რის ფასად ინარჩუნებს საქართველოს მთავრობა მშვიდობას და სად იქნება საქართველოს ადგილი ომის დასრულების შემდეგ? – ამ თემაზე „ბათუმელებთან“ საერთაშორისო პოლიტიკური ეკონომიკის ევროპული ცენტრის უფროსი, თენგიზ ფხალაძე საუბრობს.
- ბატონო თენგიზ, BBC-ის ანალიტიკოსები აცხადებენ, რომ რუსეთ-უკრაინის ომი რა შედეგითაც არ უნდა დასრულდეს, სამყარო აღარასოდეს არ იქნება ისეთი, როგორიც იყო. ამ ომის რუსეთისთვის იმ შედეგით დასრულების შემთხვევაში, რაზეც მას გათვლა არ ჰქონდა, საქართველოს ადგილი სად იქნება?
რუსეთ-უკრაინის ომი ნამდვილად არ დასრულდება იმ შედეგით, რისი გათვლაც ჰქონდა პუტინს და კრემლის დღევანდელ ხელისუფლებას. დასრულდება სხვანაირად და ეს იქნება რუსეთის დღევანდელი რეჟიმის დასასრული. ეს პროცესი უკვე შეუქცევადია, პუტინის რეჟიმი დიდხანს ვერ იარსებებს.
რა თქმა უნდა, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ რუსეთში უცებ მოხდება დემოკრატიული რევოლუცია და ყველაფერი ისე წარიმართება, როგორც ნორმალურ სახელმწიფოში. ამის ილუზია ნამდვილად არ მაქვს, მაგრამ პუტინის რეჟიმის დასასრული ნამდვილად არის.
ამის შესაბამისად, ჩვენ მივიღებთ მართლაც განსხვავებულ მსოფლიოს, სხვა რეალობას, რაც თავისთავად აისახება არა მხოლოდ უკრაინაზე, არამედ შავი ზღვის რეგიონზეც. საქართველოც იქნება იქ, რისთვისაც ვიბრძოლეთ.
- ევროკავშირს გულისხმობთ?
მართლაც დგება ის მომენტი, რაზედაც დიდი ხანია ვლაპარაკობდით, ახლა მართლაც შეიძლება დადგეს ეს „შესაძლებლობების ფანჯარა“, ოღონდ ხარ თუ არა მზად ამ შესაძლებლობების ფანჯრისთვის და გამოიყენებ თუ არა, ეს არის მეორე თემა.
იმისათვის, რომ არ აღმოვჩნდეთ სხვაგან და აღმოვჩნდეთ იქ, სადაც უნდა ვიყოთ და სადაც არის ჩვენი ისტორიული ადგილი, ევროპულ სახელმწიფოთა რიცხვში, თავისუფალ და დემოკრატიულ სახელმწიფოთა რიცხვში, უნდა ვიყოთ ძალიან აქტიურები როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე ქვეყნის გარეთ.
ქვეყნის შიგნით აქტიურობა გულისხმობს იმას, რომ რეალურად საქმით დავამტკიცოთ, რომ გვეკუთვნის ყოფნა იქ, სადაც გვინდა და ეს არის დემოკრატიის გაძლიერება და არა უკან სვლა.
მეორე – საგარეო ასპარეზზე იმ ნაბიჯების გადადგმა, რომელიც ცხადყოფს ჩვენს ერთგულებას ევროპული ოჯახის მიმართ და იმას, რომ კრიტიკულ შემთხვევაში ჩვენ შეგვიძლია მართლაც გადავდგათ ის ნაბიჯები, რომლითაც გავაძლიერებთ ჩვენს და რეგიონის უსაფრთხოებასაც.
