2020 წლის პანდემიამ გამომცემლობებსაც შეუქმნა პრობლემები და შეაფერხა საგამომცემლო საქმე, თუმცა მკითხველის ყურადღება 2020 წელს გამოცემულმა არაერთმა ტექსტმა მიიქცია.
გთავაზობთ წელს გამოცემული წიგნების ათეულს, რომლებიც უდავოდ იმსახურებენ ყურადღებას.
- იუვალ ნოახ ჰარარი – „საპიენსი: კაცობრიობის მოკლე ისტორია”
„საპიენსი: კაცობრიობის მოკლე ისტორია“ მსოფლიო ბესტსელერია, რომელიც 50-მდე ენაზე ითარგმნა. წიგნი ქართულ ენაზე ნიკა სამუშიამ თარგმნა.
წიგნის ანოტაციის თანახმად, იუვალ ნოახ ჰარარის ამ თამამ, ამბიციურ და პროვოკაციულ წიგნში დასმული კითხვები ეჭვქვეშ აყენებს ყველაფერს, რაც გვეგონა, რომ კაცობრიობის წარმოშობის, აზროვნების, ქცევის, შესაძლებლობებისა და მომავლის შესახებ ვიცოდით. ავტორი ბიოლოგიურ, ანთროპოლოგიურ, პალეონტოლოგიურ თუ ეკონომიკურ მონაცემებზე დაყრდნობით აღწერს, როგორ იცვლებოდა დროთა განმავლობაში ადამიანთა საზოგადოებები, ფლორა და ფაუნა, ადამიანთა ქცევები და ხასიათის თავისებურებები.
100 000 წლის წინ დედამიწაზე ადამიანთა, სულ მცირე, ექვსი სახეობა ცხოვრობდა. მათგან მხოლოდ ჩვენი სახეობა – ჰომო საპიენსი – გადარჩა.
როგორ მოვაღწიეთ დღემდე? როგორ მოახერხეს ჩვენმა მონადირე-შემგროვებელმა წინაპრებმა ქალაქებისა და სამეფოების შექმნა? რატომ გვჯერა ღმერთების, ერების და ადამიანის უფლებების? როგორ აღმოვჩნდით ბიუროკრატიის, განრიგებისა და კონსუმერიზმის ტყვეობაში? რა სახეს მიიღებს სამყარო ახალ ათასწლეულში?
წიგნის ავტორი ისრაელელი ისტორიკოსი, იერუსალიმის ებრაული უნივერსიტეტისა და ბრიუსელის თავისუფალი უნივერსიტეტის საპატიო პროფესორია. ჰარარის სამეცნიერო კვლევების მთავარი საგანი ჰომო საპიენსი და მისი განვითარების საფეხურებია.
- ტომას სტერნზ ელიოტი – „მოხუცი ოპოსუმის წიგნი პრაქტიკული კატების შესახებ”
ტომას სტერნზ ელიოტს სწამდა, რომ პოეზია ყველასათვის არ იყო და არც უნდა ყოფილიყო მაღალი პოეზია პოპულარული. მაგრამ ცხოვრება სიურპრიზებითაა სავსე და მეგობრის შვილებისათვის თუ ნათლულებისათვის დაწერილი და მათთვის წაკითხული, „კატები“, ბესტსელერი გახდა.
კატების წიგნი 1939 წელს გამოიცა. თოთხმეტი სხვადასხვა სახელის და სხვადასხვა ხასიათის კატა – სულ ესაა მთელი წიგნი და კიდევ წინათქმა, კატის სახელის შერჩევის გამო. ამ სალაღობო წიგნშიც არ ღალატობს ელიოტი თავის პრინციპს, ცოცხალი ტრადიციისა. გაითვალისწინა ინგლისურ ლიტერატურაში დაგროვილი გამოცდილება, უძველესი დროის სალაღობო და საბავშვო სიმღერებიდან მოყოლებული რადიარდ კიპლინგამდე, ლუის კეროლამდე და ედვარდ ლირამდე. ინტონაციები, რიტმი და რითმები შეეძლო აქედან წამოეღო. „შერლოკ ჰოლმსი“ უყვარდა და მაკავიტისა თუ სხვა კატებისათვის დეტექტური განწყობები ისესხა.
წიგნი ანი კოპალიანმა თარგმნა და გამომცემლობა „ინტელექტმა“ გამოსცა.
- ნოამ ჩომსკი „თანხმობის წარმოება. მასმედიის პოლიტიკური ეკონომია“
ნოამ ჩომსკის მსოფლიოს საუკეთესო ინტელექტუალთა წრეში პოლიტიკური აზროვნების ერთგვარ კანონმდებლად და თანამედროვე ლინგვისტიკის მამადაც კი მიიჩნევენ. იგი ამჟამად მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის საპატიო პროფესორი და არაერთი მნიშვნელოვანი შრომის ავტორია.
