაზე, რაც ობიექტური მოცემულობაა. ამიტომ რუსულად საუბრის თემაც ნაკლებად მიღწევადი მგონია“, – გვეუბნება ნინი.
რუსუდან დევაძე, კონსულტანტი
რუსუდან დევაძე ბათუმის ცენტრში, ერთ-ერთ პატარა მაღაზიაში მუშაობს გამყიდველად. უცხოელ სტუმრებს ძირითადად ინგლისურად ეკონტაქტება, თუმცა ამბობს, რომ რუსები მაინც რუსულ ენაზე ცდილობენ კომუნიკაციას.
„ერთ,ი რაც ქართულად იციან, არის „გამარჯობა“. ამას ამბობენ პირველად და შემდეგ მაინც რუსულად ცდილობენ საუბარს.
არ გეკითხებიან – „რუსული იცით?“ ბევრმა არ იცის ინგლისური ენა, ამიტომ ჟესტებით გვეკონტაქტებიან, იღებენ საკვებს ან ნივთს, რისი შეძენაც სურთ და გვაჩვენებენ. ან თითო-ოროლა ინგლისური იციან და ვხვდებით, რაც უნდათ.
გუშინ იყო რუსეთის ორი მოქალაქე შემოსული, საკმაოდ უხეშები იყვნენ, სალაროსთან მივანიშნე, რომ ქართულად უნდა ისაუბროთ-მეთქი და მიპასუხეს – „გუშინ ჩამოვედი“.
მე როცა მივდივარ უცხო ქვეყანაში, იმას მაინც ხომ ვსწავლობ – „ეს ქუჩა სად არის“, ან „ეს რა ღირს“ იმ ენაზე, სადაც მივდივარ. ვფიქრობ, რუსებმაც უნდა ისწავლონ ეს ქართულად“, – ამბობს რუსუდანი.
ინგა კეჭაყმაძე, სტილისტი
ინგა კეჭაყმაძე სტილისტია და მისი სალონის სტუმარია რუსეთის საკმაოდ ბევრი მოქალაქე.
„მქონდა შემთხვევა, როცა შემოვიდა სლავური გარეგნობის ცოლ-ქმარი და გამოველაპარაკე რუსულად, – „გამარჯობა“, „მობრძანდით“, თუმცა პასუხი არ გამცეს. შემდეგ დაიწყეს ინგლისურად ლაპარაკი.
მე ისევ რუსულად ვკითხე, უკრაინელები ხართ თუ რუსები-მეთქი. თქვეს, რომ უკრაინელები იყვნენ, თუმცა მიგვანიშნეს, რომ არ საუბრობდნენ რუსულად.
თუ შეიძლება სათარგმნი ჩართეთ და ისე გაგვესაუბრეთ, თუ ინგლისური არ იცითო. სხვათა შორის, ბევრი ასეთი შემთხვევა გვქონდა ამ ბოლოს, როცა უკრაინელები უარს გვეუბნებოდნენ რუსულად საუბარზე“, – ამბობს ინგა.
მისი თქმით, არ იცნობს საქართველოში საცხოვრებლად ჩამოსულ არც ერთ რუსს, რომელიც ქართული ენის სწავლას ცდილობს.
„მაგალითად, მყავს ნაცნობი უკრაინელი გოგოები, რომლებიც უკვე სწავლობენ ქართულს, მაგრამ არ შემხვედრია რუსი, რომელსაც ქართული ენის სწავლა უნდა. ვფიქრობ, აუცილებელია ყველამ იცოდეს ქართული, თუკი ამ ქვეყანაში ცხოვრობს“, – გვეუბნება ინგა.
ამავე სალონში გავესაუბრეთ ნონა პაპიტაშვილსაც, რომელიც საქართველოს მოქალაქეა, თუმცა 20 წელია კვიპროსზე, ემიგრაციაში ცხოვრობს.
„პოლიტიკურად, ვფიქრობ, რომ არ არის სწორი, გამართლებული, ოკუპანტი ქვეყნის მოქალაქეებს ესაუბრო მათ ენაზე. არ უნდა შევუწყოთ ამას ხელი.
ჩამოდიან? უნდათ აქ ცხოვრება? – მაშინ ისწავლონ ქართული ან გამოიყენონ საერთაშორისო ენა. ენის არ სწავლა არის დაუფასებლობა ჩემი ქვეყნის, ენის, ტრადიციების და ყველაფრის საერთოდ.
20 წელია ემიგრაციაში ვარ, კვიპროსზე ვცხოვრობ და ვსაუბრობ ბერძნულად, ინგლისურად ან თურქულად. იმ ენაზე, რაზეც იმ ქვეყნის მოსახლეობა საუბრობს.
ჩვენი შვილებიც კვიპროსზე მათ სკოლებში დადიან, ქართული სკოლა კი არ გვაქვს. ვფიქრობ, არ უნდა გავუადვილოთ აქ ცხოვრება რუსებს.
მათ არ უნდა იგრძნონ კომფორტი იმით, რომ აქ ყველა რუსულად დაელაპარაკება.
ზუსტად პროტესტის გამო არ უნდა დაველაპარაკოთ, რადგან ისინი შოვინისტურად არიან განწყობილი.
თუ აქ უნდა ცხოვრება, მაშინ მიიღოს სახელმწიფო ენაც, მისი კულტურაც და იცხოვროს ისე“, – გვეუბნება ნონა პაპიტაშვილი.
ავთანდილ ვაჩეიშვილი, მკერავი
ავთანდილ ვაჩეიშვილი მკერავია. მისი სახელოსნო ბათუმის ერთ-ერთ ცენტრალურ ქუჩაზეა და მის კლიენტებს შორის არიან რუსებიც.
ავთანდილი ამბობს, რომ ხშირად ვერ არჩევს მის სამკერვალოში რუსი შედის თუ უკრაინელი. „ამიტომ ყველას რუსულად ველაპარაკები“, – გვეუბნება ის.
იგი ისეთ შემთხვევასაც იხსენებს, როცა კაცმა პირდაპირ ასე დაიწყო მასთან საუბარი – „რუსი ოკუპანტი ვარ“. შემდეგ კი დაამატა, რომ სიდედრი უკრაინელი ჰყავს.
„სიდედრი მეუბნება, ყველა რუსი გასაწყვეტიაო – მე ვეუბნები, ჩემით დაიწყე-მეთქი. აი, ასე მითხრა“, – ამბობს ავთანდილი. საუბარში ავთანდილის თანამშრომელი ქალი ერთვება, რომელიც ამბობს, რომ „დამპყრობელი ყველა ერთია“.
რაც შეეხება რუსულად საუბარს, ავთანდილ ვაჩეიშვილი მიიჩნევს, რომ რუსულის ცოდნა თავისთავად ცუდი არ არის. „თუმცა, ის რუსი, ვინც საქართველოში ცხოვრობს წლობით, აუცილებლად უნდა ფლობდეს სახელმწიფო ენას. მიდგომა უნდა იყოს მკაცრი.“
ამავე თემაზე:
ვინ არიან აქტივისტები, რომლებიც რუსებს ბათუმში ოკუპაციას ახსენებენ