- დღეს ბათუმში შემოვიდა რუსული გემი მაშინ, როცა გაერთიანებული სამეფო თუ საფრანგეთი რუსულ გემებს აღარ უშვებენ თავიანთ პორტებში. უკრაინის ხელისუფლება კითხულობს – „რძეზე შეზღუდვების მოხსნა ღირს ჩვენს ათასწლოვან მეგობრობად?!“ ამის პასუხად კი პრემიერი ღარიბაშვილი აცხადებს, რომ „18%-იანი ეკონომიკური ზრდა გვაქვს მთელ რეგიონში და ევროპაშიც“. ეს განცხადებები რას აჩვენებს, რას ეუბნება პრემიერი ამით უკრაინას და ასევე ევროპას?
სანქციებთან არმიერთებას არანაირი რაციონალური ახსნა არ აქვს. ჯერ ერთი, გვინდა თუ არა ამ სანქციების ნაწილი ისედაც ვართ, რადგან ჩართული ვართ თუნდაც საერთაშორისო საბანკო სისტემაში. ხშირად ვსვამთ კითხვებს, მივუერთდეთ თუ არა სანქციებს, დაგვაზარალებს თუ არა ეს და ასე შემდეგ, ამ კითხვებზე სწორი პასუხი რომ მივიღოთ, უნდა ჩავიხედოთ სანქციების შინაარსში. ამ სანქციებში არის ის, რომ უკრაინაში ომიც რომ არ იყოს, მაინც ასე უნდა გააკეთო ოკუპანტ ქვეყანასთან მიმართებაში.
ლაპარაკია იმაზე, რომ შეზღუდო მოწინააღმდეგის დეზინფორმაციის საშუალებები, რომლის მიზანია სახელმწიფოს დასუსტება და ხალხის დეზორიენტაცია. ეს სანქციები ეხება, მათ შორის, იმ ბიზნესმენებს და კომპანიებს, რომლებიც ახორციელებენ უკანონო ქმედებებს საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე და რომლებიც აფინანსებენ იმ საოკუპაციო ძალებს, რომლებიც ათასგვარ დანაშაულს სჩადიან საქართველოს ტერიტორიაზე. იგულისხმება ადამიანების გატაცება, წამება, საოკუპაციო ხაზის გადმოწევა და ასე შემდეგ. ასევე, იმ პირების შემოსვლა, რომლებიც არასასურველია საქართველოსთვის და რომლებიც აღვივებენ რუსულ იმპერიალიზმს.
ეს, უკრაინაში ომიც რომ არ იყოს, მაინც უნდა გააკეთო, თუკი ლაპარაკობ ეროვნულ ინტერესებზე და ქვეყნის უსაფრთხოებაზე, რადგან ესაა აუცილებელი ქვეყნის უსაფრთხოებისთვის.
რაც შეეხება რუსულ გემებს და რუსეთის მოქალაქეების მოზღვავებულ შემოსვლას საქართველოში, ესეც არის ძალიან საშიში ჩვენთვის. აქ ძალიან ნათლად უნდა იყოს ნათქვამი, რომ ეროვნებით რუსს საქართველოში არავინ ერჩის, საუბარია რუსეთის ფედერაციის მოქალაქეებზე.
ჯერ შევთანხმდეთ იმაზე, რომ რუსეთს ლტოლვილი არ ჰყავს, რადგან იქ ომი არ არის. ლტოლვილები ჰყავს უკრაინას, რომელიც იბომბება რუსეთის მიერ. თუ ვლაპარაკობთ პოლიტიკური ნიშნით დევნილებზე, ასეთი ძალიან ცოტაა და მათ მიმართ სხვა რეჟიმი უნდა მოქმედებდეს, მაგრამ როდესაც ადამიანს დღეს გაახსენდა რუსეთის წამოსვლა, იმიტომ, რომ SWIFT-იდან გათიშეს, საბანკო ბარათები გაუთიშეს, მისი ბიზნესი სანქციების ქვეშ მოხვდა და ახლა ცდილობს სანქციებიდან თავის არიდებას და ამისთვის საქართველოში მოდის და აქ ცდილობს უძრავი ქონების შეძენას და დამკვიდრებას, რომ ხვალ აქ ნაშოვნი ფულით ისევ დააფინანსოს ოპერაციები საქართველოსა და უკრაინის წინააღმდეგ, ასეთი ადამიანი არ უნდა შემოუშვა და ასევე აქსიომაა ის, რომ ოკუპანტ სახელმწიფოზე ეკონომიკური დამოკიდებულება უნდა შეამცირო.