ჩომსკის ეს ნაშრომი მასობრივ საინფორმაციო საშუალებებზეა, რაც თანამედროვე კაცობრიობის ყოველდღიურ ცხოვრებასა და აზროვნებაზე გადამწყვეტ, ხშირად საბედისწერო ზეგავლენას ახდენს.
მედია, დიდი ხანია, გასცდა ინფორმაციის მიწოდების საზღვრებს და საზოგადოებრივი თუ პოლიტიკური ცხოვრების ყველა სფეროში შეიჭრა. წიგნის ავტორებმა თავდაყირა დააყენეს წარმოდგენა დიდი მედიასაშუალებების მიუკერძოებლობის შესახებ, შექმნეს ნოვატორული ანალიტიკური სქემა და მკითხველს შესთავაზეს ფუნდამენტური ნაშრომი მასმედიაში დამკვიდრებული ტენდენციებისა და ე. წ. „პროპაგანდის მოდელის“ თაობაზე.
„თანხმობის წარმოება“ თინათინ ხომერიკმა და ელისო ფანცხავამ თარგმნეს, წიგნი „სულაკაურის გამომცემლობა“ გამოსცა.
- სტეფან ბურნაშევი კავკასია XVIII საუკუნის II ნახევარში
პოლკოვნიკი სტეფან ბურნაშევი ეკატერინე II-ის საგანგებო რწმუნებული იყო ერეკლე II-ისა და სოლომონ I-ის კარზე და ამავე დროს 1783-1787 წლებში გეორგიევსკის ტრაქტატის შესაბამისად საქართველოში მყოფი რუსული ჯარის მეთაური. საქართველოში მსახურობისას მან შექმნა სამი ანალიტიკურ-აღწერილობითი ნაშრომი, რომელთა ქართული თარგმანები რუსულ დედნებთან ერთად პირველად წარსდგა მკითხველის წინაშე.
„საქართველოს სურათი…“ მნიშვნელოვანი საისტორიო წყაროა XVIII ს-ის 80-იანი წლების საქართველოს სოციალ-ეკონომიკური და პოლიტიკური ისტორიისა და რუსულ-ქართული პოლიტიკური ურთიერთობის ისტორიისათვის. ამ აღწერილობიდან თვალსაჩინოდ ვლინდება, როგორ დამძიმდა ქართლ-კახეთის სამეფოს პოლიტიკური მდგომარეობა 1783 წლის შემდეგ.
„ადრებიჟანული ქვეყნების აღწერაში“ ეხება სამხრეთ კავკასიასა და უფრო სამხრეთით მდებარე ისლამურ სახანოებში არსებულ ვითარებას: სახანოების საზღვრები და პოლიტიკური სტატუსი, ხანების პოლიტიკური ორიენტაცია და კავშირები, ეკონომიკური და სამხედრო შესაძლებლობები, ქრისტიანთა კომლობრივი რაოდენობა და ა.შ.
„მთიელ ხალხთა აღწერა“ ეთნოგრაფიული ნაშრომია. აქ მრავალი საგულისხმო ცნობა მოიპოვება ყაბარდოელთა ყოფის, სოციალური მდგომარეობის, ადათ-წესების, ეროვნული ხასიათისა და სხვა თავისებურებათა შესახებ. ამიტომ ეს თხზულება კავკასიელ ხალხთა ეთნოლოგიის მკვლევართათვის საყურადღებო წყაროა.
წიგნი გამომცემლობა „არტანუჯმა“ გამოსცა.
- ჯალალ ედ-დინ რუმი – „არსთა მესნევი”
მასნავიე მა’ნავი (როგორც ტრადიციულად ქართულ აღმოსავლეთმცოდნეობაში იყო მიღებული „ზნეობრივი მესნევი“, წინამდებარე თარგმანით კი – „არსთა მესნევი“) პირველად გამოიცა ლონდონში.
ეს არის მისტიკურ-დიდაქტიკური პოემა 6 დავთრად (რვეულად). რუმი პოემას კარნახობდა ჰოსამ ედ-დინ ჰასან ჩალაბის, რომელიც ტექსტს მრავალი წლის განმავლობაში იწერდა. ბოლო საავტორო რედაქცია კი შესრულდა 1272 წელს. მადლიერების ნიშნად, რუმიმ პოემა სწორედ ჰოსამ ედ-დინს მიუძღვნა.
„მასნავი“ – ლექსის ფორმით შექმნილი ნამდვილი ენციკლოპედიაა სუფიზმისა – სპარსული მისტიკური პოეზიის მწვერვალი. რუმის მიაჩნდა, რომ პოემის მეშვეობით ის ყურანის დაფარულ საზრისს გადმოსცემდა.
