წიგნს გადაჰყავხარ სხვა სამყაროში და შთაგონებას გიღვივებს, რის შედეგადაც თავად ხდები შემოქმედი

ავტორი: თათია კეკელია, ილიაუნის ასისტენტ-პროფესორი

______

წიგნის მნიშვნელობის შესახებ მრავალგვარი ხედვა არსებობს. ზოგი ფიქრობს, რომ წიგნების კითხვა განათლებულობის დონეს ამაღლებს, ზოგი ცხოვრებისეულ სიბრძნეს ეძებს მათში, ზოგისთვის მხოლოდ გართობის საშუალებაა, ზოგსაც ერთგვარი პროტესტი უჩნდება წიგნებით თავის მოტანის „სნობიზმისადმი“ და აცხადებს, რომ წიგნები ვერც ჭკუას გვასწავლის და, მით უმეტეს, ვერც ცხოვრებას.

მკითხველთა შორის არიან ადამიანები, რომლებიც მხოლოდ სამეცნიერო წიგნებს აღიარებენ და მხატვრულს ამრეზით უყურებენ და ადამიანები, რომლებიც მხოლოდ მხატვრულ ლიტერატურას კითხულობენ.

ვერავინ მოგვცემს ზოგად ფორმულას იმის შესახებ, თუ რომელი და რამდენი წიგნის წაკითხვაა ოპტიმალური. ადამიანებმა შეიძლება იკამათონ წიგნების მნიშვნელობაზე, მაგრამ უმრავლესობამ მაინც იცის, ან გრძნობს – თუნდაც გაუაზრებლად, – რომ წიგნები უნდა არსებობდეს, იქმნებოდეს და მათზე წვდომა შესაძლებელი უნდა იყოს, რადგან „საჭიროა“. ეს საჭიროება სცდება შემეცნებით-ისტორიულ და ჰუმანიტარულ-კვლევით მიზნებს და მას ნათლად დასაბუთება სჭირდება.

მართალია, შეიძლება ცხოვრების გზამკვლევად ყოველთვის არ გამოდგეს წიგნი (და ეს არც არის მისი დანიშნულება), მაგრამ იგი აუცილებლად რთავს მკითხველს აზროვნების ვარჯიშში. წიგნს, მეცნიერულს თუ არამეცნიერულს, გადავყავართ „იდეათა სამყაროში“ და გვაჩვენებს „გონებით საწვდომ“ საგნებს. აზროვნებას იწვევს ფიქციაც, წარმოსახვის უნარზე აგებული ამბავი. წარმოსახვის უნარი ხომ რეალურად სწორედ იდეებს სწვდება და მათი გადათამაშებით ქმნის ახალ სამყაროებს. ამიტომ ფიქციის წასაკითხად ჩვენ სწორედ იდეათა სამყაროში გადასვლა გვჭირდება, რაც აზროვნებას მოითხოვს.

წიგნის მთავარ დანიშნულებად ალბათ სწორედ წარმოსახვის უნარი და მისი გავარჯიშება უნდა მივიჩნიოთ. წიგნი ყოველთვის რაციონალურ-მეცნიერული გათვლებით არ იწერება და მაშინაც კი, როცა ასეა, თეორიების წარმოჩენას და მკითხველამდე მოტანას სწორედ წარმოსახვის უნარი სჭირდება. მათი აღქმაც უფრო ადვილია, როდესაც მკითხველს შეუძლია წარმოიდგინოს თეორიის იმპლიკაციები. შეიძლება ითქვას, რომ ნებისმიერი წიგნი წარმოსახვის უნარის ნაყოფია და მკითხველსაც უაქტიურებს მას. სწორედ ამის გამო ხდება წიგნი გართობისა და სიამოვნების წყარო: მას გადაჰყავხარ სხვა სამყაროში და შთაგონებას გიღვივებს, რის შედეგადაც თავად ხდები შემოქმედი.

პარადოქსია, მაგრამ ადამიანს თავისი სოციალური ცხოველობის (საზოგადოების) შენარჩუნებასა და განვითარებაში ისეთი ეული აქტივობა ეხმარება, როგორიც წიგნის კითხვაა. თუ მართალია, რომ ჰომო საპიენსის განვითარების პირობა სწორედ წარმოსახვის უნარი გახდა და მისგან წარმოქმნილი მეტყველება აბსტრაქტული საგნების შესახებ (და არა კონკრეტული, პრაგმატული აზროვნება, რომლითაც ჰომო ნეანდერტალები უფრო გამოირჩეოდნენ), მაშინ წიგნი ადამიანის საუკეთესო მეგობარია. წარმოსახვის უნარის წყალობით ადამიანმა თავისი სახეობის წარმომადგენელთა დიდი რაოდენობების ერთად ცხოვრება გახადა შესაძლებელი. ჩვენც, როგორც საზოგადოებას, გვჭირდება მუდმივი განახლება და კონსოლიდაცია, რისთვისაც აუცილებელია ახალი წიგნები.

მაღალმთიანი აჭარის 60-ზე მეტი სოფლის ბიბლიოთეკების თანამედროვე მხატვრული და სპეციალური ლიტერატურის წიგნებით მომარაგება, განსაკუთრებით არსებულ ვითარებაში, ღირსეული ინიციატივაა და ძალიან მიხარია, რომ მასში ჩართვის შესაძლებლობა მაქვს.

დააკლიკე და შეავსე ცარიელი თაროები სოფლის ბიბლიოთეკებში

ან გადმორიცხეთ ჩვენს ანგარიშზე

სს “საქართველოს ბანკი”, ბანკის კოდი:BAGAGE22;
ანგარიშის ნომერი: 
GE88BG0000000103117598
ა(ა)იპ თავისუფალ ჟურნალისტთა სახლი