ახლა რაზეც ჩვენ ვლაპარაკობთ, ეს არის ეროვნული უსაფრთხოების ანა-ბანა და ძალიან ცუდია, რომ ამაზე გვიწევს კამათი.
- მაშინ, როცა რუსეთის მოქალაქეების შემოსვლაზე ხელისუფლება ამბობს, რომ „პრობლემას ვერ ხედავს“, საქართველოში არ შემოუშვეს „დოჟდის“ ჟურნალისტი, რომელსაც შესაძლოა ემუქრება რეჟიმისგან საფრთხე. სიძულვილის ენა გაჩნდა არახამიასთან მიმართებაში და მინიშნებები გაკეთდა მის „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ კავშირზე. თქვენი აზრით, ეს რას ნიშნავს, რომ საქართველო ორმაგ თამაშს თამაშობს თუ უბრალოდ, ცუდ თამაშს თამაშობს?
ეს არის არაადეკვატურობა იმ საფრთხეების მიმართ, რომელიც სადღაც შორს კი არ არის, არამედ რომელიც გვემუქრება და თუ ყურადღება არ მივაქციეთ, კიდევ და კიდევ გაიზრდება.
ეს არ არის თეორიული დისკურსი, ეს არის საკითხი, რომელიც ეროვნული უსაფრთხოებისთვის არის მნიშვნელოვანი და რომელიც სასწრაფოდ, დაუყოვნებლივ საჭიროებს იმ ნაბიჯების გადადგმას, რომელიც შეზღუდავს ოკუპანტის აქტივობას ამ ქვეყანაში.
- ღარიბაშვილი ამბობს, რომ სანქციებზე უარის თქმით ის შეინარჩუნებს მშვიდობას. როგორ ფიქრობთ, რისი დათმობის ფასად მოგვიწევს ამ „მშვიდობის“ შენარჩუნება?
მე არ ვიცი, ვინ რას ეძახის მშვიდობას, მაგრამ მოდი ვთქვათ, რა არის ამ ქვეყნის მთავარი მიზანი – ამ ქვეყნის არსებობა თუ მშვიდობა? მე მშვიდობას ვერ დავუძახებ იმას, როდესაც მიმდინარეობს მცოცავი ოკუპაცია, როცა მე არ მაქვს უფლება ჩემივე ტერიტორიაზე გადავიდე, როდესაც იტაცებენ ხალხს, როდესაც დევნიან ხალხს, იმიტომ, რომ ქართველები არიან. მე ვერც იმას დავარქმევ მშვიდობას, როგორც საქართველო ცხოვრობდა საბჭოთა კავშირში. კი, თავს არავინ გვესხმოდა, რადგან უკვე ვიყავით ოკუპირებული.
საქართველოს ეროვნული ინტერესი ეს არის ქვეყნის სუვერენიტეტი და ტერიტორიული მთლიანობა და ამ ქვეყნის, როგორც სახელმწიფოს არსებობა.
ამისთვის სწირავდნენ თავს თაობები და ამისთვის ვიბრძვით დღესაც. ამიტომ, როცა ვლაპარაკობთ იმაზე, რომ შევინარჩუნოთ სტაბილურობა, კი, უნდა შევინარჩუნოთ, მაგრამ ამ შემთხვევაში დიდი მნიშვნელობა აქვს სწორი ნაბიჯების გადადგმას.