წიგნი გიორგი ლობჟანიძემ თარგმნა და „სულაკაურის გამომცემლობამ“ გამოსცა.
- ელფრიდე იელინეკი – „ვნება”
„ვნებას“ ახასიათებენ, როგორც „შემაწუხებელ“ ნაწარმოებს და მართლაც, უხეში ენა, დაუნდობელი ფაბულა, ძალადობის სცენები და გაშიშვლებული ადამიანური მანკიერებები მკითხველს შფოთვას ჰგვრის. რომანის მიზანიც სწორედ ესაა – დაგვანახოს, რომ ზოგჯერ ადამიანები ცხოველები არიან, ძალადობის ჯაჭვის გაწყვეტა კი მხოლოდ რჩეულ ერთეულთა ხვედრია. „ვნება“ სწორედაც ძალადობის ამბავია.
ქარხანა ძალადობს მუშებზე, მუშები – ოჯახებზე, ძალაუფლების დაუოკებელი წყურვილით შეპყრობილი ქმარი – ცოლზე, ცოლი – შვილზე, შვილი – დედასა და თანატოლებზე, ადამიანების სიხარბით შეურაცხყოფილი ბუნება – მთელ სამყაროზე.
წიგნი ტატა კოტრიკაძემ თარგმნა და გამომცემლობამ „წიგნები ბათუმში“ გამოსცა.
- ბესო სოლომონაშვილი – „ამბავი ძველი დახვრეტილებისა და ამბავი ახალი დასახვრეტებისა”
ავტორი ამ რომანს „ალუზიურ მისტიფიკაციას“ უწოდებს და მოგვითხრობს 1921 წელს საქართველოში განვითარებული მოვლენების შესახებ, როდესაც ქვეყანამ 1918 წელს მოპოვებული დამოუკიდებლობის შენარჩუნება ვერ შეძლო და ბოლშევიკებმა აქ თავიანთი ძალაუფლება დაამყარეს.
რომანის პერსონაჟები ძალაუფლების მოპოვებისთვის მებრძოლი, დაუნდობელი ადამიანები არიან. რევოლუციისა და მისი თანმხლები ძალადობის ფონზე ვითარდება უცნაური გოგოსა და ჯალათად ქცეული ბიჭის სევდიანი სიყვარულის ამბავი.
როგორ იქცევა ადამიანი ჯალათად? ვინ არის ის, მსხვერპლი თუ მოძალადე?!
ეს წიგნი ქვეყნის დამოუკიდებლობის დაკარგვისა და ადამიანის ბედის გაუკუღმართების ტრაგიკულ ისტორიას მოგვითხრობს. ბესო სოლომანაშვილი კინო და ტელერეჟისორია. სხვადასხვა დროს გამოცემული აქვს სამი პროზაული კრებული. „ამბავი ძველი დახვრეტილებისა და ამბავი ახალი დასახვრეტებისა“ მისი პირველი რომანია.
წიგნი „სულაკაურის გამომცემლობამ“ გამოსცა.
ბესო სოლომონაშვილის ამ რომანმა წელს პრემია „საბა“ მიიღო, როგორც საუკეთესო რომანმა.
- ბესიკ ხარანაული – „ეჰ, ბესარიონ”
- ჯოან როულინგი – „ჯადოსნური ცხოველები და სად ვიპოვოთ ისინი“
მკვლევარი და მაგიზ ოოლოგი ნიუტ სკამანდერი, რომელიც ყველაზე იშვიათი და უნიკალური ჯადოსნური ცხოველების აღმოჩენისა და დაცვის სურვილით მთელი მსოფლიოს გარშემო მოგზაურობს, ნიუ-იორკში ჩადის. ის აქ მხოლოდ მოკლეხნიან გაჩერებას გეგმავს, მაგრამ თავისი უჩვეულო, მრავალგვარი ჯადოსნური არსებით სავსე ჩემოდანი შემთხვევით მაგლის ჩემოდანში ერევა და ცხოველების ნაწილი ნიუ-იორკის ქუჩებში იფანტება…
ამავე დროს, ქალაქში აშშ-ის მაგიური კონგრესისა და აურორებისთვისაც გამოუცნობი, ბნელით მოცული ამბები ტრიალებს, რომელთაც მაგიური სამყარო ძლევამოსილ ჯადოქარს – გრინდელვალდს უკავშირებს.
ცნობილი ავტორის, ჯოან როულინგის ეს წიგნი ქეთი ყანჩაშვილმა თარგმნა და „სულაკაურის გამომცემლობა“ გამოსცა.
- სერჰი ჟადანი – „ინტერნატი“
ჟადანი თანამედროვე უკრაინული ლიტერატურის უმნიშვნელოვანეს ავტორად მიიჩნევა.