სწორედ სტაბილურობისთვის და მშვიდობისთვის, საქართველოს არდაზიანებისთვის არის აუცილებელი შეზღუდო ქვეყანა, რომელიც ღიად აცხადებს, რომ მის ინტერესებში არ შედის შენი სახელმწიფოს არსებობა. ამას ღიად აცხადებს პუტინი, ლავროვიც და კრემლის სხვა იდეოლოგებიც.
ის, რომ ესენი შეზღუდო, არ უნდა შემოუშვა და ყველაირად უნდა ეცადო, რომ ოკუპანტზე დამოკიდებულება შეაჩერო, სწორედ ეს არის სტაბილურობისკენ გადადგმული ნაბიჯები და პრემიერი მშვიდობას რას ეძახის, არ ვიცი.
- დღეს გამოაქვეყნა რუსეთმა არამეგობრული ქვეყნების სია, სადაც არ გვხვდება არც საქართველო და არც სხვა პოსტსაბჭოთა ქვეყნები კავკასიიდან. ჩვენ უკვე „მეგობრებად“ განგვიხილავს რუსეთი?
მაგას ვერ ვიტყვი, რომ მეგობრად განგვიხილავს, რადგან ამ სიაში ვერც თურქეთი ვნახე, რომელიც უდიდეს დახმარებას უწევს უკრაინას, მათ შორის, სამხედრო დახმარებას. ამ სიაში ჩვენ ძირითადად ვხედავთ იმას, რომ დასავლეთი რუსეთის მტერია.
მაგრამ საქმე ის კი არ არის, რუსეთი რად მიგიჩნევს, მთავარია, ჩვენ რას ვაკეთებთ. ამიტომ ვუსვამ ხაზს ჩვენი ეროვნული უსაფრთხოების გაძლიერებას, რადგან ეს დამოკიდებულია ოკუპანტი ქვეყნის მაქსიმალურ შეზღუდვაზე.
აბსურდი იყო მაშინაც, როცა მიიღეს გადაწყვეტილება და აბსურდი და ნონსენსია დღესაც, როცა ოკუპანტ სახელმწიფოსთან გაქვს ცალმხრივად უვიზო რეჟიმი. მეტი სითამამე გვჭირდება სანქციებთან და სხვა ნაბიჯებთანაც დაკავშირებით.
- დღეს ვირუსულად ვრცელდება ამერიკაში გაქცეული რუსული კგბს ყოფილი თანამშრომლის ვიდეო, სადაც ის საუბრობს, რომ საქართველო ფარულ მოლაპარაკებებშია ჩართული რუსეთთან და სომხეთი და აზერბაიჯანიც უერთდება ფარულ სქემას, რომელიც გადაფუთული რუსული პროდუქციის ბაზარზე გატანას ითვალისწინებს. რამდენად უშვებთ თქვენ ამის შესაძლებლობას?
არ ვიცი, არ მინახავს ეს ინფორმაცია, არც ის ვიცი, ვინ არის ეს ადამიანი, შეიძლება პროვოკატორია, ვინც ამაზე საუბრობს, ამიტომ გამიჭირდება საუბარი.
- ქართველ გამომძიებელ ჟურნალისტთა ჯგუფმა – „აი, ფაქტმა“ დათვალა, რომ 1-4 მარტის ჩათვლით საქართველოში ბიზნესსაქმიანობის დაწყება სულ 201-მა რუსეთის მოქალაქემ მოისურვა და ეს ფაქტიც ბევრ კითხვას აჩენს ამ სქემაზე.
მე ვერ ვისაუბრებ ამ სქემაზე, რადგან არ მაქვს ინფორმაცია, მაგრამ რუსეთის მოქალაქეებს რაც შეეხება, იმის თქმა მინდა, რომ მხოლოდ რუს პოლიტიკოსებს არ აქვთ პასუხისმგებლობა და „რიგითმა მოქალაქეებმა რა ქნან?“ – ასე ვერ განვიხილავთ საკითხს, რადგან სწორედ ამ რიგითი მოქალაქეების შვილები, ძმები, მშობლები იბრძვიან, ბომბავენ, კლავენ, აწამებენ, ასახიჩრებენ ადამიანებს საქართველოშიც და უკრაინაშიც, უბრალო მოქალაქეები არიან ისინიც, რომლებიც სწევენ საოკუპაციო ხაზს.
უბრალო მოქალაქეების მიერ სახელმწიფო ბიუჯეტში შეტანილი ფულით ხორციელდება ეს ომები და დანაშაული კაცობრიობის წინააღმდეგ და სწორედ რიგითი მოქალაქეები არიან, რომლებმაც აირჩიეს პუტინი და ეს რეჟიმი და თუ შევხედავთ პუტინის რეიტინგს, სწორედ ომის შემდეგ აიწია რუსეთში.
მხოლოდ ახლა შეექმნათ რუსეთის ამ მოქალაქეებს პრობლემები, იმიტომ, რომ სერიოზული კომპანიები გავიდნენ რუსეთის ბაზრიდან, იმიტომ, რომ მათი ვიზა ბარათი ბანკომატიდან ფულს აღარ იძლევა. რუსეთის მოქალაქეები ახლა ცდილობენ, რომ ამ სანქციებიდან დაიძვრინონ თავი და ეძებენ მსოფლიოში ადგილებს, სად შეიძლება უვნებლად იგრძნონ თავი. მათ საკუთარი პასუხისმგებლობა უნდა ზიდონ.
კიდევ ერთი. ძალიან ბევრს ხომ ჰქონდა ნოსტალგია საბჭოთა კავშირის მიმართ, ა, ბატონო, აღადგინა პუტინმა „საბჭოთა კავშირი“, იმ გაგებით, რომ დასავლეთთან მიმოსვლა აღარ აქვთ, დასავლურ საფინანსო სისტემებში ჩართულები აღარ არიან, დასავლური ბრენდები გადის რუსეთიდან, მალე ტალონებსაც შემოიღებენ და ვისაც ძალიან მოენატრა საბჭოთა კავშირი, აიღოს ბილეთი და იცხოვროს რუსეთში.
- როგორ ფიქრობთ, ომის დასრულების შემდეგ მოგვიწევს უკრაინასთან ურთიერთობის აღდგენაზე მუშაობა? რამდენად დიდია ბზარი, რომელიც საქართველოს მთავრობის პოლიტიკის შედეგად გაჩნდა ჩვენს ქვეყნებს შორის?
კითხვებს ვაჩენთ ჩვენ თვითონ და ვაჩენთ ჩვენი წინდაუხედავი ნაბიჯებით. ზოგ შემთხვევაში გაურკვეველი ნაბიჯებით. საქართველოს, ერთი მხრივ, გაწეული აქვს იმაზე მეტი დახმარება უკრაინისთვის, ვიდრე სხვა ქვეყნებს და ეს არის როგორც პოლიტიკური, ასევე ჰუმანიტარული დახმარებაც. იმას, რაშიც გვერდში ვუდგავართ უკრაინას, ნებისმიერი ქვეყანა გამოიყენებდა სწორად, მათ შორის, მხარდაჭერას გაეროში, ევროსაბჭოში, სხვადასხვა საერთაშორისო ფორმატში, იმის დემონსტრირებისთვის, რომ ვდგავართ სწორ მხარეს.
მაგრამ ჩვენ ერთი ხელით ვაკეთებთ ამას, რაც უნდა გავაკეთოთ, მეორე მხრივ კი, ვაკეთებთ ისეთ განცხადებებს, რომლებიც ჩვენივე გაკეთებულს აყენებს ჩრდილს და აუფასურებს იმ მართლაც სერიოზულ ძალისხმევას, რასაც ვიღებთ.
აი, ეს არის პარადოქსი. მე ამას რაციონალური ახსნა ვერ მოვუძებნე.
